رمزگشایی دوقلوها از تأثیر ورزش بر ژن‌ها
سلامت ما نه‌تنها با مشخصات ژنتیکی ما تعیین می‌شود، بلکه با انتخاب سبک زندگی و قرارگرفتن در شرایط محیطی نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد. پژوهش‌های اپی‌ژنتیک سراغ این موضوع می‌روند که چه مارکرهای خاصی بیان ژن را تنظیم می‌کنند.
برای مثال، صرفا به این دلیل که فردی ممکن است استعداد ژنتیکی برای یک بیماری خاص داشته باشد، به این معنی نیست که لزوما بیمار خواهد شد. بیان ژن‌های خاص را می‌توان با مجموعه‌ای از عوامل افزایش یا کاهش داد و دانشمندان چندین سال است که می‌دانند ورزش به‌ویژه می‌تواند باعث ایجاد انواع تغییرات اپی‌ژنتیکی مفید در بدن انسان شود.
یک مطالعه جذاب در سال 2014/ 1393 در مورد نحوه اثرگذاری ورزش بر بیان ژن، گروه کوچکی از داوطلبان را موظف به دوچرخه‌سواری با یک پا به مدت سه ماه کردند. در پایان دوره مطالعه، محققان با مطالعه عضله اسکلتی پای تمرین‌شده در مقایسه با پای بدون تمرین، تغییراتی را در حدود 4000 ژن مشاهده کردند.
اما مطالعه جدیدی از محققان دانشگاه ایالتی واشنگتن، اپی‌ژنتیک ورزش را به روشی جدید مورد بررسی قرار داده و به بررسی تفاوت‌های بیان ژن در دوقلوهای همسان پرداخته است.
مایکل اسکینر، پژوهشگر این مطالعه جدید گفت: اگر ژنتیک و توالی دی‌ان‌ای تنها محرک زیست‌شناسی باشند، پس اساسا دوقلوها باید بیماری‌های یکسانی داشته باشند اما این‌طور نیست. بنابراین، این یعنی باید تأثیر زیست‌محیطی روی دوقلوها وجود داشته باشد که باعث تفاوت در ابتلا به بیماری شود.
محققان 70 دوقلوی همسان را انتخاب کردند. در کنار اندازه‌گیری شاخص توده بدنی و بررسی عادات ورزشی، هر شرکت‌کننده به مدت یک هفته از یک ردیاب تناسب اندام استفاده کرد تا به‌طور عینی سطح فعالیت بدنی خود را مشخص کند. اگر یکی از دوقلوها بیش از 150 دقیقه فعالیت بدنی شدید در هفته انجام دهد درحالی‌که قل دیگر کمتر از 150دقیقه در هفته ورزش انجام دهد، یک جفت دوقلوی «ناسازگار» تشخیص داده می‌شود. حدود 40درصد از جفت‌های دوقلو در این اندازه‌گیری ناسازگار بودند. محققان با نگاهی به تفاوت‌های اپی‌ژنتیکی بین این جفت‌های دوقلوی یکسان ناسازگار، نشانگرهایی را در بیش از 50 ژن پیدا کردند. تغییرات بیان ژن ناشی از ورزش در این مطالعه در میان ژن‌هایی هم دیده شد که قبلا مشخص شده بود که با کاهش خطر سندرم متابولیک مرتبط هستند.
اسکینر گفت: «یافته‌ها سازوکار مولکولی را برای ارتباط بین فعالیت بدنی و بیماری‌های متابولیک فراهم می‌کند.
فعالیت بدنی به‌عنوان راهکاری برای کاهش ابتلا به چاقی شناخته شده است اما اکنون به نظر می‌رسد ورزش از مسیر اپی‌ژنتیک بر بسیاری از انواع سلول‌ها تأثیر می‌گذارد که بسیاری از آنها در بیماری متابولیک دخیل هستند.»
درحالی‌که این مطالعه اولین مطالعه‌ای نیست که به بررسی اثرات اپی‌ژنتیکی ورزش می‌پردازد، مطمئنا با تمرکز بر تفاوت‌های بین دوقلوهای همسان ژنتیکی، بینش جدیدی ارائه می‌دهد.
برگرفته از: New Atlas
عسل اخویان طهرانی - دبیر دانش و سلامت
یک مطالعه جذاب در سال 2014/ 1393 در مورد نحوه اثرگذاری ورزش بر بیان ژن، گروه کوچکی از داوطلبان را موظف به دوچرخه‌سواری با یک پا به مدت سه ماه کردند. در پایان دوره مطالعه، محققان با مطالعه عضله اسکلتی پای تمرین‌شده در مقایسه با پای بدون تمرین، تغییراتی را در حدود 4000 ژن مشاهده کردند.
اما مطالعه جدیدی از محققان دانشگاه ایالتی واشنگتن، اپی‌ژنتیک ورزش را به روشی جدید مورد بررسی قرار داده و به بررسی تفاوت‌های بیان ژن در دوقلوهای همسان پرداخته است.
مایکل اسکینر، پژوهشگر این مطالعه جدید گفت: اگر ژنتیک و توالی دی‌ان‌ای تنها محرک زیست‌شناسی باشند، پس اساسا دوقلوها باید بیماری‌های یکسانی داشته باشند اما این‌طور نیست. بنابراین، این یعنی باید تأثیر زیست‌محیطی روی دوقلوها وجود داشته باشد که باعث تفاوت در ابتلا به بیماری شود.
محققان 70 دوقلوی همسان را انتخاب کردند. در کنار اندازه‌گیری شاخص توده بدنی و بررسی عادات ورزشی، هر شرکت‌کننده به مدت یک هفته از یک ردیاب تناسب اندام استفاده کرد تا به‌طور عینی سطح فعالیت بدنی خود را مشخص کند. اگر یکی از دوقلوها بیش از 150 دقیقه فعالیت بدنی شدید در هفته انجام دهد درحالی‌که قل دیگر کمتر از 150دقیقه در هفته ورزش انجام دهد، یک جفت دوقلوی «ناسازگار» تشخیص داده می‌شود. حدود 40درصد از جفت‌های دوقلو در این اندازه‌گیری ناسازگار بودند. محققان با نگاهی به تفاوت‌های اپی‌ژنتیکی بین این جفت‌های دوقلوی یکسان ناسازگار، نشانگرهایی را در بیش از 50 ژن پیدا کردند. تغییرات بیان ژن ناشی از ورزش در این مطالعه در میان ژن‌هایی هم دیده شد که قبلا مشخص شده بود که با کاهش خطر سندرم متابولیک مرتبط هستند.
اسکینر گفت: «یافته‌ها سازوکار مولکولی را برای ارتباط بین فعالیت بدنی و بیماری‌های متابولیک فراهم می‌کند.
فعالیت بدنی به‌عنوان راهکاری برای کاهش ابتلا به چاقی شناخته شده است اما اکنون به نظر می‌رسد ورزش از مسیر اپی‌ژنتیک بر بسیاری از انواع سلول‌ها تأثیر می‌گذارد که بسیاری از آنها در بیماری متابولیک دخیل هستند.»
درحالی‌که این مطالعه اولین مطالعه‌ای نیست که به بررسی اثرات اپی‌ژنتیکی ورزش می‌پردازد، مطمئنا با تمرکز بر تفاوت‌های بین دوقلوهای همسان ژنتیکی، بینش جدیدی ارائه می‌دهد.
برگرفته از: New Atlas
عسل اخویان طهرانی - دبیر دانش و سلامت
