آبادی به شرط تخريب

پروژه بزرگ گردشگری تله‌سیژ مشگین‌شهر كه احداث آن از 20 سال پیش آغاز شده، هنوز در ابتدای راه است

آبادی به شرط تخريب

می‌توانست منطقه گردشگری شابیل و كوهپایه‌هایش را به كوه ستبر و زیبای سبلان وصل كند. می‌توانست كلی شور و هیاهو و شادی بپاشد توی كوهستان‌های سرسبز و چشم‌نواز مشگین‌شهر با آن مناظر حیرت‌انگیز دلربا. می‌توانست یكی از مفرح‌ترین جاذبه‌های گردشگری اردبیل باشد، اما نشد. 20 سال است كه نمی‌شود، نمی‌شود كه این پروژه ختم به خیر شود؛ پروژه تله‌سیژ مشگین‌شهر كه كلنگ‌زنی‌اش از نیمه‌های دهه 70 با صرف هزینه هشت‌میلیارد ریالی آغاز شد و چندی بعد مثل بسیاری از پروژه‌های كشور متوقف شد؛ متوقف شد تا امروز از آن چشم‌انداز رویایی تنها مقداری آهن‌آلات فرسوده و زنگ‌زده در دشت و كوهستان باقی بماند و سرمایه‌های هدررفته و مهم‌تر از همه این پرسش بزرگ كه آیا از ابتدا جانمایی چنین طرحی در بكرترین طبیعت ایران بجا بوده و با پشتوانه عقلی و علمی یا خیر؟! طرحی كه هم هزینه سنگینی برای احداث و تكمیل آن نیاز است و هم مخالفت شدید طبیعت‌دوستان و محیط‌زیستی‌ها را به همراه داشته و دارد. البته اخیرا فرماندار مشگین‌شهر اعلام كرده پروژه به سرمایه‌گذار بخش خصوصی واگذار شده و سرمایه‌گذار متعهد شده تا پایان امسال فاز اول آن را به بهره‌برداری برساند.

مشگین‌شهر یكی از شهرستان‌های زیبا و تاریخی اردبیل است كه به دلیل برخورداری از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی و طبیعتی سرسبز با چشم‌اندازهای سحرانگیز و بی‌بدیل همواره مورد توجه گردشگران بوده‌است. شرایط اقلیمی و گردشگرپذیر بودن این خطه باعث شده پروژه‌های گردشگری زیادی برای آن تعریف شود كه با وجود به‌نتیجه‌رسیدن برخی از آنها مانند پل معلق و آبگرم‌ها، بعضی دیگر از پروژه‌ها نه‌تنها به سرانجام نرسیده‌اند، بلكه عمرشان به حدود دو دهه می‌رسد، مثل پروژه گردشگری تله‌سیژ شابیل كه در بخش لاهرود در دامنه سبلان در حال احداث است. درواقع قرار بود احداث شود اما مدت‌هاست رهگذران و كوهنوردان با تجهیزات فرسوده آن چشم در چشم می‌شوند كه در یك مسیر بكر گردشگری روی زمین مرطوب كوهستان سبزشده و در حال خورده‌شدن و زنگ‌زدن
است.
پروژه تله‌سیژ شابیل برای یكی از زیباترین مناطق گردشگری مشگین‌شهر، در بخش لاهرود در نزدیكی آبگرم‌های معدنی شابیل و قوتورسویی در دامنه سبلان طراحی شده و در صورت ساخت، تفاوت ارتفاع پایین‌ترین نقطه تا بالاترین بخش آن حدود 450 متر خواهد بود.  ظاهرا و طبق گفته میراث فرهنگی مشگین‌شهر قرار بوده در قالب این پروژه كلان كه در سه فاز طراحی‌شده، اقامتگاه صخره‌ای و هتل، رستوران، حمام ترك و آب‌درمانی، آب‌درمانی پزشكی(هیدروتراپی) و درنهایت پیست اسكی و تله‌سیژی به طول دو كیلومتر احداث و برای 400 نفر اشتغال ایجاد شود.
كار ساخت این پروژه سنگین از سال 78 آغاز شده، اما به دلایل متعددی همچون كمبود بودجه از یك‌سو و اعتراض فعالان محیط‌زیست از دیگرسو به سرانجام نرسیده‌است.
 افتتاح فاز اول تا پایان امسال
فرماندار مشگین‌شهر درباره این طرح و دلایل توقف اجرای آن به ما می‌گوید: طرح تله‌سیژ شابیل در سال 1378 با مشاركت شهرداری‌های مشگین‌شهر، لاهرود، رضی و سازمان همیاری شهرداری‌ها و دهیاری‌های كشور آغاز شد و در فاز اول این پروژه 17 دكل در مسیری به طول 1600 متر بنا شد، اما در ادامه شهرداری‌ها قادر به تامین هزینه تكمیل پروژه نشدند و این پروژه نیمه‌كاره ماند.
اكبر صمدی با اشاره به این‌كه پروژه درحال‌حاضر 30 درصد پیشرفت فیزیكی دارد، می‌افزاید: در آخرین جلسات تصمیم گرفته شد تا پروژه به بخش خصوصی واگذار شود و سرمایه‌گذاری كه برای این پروژه اعلام آمادگی كرده، متعهد شده تا پایان امسال فاز اول پروژه را به بهره‌برداری برساند. به گفته فرماندار مشگین‌شهر، سرمایه‌گذار بومی این پروژه 45 میلیارد ریال تسهیلات دریافت كرده و قرار شده‌است تله‌سیژ را در مجتمع شامل اكوكمپ، امكانات رفاهی، اقامتی رستوران و دیگر امكانات تفریحی تكمیل و افتتاح كند.
صمدی معتقد است: موقعیت ایده‌آل تله‌سیژ شابیل با توجه به این‌كه پناهگاه و اورژانس هم در محل راه‌اندازی شده‌است برای توسعه توریسم ورزشی تاثیرگذار خواهد بود و وضعیت ده‌ها هزار كوهنوردی كه سالانه به قله سبلان صعود می‌كنند با ارائه امكانات بیشتر ساماندهی خواهد شد.
كوهنوردان دوست ندارند
البته كوهنوردان چندان موافق نظر فرماندار نیستند و مهدی توسلی از كوهنوردان استان اردبیل در همین خصوص به جام‌جم می‌گوید: ایجاد تله‌سیژ برای انتقال كوهنوردان از شابیل به پناهگاه مورد تایید و قبول كوهنوردان واقعی نیست؛ زیرا كوهنوردان ترجیح می‌دهند این مسیر را به عنوان مسیری از صعود كوهپیمایی كنند، اما انتقال با خودرو كه در حال حاضر انجام می‌شود و انتقال با تله‌سیژ، باعث می‌شود شاهد حضور كوهنوردنماهای بیشتری در طبیعت كوه سبلان باشیم كه هیچ انسی با طبیعت ندارند و چه بسا باعث آزار و تخریب كوهستان می‌شوند، همچنان كه در روزهای گذشته شاهد حضور تعدادی جوان با قلیان در قله‌كوه بودیم و خاطر بسیاری از كوهنوردان و علاقه‌مندان به كوه آزرده شد.
 انتظار اهالی
برخی مردم اردبیل اما مثل كوهنوردان و محیط‌زیستی‌ها دغدغه تخریب طبیعت را ندارند و همچون مسؤولان از زوایه گردشگری به طرح می‌نگرند. شهروز عبدی از شهروندان مشگین‌شهر است كه خواسته‌اش درباره اجرای طرح را این‌گونه با ما در میان می‌گذارد: با این‌كه در چند سال اخیر گردشگری در منطقه مشگین‌شهر رونق یافته و دامنه سبلان و آبگرم شابیل و قوتورسویی جزو مقصد مسافران بوده، اما ایجاد امكانات رفاهی و تفریحی هنوز در شابیل پا نگرفته و گردشگران و كوهنوردان با مشكل مواجه می‌شوند. وجود آبگرم‌ها در پای دامنه سبلان اگر همراه با امكانات رفاهی باشد، به جاذبه گردشگری ممتازی تبدیل خواهدشد.


تخریب سبلان در یك كلام
فعالان محیط‌زیست و طبیعت‌دوستان هم كه تكلیف‌شان مشخص است و به‌شدت مخالف اجرای چنین طرحی هستند، چرا كه به عقیده آنها پیشروی این پروژه‌ها در دامنه سبلان جز تخریب محیط زیست ارمغانی دیگر به همراه ندارد. به گفته آنها اجرای طرحی با این عظمت، تخریب‌های بزرگی برای طبیعت بكر منطقه به همراه خواهدآورد.  آیدین آذردخت، از فعالان محیط‌زیست اردبیل دراین باره به ما می‌گوید: منطقه‌ای كه تله‌سیژ در حال احداث است به جز تردد كوهنوردان شاهد تردد دیگری نیست و عشایر نیز فقط 45 روز در نیمه دوم تابستان در آنجا اتراق می‌كنند؛ بنابراین با احداث تله‌سیژ به همراه مجموعه تفریحی، پای گردشگران به این منطقه بكر باز شده و طولی نخواهدكشید كه شاهد گردنه حیرانی دیگر و ویلاسازی و تخریب‌هایی دیگری در این منطقه باشیم.
وی اضافه می‌كند همین حالا هم حضور كوهنوردنماهایی كه بیشتر مسیر را با خودرو طی می‌كنند، موجب آلودگی طبیعت سبلان با زباله‌ها و تهدید حیات وحش آنها مانند خرس قهوه‌ای و كبك دری شده‌است كه با تكمیل این پروژه این تخریب‌های زیست‌محیطی در حجم وسیع‌تر اتفاق خواهدافتاد.
سعید شهند، مدیركل محیط‌زیست استان اردبیل اما به جام‌جم می‌گوید: مجوز احداث این پروژه سال‌های قبل صادر شده و دارای پیوست زیست‌محیطی است و سرمایه‌گذار و یا هر مجری دیگر پروژه ملزم به رعایت ملاحظات زیست‌محیطی در آن هستند.