آیا مسعود دهنمكی از مسعود فراستی دفاع كرد؟
حكایت دو مسعود
مسعود فراستی، در سالهای اخیر منتقدی جسور و صریحاللهجه بوده است كه در بیشتر موارد با لحنی تند و گاه ظاهرا آغشته به توهین به فیلمها و فیلمسازان سینمای ایران میتازد و كمتر سینماگری است كه از نیشها و گزندگیهای مدام او جان و فیلم سالم بهدر برده باشد.
به دلایل حملات بیامانی كه فراستی در این سالها به سینماگران كرده، خیلی از اهالی سینما دل خوشی از این منتقد ندارند و احتمالا از او به عنوان منفورترین منتقدی كه میشناسند، یاد میكنند.
كما اینكه بعضی نیز طی مصاحبههایی نسبت به نقدها و شخصیت او واكنش منفی نشان دادهاند. گرچه برخی نقدهای فراستی و تعریفهای او از بعضی فیلمها، عجیب و غیرمنتظره به نظر میرسد و با لحن تندی درباره برخی فیلمها نظر میدهد كه به توهین پهلو میزند، اما نمیتوان منكر اشراف او بر سینما و سواد سینماییاش شد.
شاید مطالعه نقدهای مكتوب فراستی كه متاخرترین نمونههای آن در فصلنامه «فرم و نقد» موجود است، گواه خوبی بر این مدعا باشد.
شاید اگر مخالفان او به جای رویارویی با نقدهای شفاهی فراستی، مخاطب نقدهای مكتوب و نوشتههایش بودند، آستانه تحملشان بالاتر میرفت و تصورشان از این منتقد ایدهآلیست تغییر میكرد و بیرحمیهای منتقدانه و سختگیریهای همیشگی او در زمینه سینما و نقد فیلم را درك میكردند.
اما ظاهرا برخی سینماگران مخالف فراستی، راهشان از نقد فنی و تحلیل تخصصی مكتوب جداست و نقدهای مبتنی بر تعریف و تمجید را به تیغ سازنده نقد ترجیح میدهند.
به نظر میرسد فراستی با كاریزما و شمایل شكلگرفته از خودش و تصور عمومی و نگاه منفی و مخالف غالب سینماگران كه نسبت به او وجود دارد، نهتنها كنار آمده، بلكه بهشدت این وضعیت را دوست دارد و از حاشیهها و جنجالهای پیرامونیاش لذت میبرد.
همین كاراكتر كه با نقدش، معمولا فیلمهای بد را ترور میكند و همه واكنشهایی كه نسبت به نقدها و حرفهایش میشود، حالا خود به بخشی غیرقابل تفكیك از سینمای ایران تبدیل شده و جذابیتهایی سینمایی دارد.
حاشیههای حضور او در یكی از برنامههای اخیر دورهمی همچنان ادامه دارد و به محلی برای نظرات موافق و مخالف تبدیل شده است. یكی از یادداشتهایی كه بتازگی در كانال سینمادیلی و در دفاع از مسعود فراستی منتشر شد، واكنش یك مسعود دیگر را در پی داشت؛ مسعود دهنمكی.
رابطه مسعود دهنمكی و مسعود فراستی هم جالب است. به نظر میرسد در سلیقه سینمایی فراستی كه سختگیر و بیرحم است، جایی برای فیلمهای دهنمكی وجود ندارد و فیلمهای این فیلمساز در هر بار مواجهه، بهجز سیلی نقد نصیبی از فراستی نبرد، اما دفاع او از اخراجیها (قسمت اول)، خیلیها را متعجب كرد.
با این همه این ابراز رضایت ادامه پیدا نكرد و فیلمهای بعدی دهنمكی از جمله دو قسمت دیگر اخراجیها، از گزند نقد فراستی در امان نماندند. حتما جدال لفظی دو مسعود (دهنمكی و فراستی) در برنامه هفت و درباره اخراجیهای 3 را بهیاد دارید كه آنها از خجالت یكدیگر درآمدند و در پایان هم وقتی فراستی اعلام كرد، روند داستان و برخی لحظات در فیلم را نفهمیده، دهنمكی به او گفته بود: «خودت رو به دكتر نشون بده!»
دهنمكی بهتازگی با انتشار پستی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام، دست روی آن بخش از یادداشت اخیر سینمادیلی گذاشت كه در آن به اخراجیها اشاره شده بود. در یادداشت مذكور، كنایهای نصیب اخراجیها شده بود كه دهنمكی، در بخشی از پستش در اینباره نوشت: «هنوز بعد از گذشت ده سال از اخراجیهای 3 سوزش بار مفهومی فیلم دست از دوستان برنداشته ...» فارغ از این مصادره بههنگام و بهرهگیری بهموقع دهنمكی از این یادداشت كه میتوان حتی به نوعی آن را به دفاع محو و ضمنی از فراستی هم تعبیر كرد، آنچه جای اشاره و تاكید دارد، باز كاریزمای سینمایی مسعود فراستی است كه یك حضورش در برنامه دورهمی، این همه بازتاب داشته و كار را به یادداشتی كشانده كه بخشی از آن نوشته هم باعث واكنش مسعود دهنمكی شده است؛ دهنمكیای كه قبلا هم از فراستی تعریف شنیده و هم نقد و مخالفت.
بدون درنظر گرفتن اینكه در این میان حق با چه كسانی است و كدام اظهارنظرها درست و منصفانه است و كدامها واكنشهای احساسی، به این میگویند یك دومینوی سینمایی جذاب كه ظاهرا همچنان
ادامه دارد.
به دلایل حملات بیامانی كه فراستی در این سالها به سینماگران كرده، خیلی از اهالی سینما دل خوشی از این منتقد ندارند و احتمالا از او به عنوان منفورترین منتقدی كه میشناسند، یاد میكنند.
كما اینكه بعضی نیز طی مصاحبههایی نسبت به نقدها و شخصیت او واكنش منفی نشان دادهاند. گرچه برخی نقدهای فراستی و تعریفهای او از بعضی فیلمها، عجیب و غیرمنتظره به نظر میرسد و با لحن تندی درباره برخی فیلمها نظر میدهد كه به توهین پهلو میزند، اما نمیتوان منكر اشراف او بر سینما و سواد سینماییاش شد.
شاید مطالعه نقدهای مكتوب فراستی كه متاخرترین نمونههای آن در فصلنامه «فرم و نقد» موجود است، گواه خوبی بر این مدعا باشد.
شاید اگر مخالفان او به جای رویارویی با نقدهای شفاهی فراستی، مخاطب نقدهای مكتوب و نوشتههایش بودند، آستانه تحملشان بالاتر میرفت و تصورشان از این منتقد ایدهآلیست تغییر میكرد و بیرحمیهای منتقدانه و سختگیریهای همیشگی او در زمینه سینما و نقد فیلم را درك میكردند.
اما ظاهرا برخی سینماگران مخالف فراستی، راهشان از نقد فنی و تحلیل تخصصی مكتوب جداست و نقدهای مبتنی بر تعریف و تمجید را به تیغ سازنده نقد ترجیح میدهند.
به نظر میرسد فراستی با كاریزما و شمایل شكلگرفته از خودش و تصور عمومی و نگاه منفی و مخالف غالب سینماگران كه نسبت به او وجود دارد، نهتنها كنار آمده، بلكه بهشدت این وضعیت را دوست دارد و از حاشیهها و جنجالهای پیرامونیاش لذت میبرد.
همین كاراكتر كه با نقدش، معمولا فیلمهای بد را ترور میكند و همه واكنشهایی كه نسبت به نقدها و حرفهایش میشود، حالا خود به بخشی غیرقابل تفكیك از سینمای ایران تبدیل شده و جذابیتهایی سینمایی دارد.
حاشیههای حضور او در یكی از برنامههای اخیر دورهمی همچنان ادامه دارد و به محلی برای نظرات موافق و مخالف تبدیل شده است. یكی از یادداشتهایی كه بتازگی در كانال سینمادیلی و در دفاع از مسعود فراستی منتشر شد، واكنش یك مسعود دیگر را در پی داشت؛ مسعود دهنمكی.
رابطه مسعود دهنمكی و مسعود فراستی هم جالب است. به نظر میرسد در سلیقه سینمایی فراستی كه سختگیر و بیرحم است، جایی برای فیلمهای دهنمكی وجود ندارد و فیلمهای این فیلمساز در هر بار مواجهه، بهجز سیلی نقد نصیبی از فراستی نبرد، اما دفاع او از اخراجیها (قسمت اول)، خیلیها را متعجب كرد.
با این همه این ابراز رضایت ادامه پیدا نكرد و فیلمهای بعدی دهنمكی از جمله دو قسمت دیگر اخراجیها، از گزند نقد فراستی در امان نماندند. حتما جدال لفظی دو مسعود (دهنمكی و فراستی) در برنامه هفت و درباره اخراجیهای 3 را بهیاد دارید كه آنها از خجالت یكدیگر درآمدند و در پایان هم وقتی فراستی اعلام كرد، روند داستان و برخی لحظات در فیلم را نفهمیده، دهنمكی به او گفته بود: «خودت رو به دكتر نشون بده!»
دهنمكی بهتازگی با انتشار پستی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام، دست روی آن بخش از یادداشت اخیر سینمادیلی گذاشت كه در آن به اخراجیها اشاره شده بود. در یادداشت مذكور، كنایهای نصیب اخراجیها شده بود كه دهنمكی، در بخشی از پستش در اینباره نوشت: «هنوز بعد از گذشت ده سال از اخراجیهای 3 سوزش بار مفهومی فیلم دست از دوستان برنداشته ...» فارغ از این مصادره بههنگام و بهرهگیری بهموقع دهنمكی از این یادداشت كه میتوان حتی به نوعی آن را به دفاع محو و ضمنی از فراستی هم تعبیر كرد، آنچه جای اشاره و تاكید دارد، باز كاریزمای سینمایی مسعود فراستی است كه یك حضورش در برنامه دورهمی، این همه بازتاب داشته و كار را به یادداشتی كشانده كه بخشی از آن نوشته هم باعث واكنش مسعود دهنمكی شده است؛ دهنمكیای كه قبلا هم از فراستی تعریف شنیده و هم نقد و مخالفت.
بدون درنظر گرفتن اینكه در این میان حق با چه كسانی است و كدام اظهارنظرها درست و منصفانه است و كدامها واكنشهای احساسی، به این میگویند یك دومینوی سینمایی جذاب كه ظاهرا همچنان
ادامه دارد.