دیپلماسی آقایی

دیپلماسی آقایی

دیدار نخست‌وزیر ژاپن با رهبر انقلاب اسلامی و مطالب صریحی که حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای در این دیدار مطرح کردند از جهات مختلفی حائز اهمیت بود و مورد توجه محافل سیاسی و رسانه‌ها قرار گرفت. از جمله مباحث مطرح شده در باره این دیدار قاطعیتی بود که رهبر انقلاب در کنار احترام به مهمان نشان دادند و هرگونه میانجیگری را رد کردند. تشریح منطقی استدلال‌های جمهوری اسلامی ایران در خصوص مواضع بین‌المللی خود از دیگر نکات قابل توجه این دیدار بود. رهبر انقلاب همچنین مسیر مشخص جمهوری اسلامی در خصوص رابطه با آمریکا را برای جریان‌های داخلی و کشورهای خارجی تبیین کردند. در گفت‌وگو با کارشناسان سیاسی برخی ابعاد این دیدار را بررسی کرده‌ایم .

خنثی كردن دوگانه فشار و مذاكره
 مهدی فضائلی / کارشناس  مسائل سیاسی
بیانات رهبر انقلاب تبلور سه اصل جمهوری اسلامی در حوزه سیاست خارجی یعنی عزت، حكمت و مصلحت بود. طرح و تلاش آمریكا این بود كه زمینه را برای تشدید فشار علیه ایران و وادار كردن جمهوری اسلامی به روی آوردن به مذاكرات مضر و خسارت‌بار فراهم كند، اما رهبر انقلاب این برنامه‌ریزی را به شكل معقول و منطقی خنثی كردند.  رهبری به شكل مستدل با مذاكره با آمریكا و حتی با دادن پیام برای ترامپ و او را شایسته دریافت پیام هم ندانستند. حفظ عزت و اقتدار ایران از دیگر مسائلی بود كه در دیدار اخیر رهبری با نخست‌وزیر ژاپن تبلور پیدا كرد. ایشان در این دیدار با بیان این‌كه ادعای رئیس‌جمهور آمریكا مبنی بر قصد نداشتن برای براندازی جمهوری اسلامی دروغ است، عنوان كردند آمریكایی‌ها اساسا توان چنین كاری را ندارند.  ادبیات رهبری در دیدار اخیر هم قابل توجه بود. ایشان ضمن ابراز گلایه از رفتار دولت ژاپن، نخست‌وزیر این كشور را شخصیتی با حسن نیت خطاب كردند و بر این نكته تاكید داشتند كه اگر ژاپن قصد تقویت روابط با ایران را دارد، این مسیر در صورت كم كردن تاثیرپذیری ژاپن از آمریكا باز است.


مسدود كردن مسیر جریان‌های غافل در داخل
 صادق كوشكی / استاد دانشگاه
ژاپن در دنیا از نمادهای تسلیم در مقابل آمریكا به‌شمار می‌رود و انتخاب نخست‌وزیر چنین كشوری برای رساندن پیام مقامات آمریكایی به ایران یك پیام نمادین داشت به این مضمون كه ایران هم باید مانند ژاپن در مقابل آمریكا تسلیم باشد. اما در نقطه مقابل، رهبر انقلاب در راستای خنثی‌سازی پروژه آمریكایی‌ها حاضر نشدند حتی نامه رئیس‌جمهور آمریكا را دریافت كنند. این حركت رهبری، ما به ازای گام اولی بود كه آمریكایی‌ها برای جنگ روانی و تحقیر ملت ایران انتخاب كرده بودند. رهبر انقلاب در این دیدار چندین بار در موضوعات مختلف بر ناتوانی آمریكا تاكید كردند و این تاکیدات در راستای ایجاد موازنه بود. بر این اساس عملا شاهد بودیم كه حركت ترامپ به سنگ خورد و بعد از این‌ماجرا آمریكایی‌ها سردرگمی بیشتری پیدا خواهند كرد، زیرا تصور می‌كردند با وجود برخی چهره‌ها و جریان‌های سیاسی در داخل ایران كه حتی با شرایط كنونی مایل به مذاكره با ترامپ هستند فرستادن مقامات آلمانی و ژاپنی می‌تواند وزنه را به نفع چهره‌ها و جریانات موافق مذاكره با آمریكا در ایران سنگین كند، اما در عمل ورق برگشت و حتی آن چهره‌ها و جریانات مدافع رابطه با آمریكا هم نتوانستند از این فضا استفاده كنند و پاسخ قطعی ایران به رفتارهای استكباری آمریكا نپذیرفتن سازش و تسلیم بود.


ریل‌گذاری سیاست خارجی
 سیدحسین نقوی‌حسینی
عضو كمیسیون امنیت ملی
رهبر انقلاب در دیدار نخست‌وزیر ژاپن با صلابت تمام از عزت، استقلال و عظمت ملت ایران سخن گفتند و این برای ملت ما بسیار غرورآفرین بود كه رهبر كشورمان نه در چارچوب دیپلماتیك بلكه در قالب یك رهبر انقلابی، مسیر توطئه‌های آمریكا را مسدود كردند.  مقام معظم رهبری در این ملاقات نه تنها بر مذاكره با آمریكا بلكه حتی بر موضوع میانجیگری، خط بطلان كشیدند و نشان دادند در شرایط فعلی، مناسبات ایران و آمریكا حتی میانجی‌پذیر هم نیست چه برسد به مذاكره. بنابراین دیگر كسی نباید در این میان واسطه شود زیرا آمریكا وحشی‌تر از این است كه مشكلات با میانجیگری حل شود. دولت و دستگاه سیاست خارجی كشورمان هم باید بدانند كه مسیر، مسیر ایستادگی و مقاومت است و دیگر هیچ جریانی در داخل نباید فریب توطئه‌های آمریكا را بخورد. هدف آمریکا از طرح مذاکره ایجاد جنگ روانی و  تقسیم ملت ایران به دو گروه موافق و مخالف مذاكره است اما رهبر انقلاب با سخنان صریح‌شان مبنی بر این‌كه ملت ایران در شرایط تحریم و تهدید به هیچ وجه مذاكره نمی‌كند یك وحدت و اجماع در جامعه ایجاد كردند .


تشریح منطقی استدلال‌های ایران
 محسن پاك‌آیین / كارشناس بین‌الملل
در این دیدار از موضع اقتدار، مواضع مستقل و مقتدرانه ایران درباره مذاكره با آمریكا به‌طور دقیق و منطقی و مستدل برای آبه تشریح شد، طوری كه به نظر می‌رسید ایشان صحبت دیگری ندارد و كاملا قانع شده است. رهبر انقلاب اعلام كردند تبادل پیامی با ترامپ نداریم و این پاسخ شایسته‌ای به رفتارهای خصمانه ترامپ بود.
رهبر انقلاب درباره مذاكره نیز به‌صورت منطقی توضیح دادند كه چرا دیگر مذاكره نمی‌كنیم و در نهایت هم در بحث روابط دوجانبه گفتند اگر ژاپن می‌خواهد همكاری كند باید اراده خود را نشان دهد. به اعتقاد من تاكید رهبر انقلاب درباره روابط دوجانبه، بحث مهمی بود، زیرا ژاپن به عنوان یك كشور قدرتمند آسیا معمولا در جبهه غرب قرار دارد و عمدتا مواضعش علیه یا در مخالفت با مواضع كشورهای آسیایی و همسایه است. لذا اراده مستحكمی در ژاپن در این 41 سال برای روابط با ایران نبوده و رابطه ژاپن تابعی از رابطه غرب با ایران بوده است و اگر ژاپن قصد داشته باشد با ایران رابطه خوبی داشته باشد مخصوصا در خرید نفت و انتقال تكنولوژی، ما می‌توانیم همكاری خوبی داشته باشیم به شرط این‌كه اراده سیاسی محكمی در طرف مقابل باشد.


شجاعت عالمانه و توحیدی
 محسن مهدیان، كارشناس سیاسی درباره درس‌های دیدار رهبر معظم انقلاب اسلامی با نخست‌وزیر ژاپن به جام‌جم گفت: درس‌های این دیدار را می‌توان در سه سرفصل كلی ارائه كرد: درس‌هایی برای دنیا، درس‌هایی برای داخل ایران و درس‌هایی برای طرف ژاپنی.
وی درس‌های كلی این دیدار برای دنیا را در سه بخش تحلیل كرد و گفت: درس یكم شجاعت بود كه در سبك مواجهه رهبر انقلاب با نخست‌وزیر ژاپن متبلور شد. همه كسانی كه این دیدار را مرور كردند بر شجاعت و جسارت عالمانه و توحیدی رهبری صحه گذاشتند. مهدیان، درس دوم را عزت دانست و افزود: انسان مؤمن عزیز است. عزت ایمانی در انقلاب اسلامی كاملا عقلانی و قابل تماشاست. كافی است تنها دقیق شویم و 40 سال گذشته را با چشم مسلح مرور كنیم. اینجاست كه رهبری با اتكا به این راه طی شده با قدرت و از سر عزت سخن می‌گویند. وی درس سوم را عقلانیت خواند و گفت: این دیدار با همه حماسه و هیبتش، اما مشحون از استدلال و عقلانیت بود. رهبری برای دست‌رد زدن به سینه آمریكا استدلال ساده و روشن منطقی داشتند؛ استدلالی كه هر كس با هر نوع تفكر و نحله فكری و اعتقادی آن را قبول می‌كند. مهدیان درس‌های این دیدار برای داخل كشور را دو بخش شفافیت و مقاومت دانست و گفت: دیدار رهبری در نهایت شفافیت و صداقت برگزار شد. هیچ حرف پشت پرده‌ای باقی نماند. مردم محرم این دیدار بودند. این درس بزرگی است برای سیاستمداران كه تصور می‌كنند می‌توانند كشور را با نامحرم دانستن مردم اداره كنند. وی درباره مقاومت هم گفت: رهبری انقلاب بارها گفته بودند تاریخ این كشور دیگر با مذاكره رقم نمی‌خورد؛ اما این بار اقدام عملی دشمن بود كه آب پاكی را روی دست مسؤولان و سیاسیون و مردم ریخت. جمهوری اسلامی به عقل و درایت محكوم به مقاومت و ایستادگی است. مهدیان معتقد است  این دیدار برای طرف ژاپنی نیز یك هشدار بود كه مسیری كه ژاپن انتخاب كرده است  به بی‌هویتی و تهی شدن اعتقادی مردم ژاپن منتهی می‌شود، چراكه پیشروی آمریكایی‌ها در هیچ سطحی متوقف نمی‌شود.
وی خاطرنشان كرد:‌ سبك مواجهه رهبری با نخست‌وزیر ژاپن همراه با احترام ستودنی و اعتماد دوجانبه بود. پیام رهبری به آبه و بیان ضمنی نقدهای تاریخی به دولت ژاپن همراه با احترام و اعتمادی بود كه نشان‌دهنده مشی ایران در مواجهه با دولت و ملت‌هاست.