رد آسفــالت بر تن جنگــل

اجرای طرح‌های عمرانی بیش از آتش‌سوزی، جنگل‌های كشور را تهدید‌ می‌كند

رد آسفــالت بر تن جنگــل

مردمان سی‌سخت در آینده‌ای نه چندان دور متوجه خواهند شد سرایدار خانه‌های خودشان شده‌اند، نشانه اولیه‌اش ساخت جاده دوبانده‌ای است كه این روزها خواب را از سر دوستداران محیط زیست پرانده. قطع هزاران اصله درخت و تخریب منابع طبیعی در سایه خواب زدگی برخی مدیران به بهانه نزدیك‌تر شدن سی‌سخت به یاسوج به مقدار پنج دقیقه ناقابل. قرار است این جاده دل جنگل‌های بكر را بشكافد تا فاصله سی‌سخت با مركز استان چند دقیقه و فقط چند دقیقه كوتاه‌تر شود. سمبه پیمانكار هم طبق معمول پرزورتر است و چه چیز قدرتمندتر از پول؛ درختان را قطع می‌كنیم و جریمه‌اش را می‌دهیم. ساخت باند دوم جاده یاسوج - سی‌سخت، اولین جاده‌ای نیست كه زخم بر طبیعت ایران می‌زند و آخرینش هم نخواهد بود. پیش از این بسیاری از طرح‌های در ظاهر عمرانی، دل جنگل‌ها را شكافته‌اند و فرش قرمزی پهن كرده‌اند برای زمین‌خواران تا آنها مسیر دسترسی‌شان برای ویلاسازی آسان‌تر شود. كیست كه نداند این تنها آفت ماجرا نیست و همین دست‌درازی به طبیعت دلیل بلاهایی همچون سیل می‌شود و جان مردمان این منطقه را هم می‌ستاند.

ساخت باند دوم جاده یاسوج - سی‌سخت تازه‌ترین دست‌درازی به طبیعت ایران است. جاده‌ای كه ساخت آن ظاهرا توجیه زیادی دارد اما هیچ مسؤولی نمی‌تواند از آن دفاع كند. اداره راه می‌گوید اگر ساخت جاده ایراد داشت، منابع طبیعی و محیط زیست مجوز نمی‌دادند. محیط زیست می‌گوید، مجوزها در گذشته صادر شده و كاری از دست ما ساخته نیست. منابع طبیعی معتقد است جریمه قطع درختان به خزانه می‌رود و در این میان هیچ‌كس تاكنون مستندی ارائه نداده كه آیا موافقت با احداث این جاده از ابتدا علمی، منطقی و جامع‌نگر بوده یا تصمیمی شخصی بوده كه از قضا ظاهر قانونی هم پیدا كرده و مدیران بعدی نیز به همان تصمیم تمكین كرده‌اند؟ سی‌سخت در سال‌های دور در بدترین حالت یك ساعت با مركز استان فاصله داشت و پس از حذف ده‌ها پیچ و چند تغییر در بهترین حالت فقط ۱۵ دقیقه به یاسوج نزدیك‌تر شد. در ازای كم شدن این ۱۵ دقیقه هزاران اصله درخت چند صد ساله بلوط هم قطع شد. البته كه غلامحسین حكمتیان، مدیركل منابع طبیعی كهگیلویه و بویراحمد به ایرنا گفته است برای قطع درختان بلوط، پیمانكار مجوز قانونی دارد و اجازه نداریم روند اجرایی پروژه را متوقف كنیم!
آسیب جاده‌كشی تنها بر تن جنگل‌های این منطقه نیست و این موضوع به عنوان یكی از معضلات اساسی حوضه‌های آبخیز هم مطرح است. بیش از یك دهه پیش تحقیقاتی از سوی پژوهشگران به‌منظور تعیین میزان تخریب عرصه منابع طبیعی در اثر جاده‌سازی و نشان دادن اهمیت موضوع در منطقه بازفت چهارمحال و بختیاری صورت گرفت كه نتایج تكان‌دهنده‌ای داشت، ‌با تكرار این موضوع كه بدانیم این تحقیقات مربوط به ده سال پیش است. نتایج این تحقیقات نشان داد كه در جریان 346 كیلومتر جاده‌سازی در این منطقه، در مجموع 661هكتار از عرصه منابع طبیعی در این منطقه اكوتوریستی در اثر جاده‌سازی تخریب شده است كه از این مقدار، 420 هكتار جنگل، 198هكتار مرتع و 41 هكتار آن را اراضی كشاورزی تشكیل می‌دهند.
 ابرهایی كه آسفالت می‌شوند
اگر تعریض جاده یاسوج به سی‌سخت حداقل در ظاهر توجیهی به نام رفاه شهروندان داشته باشد و حتی آزادراه قزوین‎ - ‎رشت را با الصاق واژه‌هایی مثل آبادانی و پیشرفت پیش ببرند جاده‌سازی در جنگل ابر هیچ توجیهی ندارد. ماجرای جاده‌سازی در جنگل ابر سال‌هاست كه چالشی میان مسؤولان و دوستداران محیط زیست است. موضوع اولیه جاده‌كشی در دل جنگل ابر هم به 15 سال پیش برمی‌گردد.
احداث جاده علی‌آباد- شاهرود معروف به جاده جنگل ابر مثل هر پروژه دیگری هم موافقان و مخالفان خود را داشت، مخالفان معتقد بودند هفت جاده از دل كوه‌های البرز شرقی و جنگل‌های آن عبور كرده و سمنان را به گلستان متصل كرده است، به این ترتیب مردم این دو شهر با طی اندكی مسافت بیشتر می‌توانند بین دو شهر رفت و آمد كرده و این جنگل‌های بكر و زیبا را از بین نبرند. همچنین آنقدر مسیر برق و گاز و نفت از این جنگل عبور كرده كه ظرفیت پذیرش خسارت بیشتری را ندارد و دیگر این‌كه دامنه تخریب به تخریب مسیر جاده ختم نمی‌شود و دسترسی بیشتر و زمین خواری و ویلاسازی و... را به دنبال دارد. ماجرا از همان زمان مسكوت ماند و حتی وقتی شش سال پیش «منطقه حفاظت‌شده‌ابر» ثبت شد خیال بسیاری از دوستداران محیط زیست هم راحت شد، اما سال گذشته رسانه‌ای شدن یك مصوبه در استانداری سمنان دوباره بحث جاده‌كشی در دل جنگل‌های ابر را به میان كشید. مصوبه‌ای كه بر اساس آن استانداری سمنان قرار بود بودجه لازم برای آسفالت این جاده را تامین كند!
فعالانی كه بیش از یك دهه برای نجات جنگل ابر تلاش كرده و نبردی تمام‌عیار را با مافیای زمین‌خوار در این منطقه به سرانجام رسانده‌اند، می‌گویند آسفالت این جاده علاوه‌بر آثار فراوان زیست‌محیطی، ادامه همان پروژه «جاده ابر» است كه مافیای زمین‌خوار و جنگل‌خوار سال‌هاست برای تصرف بخش‌هایی از جنگل با هدف ویلاسازی و خریدوفروش زمین‌های منطقه تلاش می‌كند. همه اینها در حالی است كه اكنون نزدیك به شش سال است جنگل ابر به عنوان «منطقه حفاظت‌شده ابر» به ثبت رسمی رسیده و هیچ ارگانی حتی استانداری نمی‌تواند به طور مستقل و بدون نظارت سازمان حفاظت محیط زیست برای آن تصمیم‌گیری یا مصوبه‌ای تهیه كند.
 تیغ بر قلب پابند
«بهت» اولین واكنش مردم بود وقتی خبر ساخت جاده نكا - دامغان را شنیدند. آنقدر برای دوستداران محیط زیست عجیب بود كه حتی این خبر را باور نكنند اما واقعیت داشت و قرار بود جاده‌ای دل جنگل‌های بكر پارك ملی پابند را بشكافد. پارك ملی پابند به وسعت 26597 هكتار از ناحیه شمالی از روستای چناربن تا روستای نمكه، از سمت شرق از روستای نمكه تا ارتفاعات كوه بادله، در جنوب از ارتفاعات كوه بادله تا نكاء و زارم‌رود و از سمت غرب از نكاء و زارم‌رود تا رودخانه‌زارم رود، كشیده شده است. شگفتی از تصمیم عجیب جاده‌سازی در این پارك جایی بود كه در ابتدا حرف از تعریض این جاده بود در حالی كه اصلا جاده‌ای در كار نبود كه قرار باشد تعریض شود. گفته‌های مسؤولان با دوستداران محیط زیست و محیط‌بانان این منطقه هم تناقضات بسیاری داشت و همین نشان می‌داد جاده‌سازی در قلب پارك ملی پابند با پوششی به نام «تعریض جاده» قرار است انجام شود. حرف‌های مدیركل اداره حفاظت محیط زیست وقت استان مازندران هم نشان داد چقدر مسؤول مربوط دور از وضعیت موجود است. ناصر مهردادی همان زمان اعلام كرد تعریضی در كار نیست. همان جاده قدیمی كه عرض آن در نقاط مختلف از پنج تا ده متر نوسان دارد به دلیل ریزش‌هایی كه داشته مورد تعمیر قرار خواهد گرفت و مشكلی برای منطقه ایجاد نخواهد كرد.
این در حالی است كه شواهد و اظهارات مردم منطقه حاكی از آن است كه آنچه مدیركل استان مازندران از آن به عنوان جاده‌ای یاد می‌كند كه بناست تنها مورد بازسازی قرار گیرد، مسیری است مال‌رو با عرض حدود سه متر كه برای حمل بار توسط چارپایان و به‌ندرت برخی وسایل نقیله‌ای خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد! فارغ از این موضوع گفته دیگری از سوی این مقام مسؤول هم جای توجه دارد. او اعلام كرد «هیچ درخت مهمی مانند ارس در مسیر این جاده قرار ندارد و این جاده به قطع هیچ درختی منجر نخواهد شد.» این‌كه این جاده منتهی به قطع درختان بسیاری می‌شد به كنار اما این كه مدیركل اداره حفاظت محیط زیست استان مازندران نمی‌دانست تاثیر جاده‌سازی تنها قطع درختان نیست یكی از آن شگفتی‌های روزگار بود. چرا كه بر كسی پوشیده نبود این خطه، زیستگاه افزون بر 240نوع پرنده منحصر به فرد،شوكا و گوزن است و جنگل‌های آرمیده در این منطقه از نوع هیركانی به شمار می‌رود كه قدمت آن به سه میلیون و 500 هزار سال قبل باز می‌گردد. ضمن این‌كه جاده‎كشی در جنگل، پهن‌كردن فرش قرمز برای سیل است و راه را برای آمدن سیل هموار می‌كند.