تمــــاشــــای هنــــر با مــاســـک

در روزهایی كه كرونا جولان می‌دهد، گالری‌ها همچنان فعال هستند

تمــــاشــــای هنــــر با مــاســـک

كرونا كمی شل كرده بود یا لااقل ما فكر می‌كردیم زورش كمتر شده كه برگشته بودیم به زندگی عادی. بخشنامه‌های دولتی هم فعالیت‌های هنری را مجاز اعلام كردند و برنامه‌های اكران و اجرا و نمایش از سر گرفته شد اما رسیده‌ایم به نقطه‌ای كه كرونا دارد جولان می‌دهد و جان می‌ستاند ولی از بخشنامه‌ خبری نیست. دولت فقط توصیه می‌كند به رعایت پروتكل‌های بهداشتی و این خود هنرمندان هستند كه در سینما و تئاتر از خیر اكران و اجرا گذشته‌اند. دیروز صابر محمدی در مطلبی با عنوان «بن‌بست هنر، تقاطع دولت» از وضعیت سینما و تئاتر و اقدامات هنرمندان در این روزها نوشت اما به نظر می‌رسد اوضاع در هنرهای تجسمی كمی متفاوت است! همین حالا اگر دوست داشته باشید به یك نمایشگاه هنری سر بزنید به ادعای تجسمی آنلاین، در شهر تهران ۲۲ فرصت در اختیار شماست. یعنی این تعداد گالری هنری باز است و پذیرای مخاطبان. سوال اینجاست كه فضای هنرهای تجسمی چه تفاوت‌هایی با سینما و تئاتر دارد كه هنرمندان عرصه تئاتر و سینما از اجرا و اكران انصراف می‌دهند ولی هنرمندان تجسمی حضور پررنگ دارند و تقریبا به جز گالری‌های دولتی و یكی دو گالری خصوصی بقیه فعال هستند. مهم‌تر این‌كه آیا در این شرایط باید به گالری‌ها رفت و آثار هنری را دید یا بهتر است از خیر هنر گذشت؟

تجمع با ماسك!
بیشتر گالری‌های خصوصی و حتی قدیمی این روزها فعال هستند؛ از سیحون و گلستان و شیرین‌گرفته تا گالری طراحی هنر، والی و محسن. شاید به جز گالری صبا كه دولتی است و گالری فردا كه مدیرش سابقه فعالیت رسانه‌ای دارد، فقط یكی دو گالری دیگر كارشان را به دلیل شیوع كرونا تعطیل كرده باشند. به نظر می‌رسد اقتصاد هنرهای تجسمی و ضربه‌های مالی وارد شده به گالری‌ها و هنرمندان باعث شده گالری‌ها به فعالیت‌شان ادامه بدهند و همین‌طور تفاوت جنس فعالیت گالری‌ها در مقایسه با سالن‌های
سینما و تئاتر.
گالری‌های هنری با سالن‌های سینما و تئاتر تفاوت دارند؛ برخی گالری‌های تهران (نه تمام آنها) به یك حیاط یا فضای سبز و باز مشرف هستند كه امكان جریان هوا را در این گالری‌ها فراهم می‌كند. همچنین در هر گالری ممكن است همزمان 10نفر یا حتی كمتر بازدیدكننده وجود داشته باشد كه امكان رعایت فاصله اجتماعی را فراهم می‌كند و شاید دلایل دیگری هم وجود داشته باشد كه برگزاری نمایشگاه‌های هنری را در زمره رویدادهای كم‌خطر قرار بدهد اما دو نكته هست كه توجه به آنها ضرورت دارد:


یک
 فعالیت گالری‌های هنری یعنی اضافه شدن به تردد و بار ترافیکی شهر. این جابه‌جا‌یی‌ها چه با وسایل نقلیه شخصی صورت بگیرد چه با اتومبیل شخصی، در هر صورت می‌تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر گسترش شیوع ویروس کرونا موثر باشد.


دو
 شاید در طول برگزاری یک نمایشگاه هنری، تعداد بازدیدکنندگان و تجمع آنها به اندازه‌ای نباشد که احتمال انتقال ویروس، افزایش چشمگیری پیدا کند اما در روزهای افتتاحیه شرایط از کنترل خارج می‌شود. به عنوان نمونه در افتتاحیه نمایشگاه «ماسک بزن» در گالری کاما که تیرماه برگزار شد، تعداد قابل‌توجهی بازدیدکننده و نیز عکاسان و خبرنگاران رسانه‌های مختلف حضور داشتند. تجمع این افراد قاعده فاصله اجتماعی را نقض کرده بود آن هم در نمایشگاهی که به شیوع کرونا و اهمیت استفاده از ماسک توجه داشت.



 توصیه یک پزشک درباره فعالیت گالری‌ها در زمانه شیوع ویروس کرونا
در صورت ناچاری به شرط احتیاط
مازیار معاونی را بیشتر به‌عنوان منتقد آثار تلویزیونی و سینمایی می‌شناسیم. البته او پزشک هم هست و به همین سبب اعتقاد دارد هر فعالیت منجر به تجمع آدم‌ها تا زمان غلبه بر ویروس کرونا باید تعطیل شود اما معاونی به اقتصاد هنر و دشواری معیشت هنرمندان نیز آگاه است و از همین‌رو به این نکته اشاره می‌کند که در تمام دنیا و حتی کمی بیشتر در ایران، مسائل اقتصادی سبب شده، تمام اولویت‌ها در پیشگیری از ویروس کرونا رعایت نشود.
این پزشک توضیح می‌دهد: دولت توان حمایت از هنرمندان را ندارد و اقتصاد هنر هم در کشورمان ضعیف است. در نتیجه هنرمندان عرصه تجسمی که می‌توانند با میزان خطر کمتر، کارشان را از سر بگیرند، دوباره فعال شده‌اند. در یک نگاه خوشبینانه می‌توان گفت سینما مخاطب عام دارد، تئاتر مخاطب خاص و هنرهای تجسمی مخاطبان خیلی خاص. بنابراین شاید فعالیت گالری‌ها البته با رعایت اصول بهداشتی مقدور باشد.
معاونی این نکات را هم اضافه می‌کند که گالری‌های کوچک و آپارتمانی در صورت فعالیت باید تدابیری برای تهویه مناسب هوا داشته باشند چون کولر‌های آبی و گازی و فن‌کویل در مواجهه با ویروس کرونا راه به جایی نمی‌برند. لازم است دسترسی به هوای آزاد در گالری‌ها وجود داشته باشد.  وی همچنین تاکید دارد که باید از تجمع افراد جلوگیری شود و مدیران گالری‌ها حضور مخاطبان را محدود کنند. به اعتقاد این پزشک لازم است گالری‌ها در فضای مجازی یا به هر شیوه دیگری درباره پروتکل‌های بهداشتی اطلاع‌رسانی کنند.
معاونی با توضیح این نکته که استفاده از ماسک، حفظ فاصله اجتماعی و تهویه مناسب کمک می‌کند که امکان انتقال وبروس کرونا کاهش پیدا کند، این توضیح را هم ارائه می‌دهد: بعید است گالری‌ها بتوانند مانند مراکز دولتی یا سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ، یک واحد‌ بهداشتی در ورودی گالری مستقر کنند و تب و اکسیژن خون شرکت‌کنندگان را قبل از ورود بسنجند و به همین دلیل رعایت اصول بهداشتی در گالری‌ها باید خیلی زیاد جدی گرفته شود.  و در پایان با تاکید دوباره بر اولویت تعطیلی مراکز هنری این نکته را اضافه می‌کند که باید دید برگزاری نمایشگاه‌ها با این میزان محدودیت برای گالری‌دارها به‌صرفه هست یا نه.



مدیر گالری آتبین که 20 سال از فعالیتش می‌گذرد برگزاری نمایشگاه را اشتباه می‌داند
پذیرفتن مسؤولیت جان مردم، سنگین است
فرهاد آذرین که 20 سال و یک ماه پیش به عنوان گالری‌دار وارد دنیای هنر شده، با ابزار تاسف از شرایط ناشی از کرونا معتقد است برگزاری نمایشگاه در این روزها به هیچ عنوان درست نیست.
آذرین اشاره می‌کند بعید است 22 گالری مشغول به کار باشند و بعد توضیح می‌دهد: باید فعال بودن گالری‌ها را معنا کنیم. این‌که چند اثر روی دیوار باشد و روزی چند نفر هم به تماشای آن بیایند، اسمش فعالیت نیست. فعالیت گالری‌ها به معنی برگزاری افتتاحیه است و گرفتن بازخورد از مخاطبان، دیده شدن کارها و برقراری دیالوگ بین هنرمند و مخاطبش. در غیر این صورت هرچه باشد اسمش فعالیت نیست.
بیماری کرونا که به توصیف آذرین به شکل ترسناکی جان انسان‌ها را نشانه گرفته، به قدری ترسناک است که این گالری‌دار با سابقه از خیر برگزاری نمایشگاه بگذرد. او در این باره می‌گوید: جمع کردن آدم‌ها در یک فضای بسته ولو با تهویه مناسب و دسترسی به هوای آزاد، در حالی که ویروس کرونا این طور دارد انتشار پیدا می‌کند، مسؤولیت بسیار سنگینی بر دوش گالری‌دار می‌گذارد و من به هیچ قیمتی حاضر نیستم مسؤولیت جان آدم‌ها را بر عهده بگیرم. فکر می‌کنم ارزش ندارد.
آذرین با اشاره به این‌که برای اولین بار در تمام 20 سال گذشته چنین موقعیت پیچیده‌ای را تجربه می‌کند، توضیح می‌دهد همیشه گالری‌دار بوده و این تنها راه درآمد اوست و اصلا حتی نمی‌داند چطور باید شرایطش را مدیریت کند، اما حاضر نیست با جان مردم بازی یا حتی نمایشگاهی برگزار کند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و محدودیت‌های فراوان، اما حق هنرمند
ادا نشود.
از نظر مدیر گالری آتبین، برگزاری نمایشگاهی که گالری‌دار نتواند توقع هنرمند را برآورده کند، هم زیان مالی به دنبال دارد و هم زیان روانی.
فرهاد آذرین که یک بار در دوره کرونا، افتتاحیه نمایشگاهی را برگزار کرده، آن را تجربه ناموفقی می‌داند و می‌گوید: وضعیت دشواری پیش روی ماست و هیچ‌کدام از ما واقعا نمی‌دانیم چه باید کرد.
فصل تابستان، فصل رونق گالری‌ها نیست، ولی هیچ امیدی نیست که با رسیدن فصل پاییز هم شرایط بهتر شود. آذرین معتقد است گالری‌دارها دارند امیدوارانه انتظار می‌کشند که شاید روزی جهان بتواند بر این ویروس غلبه کند و همه چیز هر چه زودتر به شرایط عادی برگردد.