درآمد ۲۰۰۰ میلیاردی  از خودروهای خاک‌ خورده

دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۰ قصد دارد از ترخیص خودروهای دپو شده در گمرک کسب درآمد کند

درآمد ۲۰۰۰ میلیاردی از خودروهای خاک‌ خورده

بررسی لایحه بودجه 1400 نشان می‌دهد دولت قرار است از محل حقوق گمرکی، مالیات و عوارض واردات خودرو در سال آینده 2040میلیارد تومان درآمد کسب کند. این در حالی است که رقم این ردیف در قانون بودجه امسال صفر بوده اما برای سال آینده درآمد بزرگی با این عنوان در لایحه بودجه قید شده است. تعیین درآمدی از محل دریافت عوارض و حقوق گمرکی واردات خودرو در حالی در یکی از ردیف‌های لایحه بودجه سال آینده در نظر گرفته شده که واردات هرگونه خودرو از سال 97 ممنوع اعلام شده است. بر اساس پیگیری‌های خبرنگار جام‌جم ظاهرا قرار نیست واردات خودرو در سال 99 از سر گرفته شود و درآمد در نظر گرفته‌شده در لایحه بودجه 1400 از محل ترخیص خودروهای دپوشده در گمرک خواهد بود. جام‌جم در گزارشی به بررسی جزئیات این موضوع و میزان درآمد دولت از محل واردات خودرو در لایحه سال 1400 پرداخته که مشروح این گزارش را در ادامه می‌خوانید.

اردیبهشت 97 آمریکا از برجام خارج شد. وزارت صمت قبل از این اقدام طی ابلاغیه‌ای واردات هزار قلم کالا را ممنوع کرده بود. در این فهرست بلندبالا نام خودرو نیز به چشم می‌خورد. عمده این فهرست را نیز کالاهایی تشکیل می‌دادند که هم کالای اساسی نبودند و هم ارزبری بالایی داشتند. این در حالی بود که برخی واردکنندگان ثبت سفارش‌های خود را برای واردات از قبل انجام داده بودند اما با تصویب قانون ممنوعیت واردات در سال 97 دیگر نتوانستند کالاهای خود را وارد کشور کنند. با این حال در آن زمان اعلام شد ثبت سفارش‌هایی که ارز آنها پرداخت شده می‌تواند وارد کشور شود و با این تصمیم تعداد اندکی از خودروهای ثبت‌سفارش‌شده که ارز آنها پرداخت شده بود وارد کشور شدند. این رویه ادامه داشت تا جایی که تخلفاتی در زمینه ثبت‌سفارش مشاهده شد. تابستان 97 حدود 6500دستگاه خودرو به‌صورت غیرقانونی ثبت‌سفارش شدند.
روند این تخلف به این صورت بود که باوجود بسته‌بودن سامانه ثبت‌سفارش برای واردات خودرو، سامانه در یک ساعت باز شده و سفارش واردات برای تعداد 6500خودرو به ثبت می‌رسد. در آن زمان این تخلف از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام شد و آبان ماه مجلس شورای اسلامی این تخلف را به قوه قضاییه ارجاع داد تا به این موضوع رسیدگی شود. حالا پس از دوسال ظاهرا زمزمه‌‌هایی از واردات خودرو شنیده می‌شود و در یکی از ردیف‌های لایحه بودجه سال آینده درآمدی از محل واردات خودرو در نظر گرفته شده است.
در این لایحه برای موضوع اخذعوارض شماره‌گذاری بر خودروهای وارداتی که نخستین‌بار شماره‌گذاری می‌شوند، متناسب با میزان آلودگی و ارزش گمرکی آنها یک‌هزار میلیارد تومان درآمد در نظر گرفته شده است. بر پایه جداول لایحه بودجه سال آینده مبلغ ۱۰میلیارد تومان نیز به عنوان درآمد حاصل از افزایش عوارض واردات خودروهای سواری به میزان 5درصد قیمت روی کشتی لحاظ شده است. اما و اگرها درباره واردات خودرو ادامه داشت تا جایی که معاون اقتصادی سازمان برنامه و بودجه کشور در نشست خبری لایحه بودجه 1400 دراین‌باره توضیح داد. حمید پورمحمدی درباره واردات خودرو گفت: اگر شرایط کشور به روال عادی برگردد و فشاری به کانال‌های ارزی وارد نشود، واردات از جمله واردات خودرو نیز به روال عادی بازمی‌گردد؛ در غیراین‌صورت شرایط فعلی ادامه خواهد یافت.
از آنجا که در بودجه پیشنهادی دولت بیش از 2000 میلیارد تومان تحت‌عنوان حقوق ورودی خودرو در نظر گرفته شده این گمانه‌زنی‌ که دولت تصمیم دارد برای واردات خودرو مجوز صادر کند، تقویت شده است. با این حال طبق اظهارنظر مسؤولان سازمان برنامه‌وبودجه فعلا در مورد آزادسازی خودرو تصمیم‌گیری نهایی نشده و این حقوق ورودی مربوط به واردات جدید نیست بلکه برای ترخیص خودروهای دپوشده در گمرک در نظر گرفته شده است.
از سوی دیگر مژگان خانلو، سخنگوی ستاد بودجه سازمان برنامه‌وبودجه نیز بر این نکته تاکید کرده بود که اعمال حقوق ورودی حدود ۲۰۰۰میلیارد تومانی در بخش درآمدی دولت در لایحه بودجه به معنی آزادسازی واردات خودرو نیست و واردات خودرو همچنان ممنوع بوده و درخصوص آزادسازی واردات خودرو تصمیم جدیدی اتخاذ نشده است.
مهرداد جمال‌ارونقی، معاون فنی گمرک نیز در این‌باره می‌گوید: از زمانی که واردات خودرو ممنوع شد 12هزار و 261خودرو با ثبت سفارش قبلی وارد گمرک شده اما از دوسال پیش با تغییر ضوابط واردات با مصوبه هیات‌وزیران تعدادی از آنها ترخیص شد و فقط 2783 خودرو در گمرک باقی ماند. با این تفاسیر می‌توان نتیجه گرفت قرار نیست واردات جدیدی برای خودرو انجام شود و درآمد درنظر گرفته‌شده در لایحه بودجه 1400 از محل ترخیص خودروهای مانده در گمرک است؛ البته تعدادی از خودروها با حکم قضایی در گمرک قرار دارند که ترخیص آنها محدودیتی ندارد و مشمول این طرح نخواهد شد.
 درآمد700میلیون تومانی دولت از واردات هر خودرو
مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو در گفت‌وگو با جام‌جم به جزئیات واردات خودرو در سال آینده پرداخت و تصریح کرد: قرار نیست واردات خودرو در سال آینده از سر گرفته ‌شود بلکه فقط خودروهایی که در گمرک هستند ترخیص می‌شوند. وی گفت: واردشدن حدود 3000خودرو به چرخه مصرف، اثری بر قیمت خودرو ندارد و تا زمانی که واردات از سر گرفته نشود نباید انتظار کاهش قیمت داشت.  دادفر با بیان این‌که فعالیت شرکت‌های واردکننده خودرو بسیار محدودشده، تاکید کرد: پیش از ممنوعیت واردات خودرو، حدود 15هزار نفر در این بخش مشغول فعالیت بودند که این تعداد به  هزار نفر کاهش یافته است.
دبیر انجمن واردکنندگان خودرو افزود: انجمن واردکنندگان خودرو چند پیشنهاد برای واردات خودرو ارائه کرد که به هیچ‌کدام توجه نشد. یکی از این پیشنهادها استفاده از ارز ایرانیان خارج از کشور با تایید سفارتخانه‌ها بود که متاسفانه به این موضوع توجهی نشد. عدم واردات خودرو طی دو سال اخیر نشان داد این موضوع می‌تواند تاثیر زیادی در افزایش قیمت خودروهای داخلی داشته باشد.
به گفته وی، قطعا باید از تولید داخلی حمایت کرد اما این کار با ممنوعیت واردات محقق نمی‌شود؛ چرا که هرچه بازار انحصاری‌تر شود کالا گران‌تر شده و نارضایتی مردم افزایش می‌یابد.
دادفر تاکید کرد: سازمان برنامه‌وبودجه کشور نیز اعلام کرده دولت برنامه‌ای برای واردات جدید خودرو ندارد و صرفا قرار است همان خودروهای دپوشده در گمرک ترخیص شود. هر خودرو برای دولت حدود 700میلیون تومان درآمد دارد.
وی گفت: البته مجلس طرح جدیدی برای تولید و واردات خودرو در نظر گرفته که هنوز جزئیات آن اعلام نشده است.
 طرح جدید خودرویی در راه است
روح‌ا... ایزدخواه، عضو کمیسیون صنایع‌ومعادن مجلس به جام‌جم گفت: یک طرح خودرویی در کمیسیون صنایع‌ومعادن مجلس مطرح‌شده که کلیات آن به تصویب رسیده اما جزئیات آن هنوز در دست بررسی است. وی افزود: در این طرح چگونگی قیمت‌گذاری خودروهای داخلی و همچنین چگونگی واردات خودروهای خارجی در نظر گرفته شده است.
ایزدخواه در پاسخ به پرسش خبرنگار ما مبنی بر این‌که آیا مجلس منابع واردات خودرو را درنظر گرفته است، گفت: در کلیات این طرح آمده که می‌توان از ارز اشخاص برای واردات خودرو استفاده کرد، همچنین شرکت‌ها و افرادی که نفت را خریداری و صادر می‌کنند نیز می‌توانند از این محل به جای بازگرداندن ارز، خودرو وارد کشور کنند.
به گفته وی جزئیات این طرح در دست بررسی است و در صورت تصویب در کمیسیون اعلام خواهد شد.
ایزدخواه خاطرنشان کرد: واردکنندگان این خودروها هزینه‌ ارزی واردات آن را در گذشته پرداخت کرده و از دپوی چندساله این کالا زیان ندیدند. چرا که با افزایش نرخ ارز ، قیمت خودروهای دپو شده نیز افزایش یافته است.



درآمدهای پیش‌بینی‌شده و محقق‌شده
طی سال‌های مختلف از واردات خودرو

با حذف درآمد واردات خودرو در بودجه سال‌های 98 و 99 تداوم توقف واردات خودرو که از سال ۹۷ آغاز شده بود، آشکار شد. این در شرایطی است که با تخصیص رقم ۲0۴۰میلیارد تومانی در بخش درآمد دولت برای حقوق ورودی خودرو در سال۱۴۰۰ پیش‌بینی می‌شود گشایشی در واردات خودرو اتفاق بیفتد.
با این حال پیش‌بینی درآمد خودرویی دولت به دلیل افت‌وخیز واردات هر سال با نوساناتی همراه بوده که به بررسی آن طی سال‌های اخیر می‌پردازیم.
در سال92، دولت درآمد ۲۲هزار میلیارد تومانی را از مالیات بر واردات خودرو در لایحه بودجه برای خود پیش‌بینی کرده بود و البته توانست فقط ۶۹درصد از برنامه خود را محقق کند؛ به طوری که درآمد دولت از محل مالیات واردات خودرو در سال92 به میزان ۱۴هزار و ۸۴۲میلیارد تومان بود.
درآمد مالیاتی پیش‌بینی‌شده دولت از محل واردات خودرو در بودجه سال۹۳ حدود ۱۱هزار و ۶۴۶میلیارد تومان در نظر گرفته شد؛ رقمی که آن سال نه‌تنها محقق شد بلکه دولت به واسطه افزایش واردات خودرو توانست ۲۶هزار و ۱۳۴میلیارد تومان درآمد کسب کند. در واقع در بودجه سال 93 شاهد افزایش ۲۲۴درصدی درآمدها نسبت به پیش‌بینی‌ بودیم.
در لایحه بودجه سال۹۴ درآمد مالیاتی ۱۳هزار و ۶۸۰میلیارد تومانی از محل واردات خودرو پیش‌بینی شده بود و دولت این‌بار نیز بیش از پیش‌بینی‌های بودجه از محل واردات خودرو درآمد کسب کرد. در این سال، درآمد دولت از محل مالیات واردات خودرو ۱۶هزار و ۵۶۳میلیارد تومان بود. در واقع درآمد مالیاتی محقق‌شده دولت در این سال 20درصد بیشتر از رقم مصوب در بودجه بوده است.
در لایحه بودجه سال۹۵ درآمد مالیاتی دولت از محل واردات خودرو حدود 107درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشت و رقم ۳۴هزار و ۴۰۰میلیارد تومان پیش‌بینی شد‌ اما دولت در نهایت با کسب ۲۶هزار و ۶۰۰میلیارد تومان، توانست نزدیک به ۷۶درصد از درآمدهای خود از این محل را محقق کند.