تحولات مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان این روزها به موضوع داغ در دو نهاد سازمان‌ملل تبدیل شده‌است؛ از یک سو آمریکا در شورای‌امنیت در حال پیگیری طرح خود برای بازگرداندن قطعنامه‌های سازمان‌ملل علیه جمهوری اسلامی ایران است و از سوی دیگر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حال پیگیری ادعاهای رژیم صهیونیستی مبنی بر فعالیت هسته‌ای اعلام نشده در دو سایت ایرانی است.  در ماجرای اول، 13 عضو شورای‌امنیت با درخواست آمریکا برای استفاده از مکانیسم‌ماشه مخالفت کرده و درخواست آمریکا برای این کار را نامعتبر دانستند. در مورد دوم هم مقامات کشورمان از مدیرکل‌آژانس‌بین‌المللی انرژی اتمی دعوت کرده‌اند به تهران بیاید تا در مورد موضوعات اختلافی گفت‌وگو کنند.  مدیرکل‌آژانس‌ در سفرش به تهران که دیشب آغاز شد با برخی مقامات کشورمان از جمله وزیرخارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی دیدار کرده و در مورد برخی موضوعات میان ایران و آژانس گفت‌وگو می‌کند.
 اختلاف ایران و آژانس در چه موضوعی است؟
اولین سفر گروسی به تهران در پست مدیرکلی آژانس در حالی انجام می‌شود که ایران پس از امضای موافقت‌نامه برجام، همکاری نزدیک و سازنده‌ای در زمینه اجرای تعهدات خود با آژانس داشته و این نهاد بین‌المللی نیز با ارائه ۱۷ گزارش رسمی به آن اذعان کرده‌است.
با این حال در دوره جدید مدیریت آژانس و از وقتی که رافائل گروسی به مدیریت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منصوب شده، این نهاد بیش از همیشه از رویکردهای حقوقی و فنی فاصله گرفته و به دلایلی از جمله فشارهای کاخ سفید و رژیم‌صهیونیستی به آژانس و مطرح کردن اسناد ادعایی علیه کشورمان، رفتارهای آژانس در قبال ایران سمت و سوی سیاسی به خود گرفته‌است. با همین رویکرد بود که حدود سه ماه قبل و پیش از برگزاری اجلاس شورای حکام، برای اولین بار پس از امضای برجام، آژانس در اقدامی برنامه‌ریزی شده و بدون هرگونه توجیه حقوقی و فنی، گزارشی سیاسی و تعجب‌آور از تعامل جمهوری اسلامی با این نهاد به شورای حکام ارائه کرد و مدعی شد جمهوری اسلامی ایران زمینه بازرسی از دو محل مورد درخواست آژانس را فراهم نکرده‌است؛ دو محلی که دلیل درخواست آژانس، اسناد ادعایی رژیم‌صهیونیستی است.
متعاقب این گزارش، تروئیکای اروپایی نیز در یک سناریوی هماهنگ شده با آمریکا، پیش‌نویس قطعنامه‌ای ضدایرانی را مبتنی بر اسناد ادعایی رژیم صهیونیستی به صحن شورای حکام آژانس برد تا از این رهگذر، اولین گزارش منفی نسبت به فعالیت‌های ایران ذیل برجام منتشر شود.
قطعنامه‌ای که در آخرین اجلاس شورای حکام آژانس در خرداد سال جاری با ۲۵ رأی موافق، دو رأی مخالف (روسیه و چین) و هفت رأی ممتنع علیه ایران صادر شد، از سال ۲۰۱۲ تاکنون سابقه نداشته‌است. درخواست‌های جدید آژانس که عملا تلاشی است برای ورود به پرونده بسته‌شده مربوط به موضوعات گذشته (Past Issues)، ضمن آن که به لحاظ حقوقی با برنامه کار و وظایف این سازمان مغایرت دارد، عملا به نوعی زیرسوال بردن مبانی و توافقاتی است که بر اساس آن برجام شکل گرفت.
مسیر همکاری باز است
جمهوری اسلامی ایران در همان مقطع با استدلال‌های حقوقی و متقن خود، رویه جدید آژانس در استناد به اسناد ادعایی را که رژیم‌صهیونیستی در به دست آوردن آن از طریق روش‌های جاسوسی تاکید دارد، نپذیرفت. با این‌حال به دلیل اعتقاد به ضرورت تعامل مستمر با نهاد حقوقی بین‌المللی ناظر بر فعالیت‌های هسته‌ای، مسیر همکاری‌ها را همچنان باز گذاشته‌است.
 مشکلی بین ایران و آژانس وجود ندارد
ایران که رکورددار تعداد بازرسی‌های آژانس از تاسیسات هسته‌ای‌اش است بارها اعلام کرده در حوزه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای چیزی برای پنهان کردن ندارد و آماده تداوم همکاری سازنده در چارچوب مبانی حقوقی و فنی با آژانس است. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت‌خارجه کشورمان دیروز در اولین نشست خبری خود در همین زمینه عنوان کرد: بیشترین بازرسی و دسترسی‌ها در طول تاریخ فعالیت آژانس، در ایران رخ داده‌است و تا وقتی هم که آژانس بیطرفانه، مستقل و به دور از فشارهای سیاسی و طرف‌های سوم عمل کند، هیچ مشکلی میان ایران و آژانس وجود ندارد. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان هم دیروز با بیان این‌که کار با آژانس بر اساس اصل شفافیت است، گفت: اجازه نمی‌دهیم کسانی که هم مخالف اهداف آژانس هستند و هم با داشتن سلاح هسته‌ای، مخل صلح و امنیت منطقه هستند، یعنی رژیم‌صهیونیستی و آمریکا که استفاده‌کننده از سلاح‌هسته‌ای است، بخواهند اهداف آژانس را به بازی بگیرند.  وی گفت: سفر مدیرکل‌آژانس‌ بین‌المللی انرژی‌اتمی به ایران ارتباطی به مکانیسم ماشه ندارد و این سفر در ادامه گفت‌وگوهایی است که با آژانس داشتیم. همان‌طور که وزیر خارجه تاکید کرده‌است سفر گروسی به تهران ربطی به مکانیسم ماشه ندارد؛ اما با این‌حال از زمان اعلام خبر سفر مدیرکل‌آژانس‌ به کشورمان، گمانه‌زنی‌هایی در مورد ارتباط این دو مقوله مطرح شده و برخی به دنبال القای این موضوع هستند که با توجه به شرایط نامناسب آمریکا در شورای‌امنیت، ایران باید آژانس را به هر شکل ممکن راضی کند تا در این سوی ماجرا به مشکل نخوریم.  این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران حداکثر همکاری را با آژانس داشته و قرار نیست برای راضی شدن آژانس یا هر نهاد دیگری از خطوط قرمز خود عدول کند.