دور دنیا با ظریف

روایت خبرنگار اعزامی جام‌جم از حاشیه‌های سفر وزیر خارجه به فنلاند و سوئد

دور دنیا با ظریف

محمدجواد ظریف  كه سه‌هفته قبل در فهرست تحریم‌های آمریكا قرار گرفته، رایزنی‌های بین‌المللی خود را گسترش داده و كشورهای مختلف جهان، بی‌توجه به تحریم آمریكا علیه وزیر خارجه ایران، این روزها میزبان وزیر خارجه ایران هستند.
دور جدید سفرهای ظریف در منطقه شروع شده و در برنامه‌ای فشرده به اروپا رسیده و قرار است در هفته آینده به شرق آسیا برسد.  ظریف هفته قبل سفری به قطر داشت و روز شنبه گذشته به كویت رفت. فشردگی برنامه‌های ظریف، این روزها آنقدر زیاد است كه وی روز یكشنبه و بلافاصله بعد از بازگشت از كویت و توقفی كوتاه در تهران، به همراه یك تیم رسانه‌ای راهی سه كشور حوزه اسكاندیناوی شامل فنلاند، سوئد و نروژ شد.
در جمع ایرانیان حاضر در استكهلم بود كه ظریف از سفر خود به پاریس در روز جمعه خبر داد و اعلام كرد در روزهای آینده سفر به چین و ژاپن را نیز در برنامه دارد.
 اهمیت سفر به اسكاندیناوی
سفر اروپایی وزیر خارجه، عصر یكشنبه گذشته آغاز شد و به همراه نمایندگان برخی دیگر از رسانه‌ها برای پوشش اخبار این سفر به همراه محمدجواد ظریف، تهران را به مقصد هلسینكی، پایتخت فنلاند ترك كردیم.
البته این سفر با چند ساعت تاخیر آغاز شد، زیرا وزیر خارجه كه یكشنبه به كویت رفته بود بلافاصله پس از بازگشت به دیدار رئیس‌جمهور رفته بود تا گزارشی از این سفر ارائه كند و همین مساله باعث شد سفر ما به فنلاند با چند ساعت تاخیر آغاز شود و به‌‌رغم این‌كه زمان حضور در فرودگاه مهرآباد ساعت 16 و 30 دقیقه ذكر شده بود به‌دلیل دیدار ظریف و روحانی، پرواز ساعت 20 انجام شد.
محور و اهداف این سفر در خبرهای رسمی، دیدارهای دوجانبه در خصوص موضوعات مربوط به امنیت منطقه و رایزنی‌های برجامی عنوان شده بود، اما نگاهی به برخی رویدادها در روزهای آینده، اهمیت این سفر را بیش از آنچه در خبرها اعلام شده بود، می‌كند. از جمله این رویدادها می‌توان به نشستی اشاره كرد كه قرار است تا چند روز دیگر به میزبانی فنلاند برگزار شود و وزرای خارجه اروپایی در آن نشست درباره ائتلاف دریایی در خلیج‌فارس به گفت‌وگو بنشینند. فنلاند همچنین از تیرماه ریاست دوره‌ای شورای اتحادیه اروپا را به‌عهده گرفته است و قطعا با توجه به گفت‌وگوهای ایران و اروپا در زمینه برجام و راه‌اندازی اینستكس، رایزنی با مقامات فنلاند در این تعاملات بی‌تاثیر نیست. از سوی دیگر نروژ نیز قرار است در روزهای آینده میزبان نشستی در خصوص افغانستان باشد و سوئد نیز چند ماه قبل میزبان نشستی درباره یمن بود. اینها نشان می‌دهد كشورهای حوزه اسكاندیناوی، به‌‌رغم ماهیت خنثایی كه در عرصه بین‌الملل دارند در ماه‌ها و سال‌های اخیر در حال فعال شدن در برخی حوزه‌ها هستند و طبیعتا رایزنی با مقامات این كشورها در مدیریت بحران‌های منطقه‌ای بی‌تاثیر نیست.
 رایزنی با مقامات فنلاندی
در ابتدای سفر و در داخل هواپیما طبق معمول همه سفرهایی كه خبرنگاران با ظریف همراه هستند وی به قسمت خبرنگاران آمده و با آنها احوالپرسی و بابت تاخیر پیش آمده نیز عذرخواهی كرد و گفت با رئیس‌جمهور دیدار داشتم.
اولین دیدار وزیر خارجه در فنلاند با رئیس‌جمهور این کشور  بود كه صبح دوشنبه برگزار شد.برنامه بعدی وزیر، حضور و سخنرانی در موسسه اندیشكده مدیریت بحران بود كه هدف این موسسه پیشگیری از خشونت از طریق گفت‌وگوهای غیررسمی و میانجیگری است. دیدار بعدی وزیر خارجه در وزارت خارجه فنلاند با همتای خود بود.
بنا بر بعضی اخبار قرار بود همزمان با این دیدار، برخی عناصر مخالف ایران حاضر در هلسینكی تجمعی مقابل وزارت خارجه فنلاند داشته باشند و طبق فراخوانی كه آنها داده بودند، قرار بود ساعت 12 الی 14 این تجمع برگزار شود كه البته تا پایان دیدار هیچ‌گونه تجمعی شكل نگرفت.
یكی از نكات جالب این دیدار این بود كه پكا هاویستو، وزیر خارجه فنلاند چند دقیقه قبل از این‌كه ظریف به محل وزارت خارجه برسد، بیرون از ساختمان منتظر حضور وزیر خارجه كشورمان شد.
 تاخیر ظریف؛ این‌بار در فرودگاه هلسینكی
دیدار وزیران خارجه ایران و فنلاند، آخرین برنامه از سفر كوتاه به هلسینكی بود و بعد از انجام این دیدار برای عزیمت به سوئد به سمت فرودگاه رفتیم.
این بار هم پرواز با تاخیر انجام شد و حدود سه ساعت برای رسیدن وزیر خارجه در فرودگاه انتظار كشیدیم؛ انتظاری كه همراه با گمانه‌زنی‌های مختلف از سوی خبرنگاران درباره دلیل تاخیر وزیر خارجه در آمدن به فرودگاه بود؛ از جمله این‌كه شاید دیدار خصوصی با همتای خود داشته یا این‌كه در هتل مشغول استراحت بوده یا این‌كه دیدار دیگری داشته كه می‌خواسته رسانه‌ای نشود. هر چه بود پس از سه ساعت، وزیر خارجه به سایر اعضای هیات پیوست و هلسینكی را به مقصد استكهلم ترك كردیم.
 صحبت‌های مهم ظریف
درباره روابط منطقه‌ای ایران
در سفارت ایران كه به مناسبت عید سعید غدیر خم جشنی با حضور ایرانیان مقیم این كشور و سفیر برپا بود وزیر خارجه سخنرانی كرد و به سؤالات چند نفر از حاضران پاسخ داد. وی در پاسخ به یكی از سؤالات گفت: زمانی كه وزیر شدم با سردار سلیمانی صحبت كردم و به سعودی‌ها پیشنهاد دادیم در مورد پنج كشور عربی یمن، بحرین، عراق، سوریه و لبنان با شما صحبت می‌كنیم و البته پیغام هم فرستادم كه اگر فكر می‌كنید به قول خودتان من «ماله‌كش اعظم» هستم سردار سلیمانی با شما صحبت می‌كند. وزیر خارجه كشورمان در این بخش كنایه‌ای هم به مایك پمپئو، وزیر خارجه آمریكا كه این اصطلاح را در مورد ظریف به كار برده، زد و گفت: پمپئو تصور می‌كند با به‌كارگیری چند نفر در توییتر و مطرح كردن این‌گونه تعبیرها در مورد من می‌تواند اقدامی انجام دهد.
ظریف در ادامه به موضوع اصلی صحبتش و پیشنهاد ارائه شده به عربستان برگشت و گفت: پس از پیشنهاد من، سعود الفیصل پاسخ داد كه جهان عرب به شما ربط ندارد.
وزیر خارجه با اشاره به آمادگی ایران برای گفت‌وگو با عربستان افزود: در سفر اخیر خود به كویت به مقام‌های این كشور گفتم اگر عربستان همین فردا آمادگی گفت‌وگو داشته باشد، ایران حاضر است.