نگاهی به مجموعه كاریكاتور «چهل منفور» كه از دیروز در حاشیه جشنواره هنر مقاومت منتشر ش
کج و معوجهای منفور
«چهل منفور» یك مجموعه كاریكاتور انقلابی است كه در زمانهای كه رسانههای معاند سعی در تطهیر رژیم پهلوی و منافقان را دارند در پنجمین جشنواره هنر مقاومت به نمایش درآمده است، جشنوارهای كه از پنجشنبه در محل كانون پرورش فكری كودكان برپا شده است. چهل منفور اما عنوان دومی هم دارد كه در لوگوی مجموعه در حاشیه است و نام كامل مجموعه «چهل منفور در تاریخ انقلاب اسلامی» است. عنوانی كه به بهانه چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب انتخاب شده و شامل ویژگیهایی است كه آن را از آثار مشابه این حوزه مجزا میكند. نمایشگاههای كاریكاتور با چنین موضوعاتی در طول چهار دهه گذشته كم نبوده، اما این بار انتشار مجموعه چهل منفور همزمان با نمایش این آثار در كانون پرورش فكری كودكان و البته در دسترس قرار دادن این آثار در فضای مجازی نشان میدهد برپا كنندگان این آثار اصراری بر تحمیل كاریكاتورها به مخاطبانشان ندارند.
بدیهی است این آثار هم برای انتشار و به نمایش گذاشتن انتخاب شدهاند، اما نكته قابل توجه اینكه با توجه به موضوع این كاریكاتورها یك سلیقه خاص محاط بر آثار نبوده و دست كاریكاتوریستها برای خلق این آثار باز گذاشته شده است، اما آنطور كه شجاعی طباطبایی میگوید تنها به واسطه سبك هنری تعدادی از این افراد انتخاب شدهاند كه مشابهتهای سبكی بیشتری با هم داشتهاند. البته كه همین نكته در یك مجموعه كنار هم خودش را نشان داده است و مخاطب این آثار تم آثار را به خوبی درك میكند.
ویژگی دیگر این آثار را بدون شك باید در نوع عرضه آن بدانیم. هر كاریكاتور با یك تیتر متفاوت و یك كپشن توضیحی جذاب عرضه شده است. به این مفهوم كه زیر هر اثر دو عنوان مشاهده میشود، اولی نام شخصیت منفور و عنوان دوم بیان دلیل منفور بودن شخصیت است. این نكته قابل توجه است كه همان فضای محدود برای ارائه اطلاعات به شكلی است كه دادههای جذاب و ارجاعهای درست به اثر چاپ شده وجود دارد به طوری كه برخی از مصداقهای متن الصاقشده را میتوان در اثر خلق شده هم دید. به عنوان مثال «شهردار دزد» یك عنوان برای یكی از منفورین تاریخ انقلاب است و اشاره به غلامرضا نیك پی شهردار تهران در زمان نخستوزیری هویدا دارد. مثال درباره ارجاع متن به اثر را در كاریكاتور جعفر شریف امامی میتوان بهتر دید. جایی كه در توضیح این كاریكاتور اشاره پررنگی به دستور او به تیمسار اویسی برای به گلوله بستن مردم در میدان شهدا (ژاله) دارد. همین نكته با رد دستهای خونین در پشت چهره او در كاریكاتور الصاقشده دیده میشود. البته كه یكی از جذابترین این ارجاعها را میتوان در كاریكاتور رضا پهلوی دید. عنوان او در این مجموعه «خیالپرداز» است كه همین نكته محور اصلی كاریكاتور او به قلم علیرضا باقری است. تصویری از شاهزاده خیالی كه در رویای خام و خیالی تاج سلطنت است! خیال خامی كه البته در این چند سال اخیر بیشتر میبیند! در توضیح این كاریكاتور هم فارغ از هر گونه اطلاعات ویكی پدیای قابل دسترس نویسنده به همین خیالپردازی او و نزدیكیاش به جریان اپوزیسیون خارج از ایران اشاره دارد و همه این موارد است كه اثر منتشرشده را از سطح یك كاریكاتور چهره صرف بالاتر میبرد.
اغلب متنهای نوشته شده كار مجید ملامحمدی است، اما كارتونیستهای متفاوتی در این مجموعه حضور دارند. از مجید وفاتبار و علیرضا باقری گرفته تا محمدرضا دوستمحمدی و سعید شمس.
این مجموعه البته كه محدود به این كاریكاتورها نمیشود و بخشهای دیگری هم دارد كه در جشنواره مقاومت به نمایش گذاشته شده است.
مسعود شجاعی طباطبایی، دبیر اجرایی پنجمین جشنواره مقاومت است و درباره بخشی كه با عنوان «چهل منفور» در این دوره از جشنواره وجود دارد میگوید: گروهی از بچههای هنر مقاومت كه در حوزه پژوهش فعالیت میكنند، برای این بخش چند موضوع ارائه كردند، یكی بحث 40 شخصیت انقلابی است و دیگری 40 اتفاق مربوط به آن دوره است، در كنار اینها بخش چهرههای منفور هم وجود دارد كه به كسانی اختصاص دارد كه در حین و بعد از انقلاب به نظام جمهوری اسلامی
ضربه زدهاند.
وقتی از روند انتخاب این اشخاص برای این بخش میپرسیم، اما شجاعی طباطبایی به جامجم میگوید: در این بین همه رسانههای معاند وسط آمدهاند تا فضا را به سمت و سویی سوق دهند كه جای شهید با جلاد عوض شود. به همین دلیل همزمان با چهلمین سال انقلاب فكر كردیم كه این موقعیت مناسبی است تا از این رهگذر كه با عنوان چهل منفور به نمایش درآمده است، بتوانیم هویت واقعی معارضان جمهوری اسلامی را نشان دهیم.
آنطور كه شجاعی طباطبایی میگوید در این بخش
40 چهرهای كه موجی از نفرت را بین مردم به دلیل كارهای خبیثانهای كه انجام دادند، را میبینید. در این بین چهرههایی مثل ساواكیها وجود دارند كه علاوه بر جنایتهایشان، شكنجههای خیلی وحشتناكی را ترتیب دادهاند، یا مریم و مسعود رجوی كه دو چهره شناختهشده گروهك منافقیناند و حدود ده هزار نفر را شهید كردهاند. همچنین چهرههای نظامی مثل كسی كه در 17شهریور كشتار معروف شهدای میدان ژاله را رقم زد و كسانی كه هر كدام به نحوی یا در جنایتی سهیم بودند یا در اقدامی ضدنظام در این مجموعه به تصویر كشیده شدهاند.
-
حوزه برای مشکلات دینی راه حل داشته باشد
-
مخاطب از رمزگشایی در سریال لذت میبــرد
-
صف داغ گوشت یخی
-
کج و معوجهای منفور
-
روایتی از انقلاب سربداران
-
كف انتظارات از اسپیوی
-
اگر مصرف بیرویه بنزین مهار نشود؟
-
۷ راه برای درآمد بیشتر
-
«باید»های کانال اروپایی
-
حوزه برای مشكلات دینی راه حل داشته باشد
-
رژیمصهیونیستی «گوایدو» را بهرسمیت شناخت
-
ترکیه: با هماهنگی بغداد، اقداماتی علیه پ.ک.ک انجام میدهیم