پاتک مالیات به عیدی کارگران
آخر سال است و بازهم عیدی اما نه عیدی پدربزرگ و مادربزرگ؛ بلکه عیدی کارگران. عیدی این گروه شغلی به دلیل گستردگی جمعیت‌شان در بخش‌های مختلف اقتصادی، از اهمیت بالایی برخوردار است؛ به‌طوری که انتهای هرسال رسانه‌ها رقم آن را در خبرهای متعدد یادآور می‌شوند. عیدی 1402 کارگران هم از این چارچوب جدا نشده و بحث برسر آن داغ؛ چه آنجا که کارگران می‌گویند خیلی از کارگاه‌ها عیدی آنها را براساس قاعده قانونی‌اش پرداخت نکرده و زیر آن می‌زنند، چه آنجا که عیدی کارکنان دولت به جای عیدی همین کارگران اعمال‌می‌شود.
در پایان سال 1401، عیدی سال نو 1402، حداقل هشت میلیون و 359 هزار و 500 تومان و حداکثر 12 میلیون و 539 هزار و 250 تومان است که باید به حساب کارگر واریز شود. البته این مبلغ برای کار در 12 ماه در یک محل است، وگرنه برای محاسبه آن از بابت هر ماه، حداقل مزد روزانه را ضرب در 60 روز آخرین دستمزد (حداقل عیدی) و برای محاسبه حداکثر عیدی 90 روز آخرین دستمزد را ضرب در حداقل مزد روزانه می‌کنند.
مبنای دریافت مالیات
از آنجا که عیدی جزو درآمد ثابت کارگران محسوب می‌شود، دولت از آن مالیات دریافت می‌کند؛ در حالی که دولت یک‌بار از بابت دستمزد روزانه افراد از آنها مالیات دریافت کرده و قاعدتا نباید مالیات جدیدی از بابت محاسبه دستمزد روزانه در عیدی دریافت شود اما این قاعده حاکم نیست. فقط حق‌بیمه از عیدی افراد کسر نمی‌شود، آن هم به این دلیل که این پول درآمد ثابت محسوب نمی‌شود و برای هر یک از کارگاه‌ها رقم آن می‌تواند متفاوت باشد. همچنین به این دلیل که پرداخت حداکثر عیدی در هیچ کارگاهی الزامی نیست، حداقل عیدی هم با رقم‌های متفاوت برای کارگر محاسبه می‌شود. برای مثال کارگران شاغل در بخش خدمات و اصناف عیدی را براساس سلیقه کارفرما دریافت‌می‌کنند.
استناد به قانون مالیات‌های مستقیم
سایر کارگاه‌ها عیدی پایان سال را معادل 30 روز حقوق پرداخت می‌کنند؛ یعنی پنج میلیون و 600 هزار تومان یا رقمی بین این رقم و حداقل عیدی یعنی هشت میلیون و 359 هزار تومان. در هر صورت دولت تا یک ماه حقوق را از مالیات معاف می‌کند و هررقمی اضافه‌تر از آن را مشمول مالیات می‌داند؛ خواه این‌که این پول اضافه ناشی از عیدی پایان سال باشد و خواه این‌که در قانون مربوط به پرداخت عیدی کارگران صحبتی از دریافت مالیات نشده باشد!
میزان مالیات عیدی 1402
با این‌که دولت براساس حداقلی‌ترین دستمزد ماهیانه در سال 1401 (پنج میلیون و 600 هزار تومان) عیدی معادل 30 روز حقوق (پنج میلیون و 600 هزار تومان) را از مالیات معاف کرده اما بالاتر از این میزان تا سقف هفت برابر مشمول 10درصد مالیات می‌شود. بر این اساس حداقل عیدی مشمول 835 هزار تومان مالیات و حداکثر آن مشمول یک میلیون و 235 هزار تومان مالیات می‌شود. درنتیجه کارگرانی که حداقل عیدی یا رقمی بین عیدی 30 روز حقوق و حداقل عیدی را دریافت می‌کنند؛ باید 10 درصد مالیات را بپردازند. به عبارت دیگر حداقل عیدی 1402 از هشت میلیون و 359هزار تومان به هفت میلیون و 524 هزار تومان کاهش می‌یابد و حداکثر عیدی هم از 12 میلیون و 539 هزار تومان به 11میلیون و 304 هزار تومان کاهش می‌یابد.
درآمد دولت از مالیات عیدی
اگر حداقل عیدی را برای 14 میلیون بیمه شده تحت پوشش تامین اجتماعی لحاظ کنیم، با کسر مالیات 835هزار تومانی، حداقل درآمد 11هزار میلیارد تومانی برای بودجه 1402 ایجاد می‌شود. درکل درآمد ناشی از عیدی پایان سال در سال 1402 مخارج مربوط به بخشی از هزینه‌های سال نو را در شرایط تورمی تامین می‌کند و پاسخگوی سبد هزینه‌های عید یک خانوار نیست. درنتیجه مبلغ مالیات عیدی در مقیاس هزینه زندگی و دستمزد، رقم نسبتا قابل ملاحظه‌ای محسوب می‌شود. در هر صورت باید پاداش پایان سال را هم به آن اضافه کرد که البته پرداخت آن در کارگاه‌های کوچک که عمده صنایع و بخش‌های اقتصادی کشور را تشکیل می‌دهند، خیلی مرسوم نیست اما رقم آن در کارگاه‌های صنعتی بزرگ (پتروشیمی، فولاد و... ) قابل ملاحظه است که در نتیجه از مالیات این محل هم درآمد برای دولت ایجاد می‌شود.
پیام عابدی - گروه اقتصادمبنای دریافت مالیات
از آنجا که عیدی جزو درآمد ثابت کارگران محسوب می‌شود، دولت از آن مالیات دریافت می‌کند؛ در حالی که دولت یک‌بار از بابت دستمزد روزانه افراد از آنها مالیات دریافت کرده و قاعدتا نباید مالیات جدیدی از بابت محاسبه دستمزد روزانه در عیدی دریافت شود اما این قاعده حاکم نیست. فقط حق‌بیمه از عیدی افراد کسر نمی‌شود، آن هم به این دلیل که این پول درآمد ثابت محسوب نمی‌شود و برای هر یک از کارگاه‌ها رقم آن می‌تواند متفاوت باشد. همچنین به این دلیل که پرداخت حداکثر عیدی در هیچ کارگاهی الزامی نیست، حداقل عیدی هم با رقم‌های متفاوت برای کارگر محاسبه می‌شود. برای مثال کارگران شاغل در بخش خدمات و اصناف عیدی را براساس سلیقه کارفرما دریافت‌می‌کنند.
استناد به قانون مالیات‌های مستقیم
سایر کارگاه‌ها عیدی پایان سال را معادل 30 روز حقوق پرداخت می‌کنند؛ یعنی پنج میلیون و 600 هزار تومان یا رقمی بین این رقم و حداقل عیدی یعنی هشت میلیون و 359 هزار تومان. در هر صورت دولت تا یک ماه حقوق را از مالیات معاف می‌کند و هررقمی اضافه‌تر از آن را مشمول مالیات می‌داند؛ خواه این‌که این پول اضافه ناشی از عیدی پایان سال باشد و خواه این‌که در قانون مربوط به پرداخت عیدی کارگران صحبتی از دریافت مالیات نشده باشد!
میزان مالیات عیدی 1402
با این‌که دولت براساس حداقلی‌ترین دستمزد ماهیانه در سال 1401 (پنج میلیون و 600 هزار تومان) عیدی معادل 30 روز حقوق (پنج میلیون و 600 هزار تومان) را از مالیات معاف کرده اما بالاتر از این میزان تا سقف هفت برابر مشمول 10درصد مالیات می‌شود. بر این اساس حداقل عیدی مشمول 835 هزار تومان مالیات و حداکثر آن مشمول یک میلیون و 235 هزار تومان مالیات می‌شود. درنتیجه کارگرانی که حداقل عیدی یا رقمی بین عیدی 30 روز حقوق و حداقل عیدی را دریافت می‌کنند؛ باید 10 درصد مالیات را بپردازند. به عبارت دیگر حداقل عیدی 1402 از هشت میلیون و 359هزار تومان به هفت میلیون و 524 هزار تومان کاهش می‌یابد و حداکثر عیدی هم از 12 میلیون و 539 هزار تومان به 11میلیون و 304 هزار تومان کاهش می‌یابد.
درآمد دولت از مالیات عیدی
اگر حداقل عیدی را برای 14 میلیون بیمه شده تحت پوشش تامین اجتماعی لحاظ کنیم، با کسر مالیات 835هزار تومانی، حداقل درآمد 11هزار میلیارد تومانی برای بودجه 1402 ایجاد می‌شود. درکل درآمد ناشی از عیدی پایان سال در سال 1402 مخارج مربوط به بخشی از هزینه‌های سال نو را در شرایط تورمی تامین می‌کند و پاسخگوی سبد هزینه‌های عید یک خانوار نیست. درنتیجه مبلغ مالیات عیدی در مقیاس هزینه زندگی و دستمزد، رقم نسبتا قابل ملاحظه‌ای محسوب می‌شود. در هر صورت باید پاداش پایان سال را هم به آن اضافه کرد که البته پرداخت آن در کارگاه‌های کوچک که عمده صنایع و بخش‌های اقتصادی کشور را تشکیل می‌دهند، خیلی مرسوم نیست اما رقم آن در کارگاه‌های صنعتی بزرگ (پتروشیمی، فولاد و... ) قابل ملاحظه است که در نتیجه از مالیات این محل هم درآمد برای دولت ایجاد می‌شود.
