رعایت نکردن نکات بهداشتی، می تواند باعث بروز بیماری های بسیاری در مناطق سیل زده شود
قحطی آب سالم در سیل
چند هفته‌ای می‌شود كه استان‌های ایران با سیلاب دست به گریبانند و شهرها، كوچه‌ها و خیابان‌ها و حتی خانه‌ها در سیل و گل غوطه‌ور هستند. اوضاع مساعدی نیست و با توجه به قطعی آبی كه به‌طور گسترده در برخی استان‌ها شاهد بودیم، امكان دسترسی به آب تمیز بهداشتی در بسیاری مناطق امكان‌پذیر نیست و این امر بهداشت و سلامت افراد را به ویژه گروه‌های آسیب‌پذیر شامل سالمندان، كودكان، زنان باردار و بیماران خاص را تهدید می‌كند. دكتر محمدرضا صالحی، متخصص بیماری‌های عفونی در گفت‌وگو با جام‌جم نكاتی را پیرامون رعایت بهداشت و جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های عفونی در دوران پسا سیلاب متذكر می‌شود.
معمولا با بروز بلایای طبیعی، چرخه زندگی طبیعی افراد برهم می‌خورد و به‌دنبال آن با افت سطح بهداشت مواجه می‌شویم. دسترسی افرادی كه از قبل دارو مصرف می‌كردند، به داروهای مورد نیاز كاهش می‌یابد. افرادی كه به دلیل ابتلا به فشار خون بالا یا دیابت به‌طور مرتب قند و فشار خود را كنترل می‌كردند، به‌دلیل قرار‌گرفتن در شرایط بحرانی دیگر قادر به این كار نیستند و همین امر آنها را در معرض خطر قرار می‌دهد.
وقتی آب نایاب می‌شود
در سیل اخیری كه بسیاری از شهرهای ایران را تحت تاثیرخود قرار داد، نكته قابل ملاحظه خارج شدن آب شرب تمیز از دسترس افراد و نیز آلودگی در منابع آب شرب تمیز است. با بالا آمدن آب‌ها به‌ویژه آب فاضلاب‌ها، این آب با آب شرب در طول مسیرها با هم آغشته شده و در‌نهایت این آلودگی در آب شرب باعث ایجاد گسترش ابتلابه بیماری‌های گوارشی قابل‌توجه می‌شود.
شست‌وشوی دست‌ها اولویت دارد
زمانی كه سیل یا هر كدام از موارد بلایای طبیعی بروز می‌كنند، طبیعتا بهداشت و سلامت افراد درگیر با این موضوع كاهش و شانس ابتلا به بیماری‌های عفونی افزایش می‌یابد، اما با رعایت برخی نكات می‌توان از بروز این مشكلات تا حد امكان جلوگیری كرد تا افراد كمتری دچار عوارض ناشی از چنین شرایطی شوند.
دست‌ها را بشویید: شست‌وشوی مكرر دست‌ها از ابتدایی‌ترین و اساسی‌ترین نكاتی است كه نباید فراموش كرد. این‌كار به‌ویژه بعد از اجابت مزاج اهمیت زیادی دارد. شست‌وشوی دست‌ها حتی با آب روان و صابون حتی نسبت به استفاده از دستمال‌های مرطوب و محلول‌های الكلی در صورت وجود در مناطق سیل‌زده، اولویت دارد.
اجابت مزاج بهداشتی: نكته دیگری كه حائز اهمیت است، دفع یا اجابت مزاج بهداشتی است. افرادی كه در مناطق سیل‌زده اقامت دارند، باید مراقب باشند كه هم خود و هم فرزندانشان در كنار رودخانه‌ها و آب‌های جاری دفع ادرار و مدفوع نداشته باشند. بهتر است در این مناطق، نقطه‌ای را مخصوص دفع فضولات انسانی تدارك ببینندكه ترجیحا از منابع آبی دور باشد.
غذای مطمئن بخورید: نكته مهم دیگر استفاده از غذا و موادغذایی سالم است. معمولا در زمان بروز چنین اتفاقاتی، امكان دسترسی به غذا وجود نداشته یا ممكن است تاریخ انقضای غذا گذشته باشد یا حتی خوب شسته نشده و اقدامات بهداشتی روی آنها صورت نگرفته باشد. توصیه می‌كنیم افراد تا حد امكان از منابع غذایی و آب شربی كه از طریق هلال‌احمر، كمیته امداد و مراكز مطمئن بین افراد توزیع می‌شود، استفاده كنند.
این مساله به‌ویژه در مورد آب بسیار اهمیت دارد. آب‌ها ممكن است آلوده باشند و افراد بهتر است برای اطمینان از سلامت آبی كه استفاده می‌كنند، از آب‌های شرب مطمئن وآب‌های شرب پاكی مصرف كنند كه توسط ارگان‌های مختلف بین افراد توزیع می‌شود یا اگر به این چنین آب‌هایی دسترسی ندارند، در حد امكان كلر تهیه كرده و آب را با كلر ضدعفونی كنند.
اگر آب دارای گل و لای است، اجازه دهند گل و لای آن ته‌نشین شود و سپس آب را از صافی عبور داده و بجوشانند و سپس خنك کرده و پس از آن نسبت به ضدعفونی كردن آب با كلراقدام كنند. اما در صورتی كه امكانات بیشتری در اختیار نبود، حداقل امكان در دسترس جوشاندن آب است كه توصیه می‌كنیم این كار را حتما انجام دهند.
اعلام وضعیت بیماری به مراكز درمانی: افرادی كه سابقه بیماری‌هایی چون فشار خون، چربی خون، دیابت، بیماری قلبی و آسم دارند، اطلاعات بیماری خود را به مسؤولان امدادی كه در منطقه حضور دارند، اطلاع دهند تا در صورت نیاز داروهای مورد نیاز را در دسترس آنها قرار دهند.
بیماری‌های شایع
در مناطق سیل‌زده
شست‌وشوی دست‌ها و استفاده از آب شرب بهداشتی بهترین راه پیشگیری از ابتلا به عفونت‌های گوارشی به‌شمار می‌رود. در چنین شرایطی كه افراد سیل‌زده ممكن است به آب شرب بهداشتی دسترسی پیدا نكنند، احتمال شیوع وبا هم وجود دارد كه با رعایت همین نكات ساده می‌توان از اپیدمی این بیماری جلوگیری كرد.
از جمله عفونت‌های دیگری كه ممكن است اتفاق بیفتد، عفونت‌های سیستم تنفسی است كه ممكن است به‌دنبال استقرار در چادرهای امدادی و خوابیدن افراد در سرمای شب یا در جایی به طور دسته‌جمعی حضور داشته باشند، بروز كند.
ترجیحا اگر عفونت تنفسی هم در افراد اتفاق می‌افتد، با پزشكان حاضر در مناطق مشورت كنند. افراد دیگر مراقب باشند با فردی كه بیمار شده روبوسی نكنند و ارتباط نزدیك نداشته باشند و دست‌های خود را مرتب بشویند و سعی كنند این افراد را هر چه سریع‌تر به تیم‌های درمانی معرفی كنند تا اقدامات درمانی برای آنها انجام شود.
این علائم را نادیده نگیرید
با توجه به احتمال بروز بیماری‌ها و عفونت‌های مختلف، بیماران دچار علائمی می‌شوند كه در صورت مشاهده بهتر است برای جلوگیری از انتقال عفونت به دیگران، هر‌چه سریع‌تر به مراكز درمانی حاضر در منطقه مراجعه كنند. به‌ویژه در مسائل مربوط به بیماری‌های گوارشی، آنچه بیشتر باید مورد توجه افراد قرار گیرد، مشاهده اسهال به‌ویژه اسهال خونی یا اسهال آبكی بسیار شدید، تهوع و استفراغ، ضعف و بی‌حالی شدید است كه حائز اهمیت‌اند.
وقتی آب نایاب می‌شود
در سیل اخیری كه بسیاری از شهرهای ایران را تحت تاثیرخود قرار داد، نكته قابل ملاحظه خارج شدن آب شرب تمیز از دسترس افراد و نیز آلودگی در منابع آب شرب تمیز است. با بالا آمدن آب‌ها به‌ویژه آب فاضلاب‌ها، این آب با آب شرب در طول مسیرها با هم آغشته شده و در‌نهایت این آلودگی در آب شرب باعث ایجاد گسترش ابتلابه بیماری‌های گوارشی قابل‌توجه می‌شود.
شست‌وشوی دست‌ها اولویت دارد
زمانی كه سیل یا هر كدام از موارد بلایای طبیعی بروز می‌كنند، طبیعتا بهداشت و سلامت افراد درگیر با این موضوع كاهش و شانس ابتلا به بیماری‌های عفونی افزایش می‌یابد، اما با رعایت برخی نكات می‌توان از بروز این مشكلات تا حد امكان جلوگیری كرد تا افراد كمتری دچار عوارض ناشی از چنین شرایطی شوند.
دست‌ها را بشویید: شست‌وشوی مكرر دست‌ها از ابتدایی‌ترین و اساسی‌ترین نكاتی است كه نباید فراموش كرد. این‌كار به‌ویژه بعد از اجابت مزاج اهمیت زیادی دارد. شست‌وشوی دست‌ها حتی با آب روان و صابون حتی نسبت به استفاده از دستمال‌های مرطوب و محلول‌های الكلی در صورت وجود در مناطق سیل‌زده، اولویت دارد.
اجابت مزاج بهداشتی: نكته دیگری كه حائز اهمیت است، دفع یا اجابت مزاج بهداشتی است. افرادی كه در مناطق سیل‌زده اقامت دارند، باید مراقب باشند كه هم خود و هم فرزندانشان در كنار رودخانه‌ها و آب‌های جاری دفع ادرار و مدفوع نداشته باشند. بهتر است در این مناطق، نقطه‌ای را مخصوص دفع فضولات انسانی تدارك ببینندكه ترجیحا از منابع آبی دور باشد.
غذای مطمئن بخورید: نكته مهم دیگر استفاده از غذا و موادغذایی سالم است. معمولا در زمان بروز چنین اتفاقاتی، امكان دسترسی به غذا وجود نداشته یا ممكن است تاریخ انقضای غذا گذشته باشد یا حتی خوب شسته نشده و اقدامات بهداشتی روی آنها صورت نگرفته باشد. توصیه می‌كنیم افراد تا حد امكان از منابع غذایی و آب شربی كه از طریق هلال‌احمر، كمیته امداد و مراكز مطمئن بین افراد توزیع می‌شود، استفاده كنند.
این مساله به‌ویژه در مورد آب بسیار اهمیت دارد. آب‌ها ممكن است آلوده باشند و افراد بهتر است برای اطمینان از سلامت آبی كه استفاده می‌كنند، از آب‌های شرب مطمئن وآب‌های شرب پاكی مصرف كنند كه توسط ارگان‌های مختلف بین افراد توزیع می‌شود یا اگر به این چنین آب‌هایی دسترسی ندارند، در حد امكان كلر تهیه كرده و آب را با كلر ضدعفونی كنند.
اگر آب دارای گل و لای است، اجازه دهند گل و لای آن ته‌نشین شود و سپس آب را از صافی عبور داده و بجوشانند و سپس خنك کرده و پس از آن نسبت به ضدعفونی كردن آب با كلراقدام كنند. اما در صورتی كه امكانات بیشتری در اختیار نبود، حداقل امكان در دسترس جوشاندن آب است كه توصیه می‌كنیم این كار را حتما انجام دهند.
اعلام وضعیت بیماری به مراكز درمانی: افرادی كه سابقه بیماری‌هایی چون فشار خون، چربی خون، دیابت، بیماری قلبی و آسم دارند، اطلاعات بیماری خود را به مسؤولان امدادی كه در منطقه حضور دارند، اطلاع دهند تا در صورت نیاز داروهای مورد نیاز را در دسترس آنها قرار دهند.
بیماری‌های شایع
در مناطق سیل‌زده
شست‌وشوی دست‌ها و استفاده از آب شرب بهداشتی بهترین راه پیشگیری از ابتلا به عفونت‌های گوارشی به‌شمار می‌رود. در چنین شرایطی كه افراد سیل‌زده ممكن است به آب شرب بهداشتی دسترسی پیدا نكنند، احتمال شیوع وبا هم وجود دارد كه با رعایت همین نكات ساده می‌توان از اپیدمی این بیماری جلوگیری كرد.
از جمله عفونت‌های دیگری كه ممكن است اتفاق بیفتد، عفونت‌های سیستم تنفسی است كه ممكن است به‌دنبال استقرار در چادرهای امدادی و خوابیدن افراد در سرمای شب یا در جایی به طور دسته‌جمعی حضور داشته باشند، بروز كند.
ترجیحا اگر عفونت تنفسی هم در افراد اتفاق می‌افتد، با پزشكان حاضر در مناطق مشورت كنند. افراد دیگر مراقب باشند با فردی كه بیمار شده روبوسی نكنند و ارتباط نزدیك نداشته باشند و دست‌های خود را مرتب بشویند و سعی كنند این افراد را هر چه سریع‌تر به تیم‌های درمانی معرفی كنند تا اقدامات درمانی برای آنها انجام شود.
این علائم را نادیده نگیرید
با توجه به احتمال بروز بیماری‌ها و عفونت‌های مختلف، بیماران دچار علائمی می‌شوند كه در صورت مشاهده بهتر است برای جلوگیری از انتقال عفونت به دیگران، هر‌چه سریع‌تر به مراكز درمانی حاضر در منطقه مراجعه كنند. به‌ویژه در مسائل مربوط به بیماری‌های گوارشی، آنچه بیشتر باید مورد توجه افراد قرار گیرد، مشاهده اسهال به‌ویژه اسهال خونی یا اسهال آبكی بسیار شدید، تهوع و استفراغ، ضعف و بی‌حالی شدید است كه حائز اهمیت‌اند.
