به افرادی که دارای هویت جنسیتی‌ای هستند که با جنسیتی که هنگام تولد به آنها اطلاق شده، متفاوت است و از هورمون یا عمل‌های جراحی برای تغییرات در بدن خود استفاده می‌کنند، تراجنسی یا به‌اختصار ترنس گفته می‌شود.استفاده از کلماتی چون دوجنسه و ... برای این افراد اشتباه است.ترنس درواقع اختلال هویت جنسی است و نه چیز دیگر. هم‌اکنون در دنیا اختلال هویت جنسی را به‌عنوان ملال یا آزردگی جنسی هم می‌شناسند.آمار دقیقی از تعداد این افراد در ایران وجود ندارد، اما سال گذشته فرید براتی سده، معاون وقت پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور تعداد این افراد را  حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار نفر عنوان کرده است.
تغییر جنسیت در نگاه فقهی
امام خمینی (ره) از اولین فقهایی است که در مورد تغییر جنسیت نظر خود را بیان کردند.پس از فتوای ایشان، موضوع تغییر جنسیت در قلمروی مسائل نو آمد فقه اسلامی جای گرفت.البته اظهارنظر از سوی فقها درباره آن همچنان مسکوت بود تا این‌که فریدون ملک‌آرا سال ۱۳۶۴ نزد امام خمینی(ره) رفت و بابیان این استدلال که ازنظر روانی خود را یک زن می‌داند از ایشان برای تغییر جنسیت کسب تکلیف کرد. امام خمینی (ره) هم پس از تأیید پزشکان متخصص به او اجازه چنین کاری را دادند. ازآن‌پس مسأله تغییر جنسیت از نظر حقوقی و فقهی تسهیل و باب گفت‌وگو درباره آن باز شد.
تغییر جنسیت در مسیر قانون
تغییر هویت جنسیتی حتماً همراه با انجام عمل جراحی نیست، اما برای این کار مسیرهای قانونی وجود دارد. برای این مسأله  فرد دچار این اختلال باید با مراجعه به روانپزشک معتبر از او تاییدیه‌ای مبنی بر ترنس بودن دریافت کند. بدیهی است که این کار طی دوران روان‌درمانی توسط روانپزشک به‌دست می‌آید. پس ‌از آن آزمایش‌های تشخیص سطح هورمون و کاریوتایپ برای اطمینان از این‌که فرد دچار اختلال هورمونی یا کروموزومی نیست، صورت می‌گیرد. مرحله بعدی مراجعه به دادگاه و ارائه دادخواست تغییر جنسیت است. دادگاه، فرد دچار این اختلال را برای دریافت تاییدیه به پزشکی قانونی ارجاع می‌دهد و پس از تایید احتمالی  قاضی مبنی بر جواز تغییر جنسیت حکم می‌دهد.
حمایت بهزیستی از ترنس‌ها
ایران تنها کشوری در منطقه است که در آن تغییر جنسیت قانونی است. نهادهای دولتی هم از سال‌های گذشته حمایت‌های ضمنی از این افراد داشته‌اند. حبیب‌ا... مسعودی فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی دراین‌باره به جام‌جم می‌گوید:« موضوع اختلال هویت‌جنسی مربوط به حوزه پزشکی روانپزشکی است، از همین رو قطعاً وزارت بهداشت می‌تواند بهترین نقش را در این حوزه ایفا‌ کند. اگر اختلال‌هویتی در مقطع ابتدایی شناسایی شود، می‌توانیم مداخلات روانپزشکی بهتری انجام دهیم تا افراد وضعیت بهتری پیدا کنند، اما چون بیشتر افرادی که به سازمان بهزیستی مراجعه می‌کنند، بالای ۱۸ سال دارند، سازمان بهزیستی فقط در حوزه مددکاری و خدمات اجتماعی می‌تواند به آنان کمک کند.» او به اعتبارهای در نظر گرفته‌شده هم اشاره می‌کند و می‌گوید پنج میلیون تومان کمک‌هزینه برای این افراد در نظر گرفته‌شده است. آن‌طور که معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی توضیح می‌دهد، مشکلات این افراد فراتر از بحث هویتی است و پس از تغییر هویت جنسیتی مشکلات بسیاری برای آنها پیش می‌آید. او با اشاره به عدم پذیرش خانواده از آنها می‌گوید: « ممکن است وقتی این تمایل در افراد ایجاد و تاییدیه پزشکی را نیز کسب کنند، بنابر شرایط خانوادگی مجبور به تغییر مکان زندگی خود شوند از همین رو لازم است حمایت‌های خاصی از این افراد صورت گیرد.» طبق آمار موجود در دنیا، معمولاً درخواست آقایان مبتلابه اختلال جنسیتی به تغییر جنسیت بیشتر است، به‌طوری‌که تمایل آقایان برای تغییر جنسیت در ۵۰ هزار تولد، یک نفر است. همچنین در بین زنان به ازای هر صدهزار نفر، یک نفر برای تغییر جنسیت تمایل دارد.


قضاوت و تمسخر مشکل بزرگ مبتلایان
مهم‌ترین واصلی‌ترین مشکل این افراد، اما تمسخر آنها از سوی جامعه پیرامونی است؛ اتفاقی که با شایعه تغییر جنسیت بازیگر معروف سینمای ایران بسیار به چشم آمد.
پذیرش اجتماعی افراد مبتلابه اختلال هویت جنسی در جامعه بسیار سخت است و این شرایط می‌تواند به بروز افسردگی و افکار خودکشی منجر شود. حسن عشایری، عصب‌شناس و استاد دانشگاه درباره رفتارهای دور از اخلاق و اهانت برخی به این افراد می‌گوید: «این‌گونه رفتارها نشان‌دهنده عقب‌ماندگی فرهنگی است. درحالی‌که فرد بافرهنگ به خود اجازه این‌گونه رفتارها را نمی‌دهد، مسأله حقوق شهروندی باید جلوی این‌گونه اقدامات را بگیرد، چون دلیلی برای اهانت، توهین و ... نیست.»  مسأله دیگر تفاوت آشکار این اختلال با پدیده همجنسگرایی است. همجنسگرایی در واقع یک انحراف جنسی است که در غرب تلاش زیادی شده تا آن را طبیعی جلوه دهند و برای آن تبلیغات بسیاری می‌کنند. اما طبق گزارشی که بی‌بی‌سی سال گذشته منتشر کرده و نتایج تحقیقات موسسه‌ای آمریکایی است، هیچ ژن همجنسگرایی در انسان‌ها وجود ندارد و این انحراف تنها به دلیل تبلیغات و سودجویی هوس‌بازان است.