جای خالی فناوری

جای خالی فناوری

قطارهای متروی پاریس و دبی بدون راننده حركت می‌كنند،‌ در متروی دبی شبكه وای فای در دسترس است و اینترنت پرسرعت بی‌سیم به مسافران خدمات می‌دهد. در متروی پنسیلوانیا سیستم ترمز هوشمند وجود دارد كه انرژی حاصل از توقف چرخ‌ها را به ژنراتورهای تولید برق منتقل می‌كند و به این ترتیب در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌شود. در متروی لندن نیز سیستم بازیافت انرژی وجود دارد كه گفته می‌شود از نیروی حاصل از ترمز قطارها روزانه یك مگاوات برق تولید می‌كند. در متروی سئول نیز نمایشگرهای دیجیتال لمسی وجود دارد كه با استفاده از آن مسافران می‌توانند مبدا و مقصد خود را با كلیك روی صفحه نمایشگر مشخص كنند و ضمن دریافت بهترین مسیر پیشنهادی، تصویر مكانی را كه قصد عزیمت به آن دارند، ببینند.   همه اینها یعنی نفوذ فناوری در لایه‌های زیرین زمین و به خدمت گرفتن فناوری برای زندگی بهتر و سبزتر. علاوه بر كشورهای یادشده كه در قله فناوری قرار دارند، كشورهای دیگر نیز فناوری‌های مختلف را برای كیفی‌تر كردن متروهای خود به كار می‌گیرند، مثل دستگاه‌های دریافت اجناس بازیافتی و ارائه بلیت رایگان به مردم یا شارژ كردن كارت‌های اعتباری‌شان یا همان دستگاه‌های ورزش كه به مشتاقات حركت‌های بدنی، بلیت رایگان می‌دهد و در بسیاری از متروهای جهان استفاده می‌شود.  درباره این كه چرا چنین فناوری‌هایی به متروی تهران وارد نمی‌شود از فرنوش نوبخت، مدیرعامل شركت بهره‌برداری مترو سؤال كردیم كه اوگفت ما متولی حمل و نقل هستیم و اگربخواهیم وارد موضوعاتی مثل بازیافت یا ورزش شویم یا باید نهادی متولی این كار شود یا یك سرمایه‌گذار پا پیش بگذارد چون دغدغه اصلی ما تمیز نگهداشتن ایستگاه‌ها و كاهش سر فاصله حركت قطارهاست.
درباره این كه چرا فناوری‌های پیشروتر مثل سیستم بازیافت انرژی به متروی پایتخت وارد نمی‌شود نیز از علی امام، مدیرعامل شركت مترو سؤال كردیم كه او گفت چون با محدودیت منابع روبه‌رو هستیم همه تلاش ما توسعه خطوط متروست و در نتیجه مجالی برای استفاده از فناوری‌های پیشرو باقی نمی‌ماند مگر این كه شركت‌های دانش‌بنیان به این عرصه ورود كنند. او با این حال می‌گوید متروی تهران از نظر فناوری جزو متروهای خوب دنیاست، ولی از آنجا كه فناوری به سرعت درحال رشد است شاید تا دو دهه دیگر اگر با فناوری‌های روز همگام نشویم، مجبور شویم كه بگوییم از متروهای دنیا عقب افتاده‌ایم.
متروی تهران امروز در نقطه‌ای ایستاده كه به واسطه همه بحث‌هایی كه دراین نوشتار شد باید گفت از همه ظرفیت هایش استفاده نمی‌كند، به‌خصوص از قابلیت‌های فرهنگی و هنری و آموزشی كه مردم شهر شلوغی مثل تهران درمتروی معمولا پرازدحام خود سخت به آن نیاز دارند.