به رنگ عشق و عزا

«بوم و بانو» جدیدترین عاشقانه سعید سلطانی، این شب‌ها از شبکه 2 روی آنتن می‌رود

به رنگ عشق و عزا

تلاقی عشق، سیاست و مذهب در بستر تاریخ، درونمایه تازه‌ترین سریال این شب‌های شبکه دو است؛ مجموعه «بوم و بانو» به کارگردانی سعید سلطانی و تهیه‌کنندگی آرمان زرین‌کوب که در نگاه اول شاید حال و هوایش به چشم‌تان آشنا باشد. چرا؟ چون قبل‌تر هم کم‌وبیش در مجموعه‌هایی به آن پرداخته شده بود. اینجاهم دوران پهلوی اول با تمام فراز و فرودهایش، بخشی از خرده داستان‌های این قصه را به خود اختصاص داده، اما اصل ماجرا چیز دیگری است. نخستین قسمت این سریال شنبه شب گذشته روی آنتن رفت، داستان عاشقانه‌ای که روزبه و مرجان را روایت می‌کند و در گیرودار آن بخشی از تاریخ را هم به تصویر می‌کشد. اما این‌که چه شد بازهم پای تاریخ پهلوی و وقایع آن روزها به تلویزیون بازشد، موضوعی بود که کم و کیف آن را از تهیه‌کننده بوم و بانو جویا شدیم. در ادامه هم علاوه بر این گپ، می‌توانید بیشتر در جریان جزئیات این عاشقانه تاریخی قرار بگیرید.

تهیه‌کننده «بوم و بانو» از این سریال می‌گوید
حرفه‌ای‌ها را جمع کرده‌ایم
آرمان زرین‌کوب، تهیه‌کنندگی این مجموعه را به عهده دارد و در این سمت مجموعه‌های مختلفی مثل «مرگ تدریجی یک رؤیا»، «ستایش»، «ماه و پلنگ» و... را هم روی آنتن برده است. روایت یک عشق که با دنیایی از اتفاقات همراه می‌شود، بخش اصلی داستان‌هایی است که زرین‌کوب، تهیه‌کنندگی آن را انجام داده است؛ روندی که در قالب دیگری در بوم و بانو هم ادامه دارد.
همان‌طور که می‌دانید و از آن گفتیم، سریال در بستر تاریخ رقم می‌خورد؛ جریانی که به گفته تهیه‌کننده مجموعه علاوه بر روایت عاشقانه‌ای در دل آن روزها، به بخشی از وقایع مهم سیاسی و اجتماعی مثل منع عزاداری در محرم و ماجرای کشف حجاب و این رخدادها پرداخته می‌شود. چرا که قصه و زمانی که در آن اتفاق‌ها سپری می‌شود، این فضا را هم در برمی‌گیرد.  در این میان بحث منع عزاداری اباعبدا... بیش از بقیه رخدادهای آن زمان مورد نظر است، البته همه این موضوعات در سایه داستانی مرور می‌شود که بن‌مایه عاشقانه دارد.
در مورد زمان پخش این سریال هم صحبت‌هایی مطرح بود. با این حال به قول تهیه‌کننده مجموعه، وقتی کاری داستان این‌چنینی دارد، بهترین زمان پخش آن ماه محرم است. در این میان به دلیل تعطیلی پروژه به واسطه کرونا، کار خیلی عقب افتاد و این گروه ناچار شد با دو گروه این مجموعه را جلو ببرد. به گفته زرین‌کوب این جریان باعث شد گروه هم تحت فشار قرار بگیرد و البته با همه اینها تلاش شده کیفیت حفظ شود.
قصه بوم و بانو در تهران می‌گذرد. زرین‌کوب درباره این اتفاق و این که آیا در کنار رویدادها به دنبال انعکاس فضاهای مختلف هستند یا نه هم گفت: همیشه بر اساس بضاعت و امکانات قصه تاریخی نوشته می‌شود. این سریال هم جزو مجموعه‌های الف است نه الف ویژه که بتوانیم پروداکشن عظیمی داشته باشیم و فضاهای مختلف را منعکس کنیم. قصه ما درباره یک خانواده و ارتباطات اجتماعی آنها با زمانی است که در طول داستان مشخص شده.
به گفته آقای تهیه‌کننده، در جذابیت برای مخاطب مهم‌ترین عامل قصه است. جریانی که او هم می‌گوید برای آن سعی کرده‌اند قصه‌ای تعریف کنند که با حفظ این معیار در تاریخ معاصر روایت شود، انتخابی که به عقیده او به واسطه دکور، لباس‌ها، فضاهای قدیمی و استفاده از بازیگرانی که کمتر دیده شده‌اند یا سینمایی هستند، به جذابیت ماجرا کمک می‌کند. همه اینها باعث می‌شود بیننده با مجموعه‌ای مواجه شود که هم از نظر بصری برایش جالب است و هم زمانی را می‌بیند که شاید در آن حضور نداشته یا بوده و اینجا بازهم برایش بازسازی می‌شود. جریانی که می‌تواند باعث ایجاد کشش بیشتر برای مخاطب شود. در این سریال، چهره‌هایی حضور دارند که کمتر دیده شده‌اند یا تجربه حضور در سریال را نداشتند، مثل ساغر قناعت، مهدی احمدی و.... انتخابی که زرین‌کوب درباره‌اش می‌گوید: ما برای تک‌تک این موارد فکر کردیم و زمان گذاشتیم تا به افرادی برسیم که هم چهره تازه‌تری داشته و هم مهم‌تر از اینها به شخصیت‌ها نزدیک باشند. در مورد عوامل پشت دوربین هم ما این نگاه را لحاظ کردیم، مثلا در موسیقی پیمان یزدانیان را آوردیم، در طراحی صحنه و گریم از افراد بسیار حرفه‌ای استفاده کردیم و در حوزه تصویربرداری و دیگر حوزه‌ها نیز همین گونه بوده‌است.  ما به دنبال مطرح کردن یک شخص نیستیم و به دنبال آن هستیم فردی را انتخاب کنیم که به شخصیت قصه نزدیک باشد. وقتی این انتخاب درست باشد، مخاطب همذات‌پنداری بیشتری با آن می‌کند و در طول داستان همراهش می‌شود. در این بین گاهی چهره‌ای مطرح می‌شود، گاهی هم نه. با این حال بنای ما تنها باورپذیری شخصیت است. به همین دلیل اگر از بازیگری استفاده کنیم که حتی مردم او را نشناسند اما آن‌طور که باید از عهده نقش برآید، او را می‌پذیرند و در این صورت است که می‌توانیم بگوییم موفق بودیم.
چرا بوم و بانو؟ زرین‌کوب می‌گوید در طول این داستان صحبت از نقاشی می‌شود که بخشی از قصه را پیش می‌برد. بوم و بانو هم از همین جا می‌آید و به این دلیل چنین عنوانی انتخاب شده که ارتباطی بین قصه و اسم مجموعه برقرار شود. از آنجا که به دلیل کرونا مدتی پروژه متوقف شد، این روزها تصویربرداری و تدوین همزمان همچنان ادامه دارد.



ایران در گذر زمان
داستان سریال بوم و بانو از سال 1307 تا 1320 همزمان با دوران سلطنت رضا شاه می‌گذرد که در این دوران وقایع مهم تاریخی به خصوص در ایران رخ داده‌است. از جمله وقایعی که به جنگ جهانی دوم منجر شد، داستان کلاه پهلوی و متحد الشکل کردن لباس مـردم، ماجرای کشف حجاب بانوان ایرانی، منع عزاداری محرم و جلوگیری از مراسم روضه‌خوانی در سراسر کشور و... که بخشی از داستان این مجموعه نگاهی هم به این وقایع دارد.


از پس از باران تا بوم و بانو
سعیدسلطانی با ساخت سریال پس از باران به یکی از کارگردان‌های شاخص تلویزیون تبدیل شد. گرچه پیش از آن مجموعه میعاد در سپیده دم را برای دهه فجر ساخت. اما بیشترین شهرتش به مجموعه پس از باران برمی گردد و این اواخر نیز سه فصل مجموعه ستایش. سلطانی تجربه ساخت سریال‌های تاریخی معاصر را پیش از بوم و بانو داشته. از جمله سریال خانه‌ای در تاریکی. با این حال در ساخته اخیرش سعی کرده تا تجربه متفاوتی را در سریال‌سازی کسب کند.


تهران قدیم در دل تهران امروز
شهرک سینمایی ایران (شهرک سینمایی غزالی سابق) یا شهرک حاتمی نام محوطه بزرگی در غرب تهران است که در آن دکور خیابان‌ها و ساختمان‌های مربوط به فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی ساخته شده‌است. از جمله سریال بوم و بانو که بخش‌های مهمی از آن در این شهرک مقابل دوربین رفته‌است. تقریبا تمام دکورهای شهرک سینمایی ایران مربوط به دوره  پهلوی اول و اوایل روی کار آمدن پهلوی دوم است، اما در این شهرک دکور کوفه هم ساخته شده‌است. همچنین دکورهای این شهرک دکورهای ساختمان‌ها و خیابان‌هایی هستند که واقعا در تهران قدیم وجود داشتند. از جمله میدان توپخانه، ساختمان شهرداری، ساختمان عدلیه، خیابان لاله‌زار، خیابان اکباتان، جواهر فروشی قازاریان، گراند هتل و...


دلدادگان
کاوه خداشناس با سریال «رستگاران» دیده‌شد و با سریال «معراجی‌ها» به شهرت رسید. یکی از ویژگی‌های بازی او آرام بودنش است. حتی زمانی که نقش‌های منفی را ایفا می‌کند هم این آرامش در بازی‌اش دیده می‌شود. یکی از چالشی ترین نقش‌هایی که خداشناس بازی کرده مربوط به سریال «وقت صبح» است که نقش یک روحانی را بازی کرد. وی در سریال بوم و بانو نقش جوان عاشق پیشه‌ای به نام روزبه را بازی می‌کند که دلداده دختری به نام مرجان است و در عین حال فعالیت‌های سیاسی هم دارد.   ساغر قناعت با بازی در فیلم «مالاریا» وارد این عرصه شد و در این مدت در چند فیلم سینمایی ایفای نقش کرده‌است. بوم و بانو، نخستین تجربه وی در تلویزیون و بازی در یک سریال است که نقش  مرجان را بازی می‌کند.



دلدادگی‌های معاصر
پس از انقلاب، سریال‌های تاریخی و عاشقانه بسیاری که عمدتا مورد توجه هم قرار گرفته‌اند، ساخته شده‌است و هر کدام  برهه‌ای از تاریخ معاصر را روایت می‌کردند. در ادامه به معروف‌ترین و پرمخاطب‌ترین آنها می‌پردازیم:
 مدار صفر درجه
زمان داستان: 1320
کارگردان: حسن فتحی
بازیگران: شهاب حسینی، رویا تیموریان، مسعود رایگان، لعیا زنگنه، ایرج راد، آتنه فقیه نصیری و...
قصه: ماجرای سفر دانشجویی ایرانی به نام حبیب پارسا به فرانسه- برای تحصیل در رشته فلسفه در دانشگاه پاریس - را نشان می‌دهد. ماجرا بر بستر جنگ‌جهانی دوم و شکل گرفتن صهیونیزم و تسلط تدریجی بر فلسطین می‌گذرد که طبیعتا فضای داستان متاثر از این واقعه مهم تاریخی است.
 در چشم باد
زمان داستان: 1360 - 1300
کارگردان: مسعود جعفری جوزانی
بازیگران: پارسا پیروزفر، سعید راد، کامبیز دیرباز، سحر جعفری جوزانی، سعید نیکپور و...
قصه: زندگی خانواده‌ای است که رویدادها و لحظات تلخ و شیرین زندگی‌شان از دوره قیام میرزا کوچک جنگلی تا آزادسازی خرمشهر در آن به تصویر کشیده می‌شود.
 شب دهم
زمان داستان: 1320
کارگردان: حسن فتحی
بازیگران: حسین یاری، پرویز فلاحی پور، کتایون ریاحی، رویا تیموریان و...
قصه: داستان در اواخر حکومت رضاخان در تهران رخ می‌دهد. فردی به نام حیدر خوش‌مرام که از لات‌های تهران قدیم است، خواهان ازدواج با دختری از تبار قاجار می‌شود و آن دختر شرط ازدواج با حیدر را اجرای تعزیه در 10 شب ماه محرم قید می‌کند.
 کیف انگلیسی
زمان داستان: 1330- 1320
کارگردان: سید ضیاء الدین دری
بازیگران: علی مصفا، لیلا حاتمی، محمدرضا شریفی نیا، سیروس گرجستانی و...
قصه: داستان، شخصیت سیاستمدار - روشنفکری را در این دوران به تصویر می‌کشد.
 پهلوانان نمی‌میرند
زمان داستان: 1280
کارگردان: حسن فتحی
بازیگران: جمشید مشایخی، فخری خوروش، فریماه فرجامی، عبدالرضا اکبری و...
قصه: این سریال، داستانی در زمان قاجار در شهر تهران را روایت می‌کند که پهلوانان ورزش باستانی مورد اعتماد و احترام همه مردم بودند. ناگهان پهلوان اول پایتخت کشته می‌شود.
 شهریار
زمان داستان: 1368- 1320
کارگردان: کمال تبریزی
بازیگران: اردشیر رستمی، سیروس گرجستانی، پیام دهکردی، احمد آقالو و...
قصه: درباره سید محمدحسین شهریار، شاعر آذری‌تبار ایرانی بود که داستان در سه مقطع زمانی زندگی وی روایت می‌شد.
 بانوی عمارت
زمان داستان: 1280
کارگردان: عزیزا... حمیدنژاد
بازیگران: حسام منظور، مریم مومن، پانته آ پناهی‌ها، اندیشه فولادوند و...
قصه: ملودرام عاشقانه‌ای را در مقطعی از تاریخ دوران قاجار روایت می‌کند که در این بستر به مهم‌ترین حادثه سیاسی آن زمان یعنی ترور ناصرالدین شاه توسط میرزا رضا کرمانی هم پرداخته می‌شود.
 پریدخت
زمان داستان: 1334- 1314
کارگردان: سامان مقدم
بازیگران: علی مصفا، لیلا حاتمی، شاهرخ استخری، کامبیز دیرباز و...
قصه: داستان زندگی دختر یکی از تاجران سرشناس شهر به همین نام است که دو خواستگار دارد، نادر، پسر خان شهر که پس از مرگ پدر قدرت را به دست می‌گیرد و نصرت. داستان سریال در جریان واقعه مسجد گوهرشاد شروع می‌شود.