خانهای روی آب!
سینما را همچون آینه تمامنمایی از جامعه میدانند، نهتنها سینما که اساسا محصولات فرهنگی از جمله سریالهای تولیدشده به شکلی طبیعی قرار است بازتابدهنده اتفاقاتی باشد که در زیر پوست جامعه پیرامونی ما در حال رخدادن است و این سریالها قرار است این حقایق را تنیده به روایت و داستان بازتاب دهد اما نکته جالب توجه حداقل در یک مطالعه موردی نشان میدهد سریالهای تولیدی شبکه نمایش خانگی حداقل در ظواهر امر نسبتی با حقایق جامعه پیرامونی ما ندارد، به این معنا که اگر شخصی ناآگاه از حقایق بیرونی به تماشای این سریالها بنشیند گمان از این میبرد که شخصیتهای این سریال اکثریت جامعه ایرانی را تشکیل میدهند در حالی که هر شهروندی میداند که زندگی در خانههای لاکچری آنچنانی به نمایشدرآمده در این سریالها محدود به اقلیت چند درصدی است و تعمیم آن به یک جامعه فقط یک فریب محسوب میشود. همین موضوع مسکن میتواند سنجه درستی برای این مقایسه محسوب شود. یکی از مواردی که در زمینه وضعیت مسکن میتوان بررسی کرد، تراکم خانوار در هر واحد مسکونی است.
خانوادههای سه و چهار نفره 13.75درصد از این خانهها را اشغال کردهاند و ۱۵ درصد از خانهها خانوارهای بالای پنج نفر را در خود جای دادهاست. اما واقعیت بیرون از سریال چیست؟ مطابق آمار رسمی، تراکم خانوار در هر واحد مسکونی 3.5نفر است. در شبکه خانگی اما حدود نیمی از خانهها با دو نفر یا کمتر در هر واحد مسکونی به نمایش درمیآید. یکی دیگر از شاخصهای بررسی وضعیت اقتصادی و معیشتی نحوه تصرف مسکن است. در این بخش مقایسهای بین میزان مالکیت یا استیجاریبودن مسکن در سراسر ایران، شهر تهران و همچنین در سریالهای نمایش خانگی انجام شده است. مقایسه شهر تهران با کل کشور و سریالها از این حیث است که تقریبا تمامی سریالها شهر تهران را نشان میدهد. در این سریالها، 72.5درصد خانوادهها مالک و ۱۵ درصد مستاجر نشان داده شدند. در 12.5درصد نیز صحبتی از مالک یا مستاجربودن نشده است. اگرچه میتوان به دلیل وضعیت مالی مناسب نشان دادهشده در سریال، صاحبان خانه را مالک در نظر گرفت اما به دلیل عدم قطعیت در دسته سایر قرار داده شده است. این در حالی است که طبق آمار ملی مسکن در سال گذشته ، فقط 49درصد تهرانیها مالک و نزدیک به 51درصد آنها مستاجر هستند، گفتنی است که سبقت مستاجرین از مالکان خانه در تهران برای اولین بار در تاریخ رخ داده است. متراژ خانههای به نمایشگذاشتهشده هم نسبتی با واقعیت ندارد. مطابق با آمار نفوس و مسکن سال ۹۵ در کل کشور در خصوص میانگین متراژ خانه، ۲۵ درصد مردم ایران در خانههای بین ۸۱ تا ۱۰۰ متر زندگی میکنند. بیشتر تهرانیها نیز در خانههایی با متراژ ۵۱ تا ۷۵ متر سکونت دارند، چرا که درصد سکونت در این خانهها برای خانوارهای ساکن تهران ۳۶ درصد است که از خانههایی با مساحتهای دیگر بیشتر بوده است. بیشترین درصد بعدی در شهر تهران مربوط به خانههایی با متراژ ۸۱ تا ۱۰۰ مترمربع است؛ ۲۰ درصد جمعیت تهران در خانههای ۸۱ تا ۱۰۰ متری ساکناند و کمتر از ۲ درصد آنان در خانههایی با متراژ بالای ۲۰۰ مترمربع سکونت دارند. این در حالی است که از بین ۴۰ خانهای که در سریالهای نمایش خانگی به نمایش درمیآید بیشترین خانهها را خانههای مستقل و حیاطدار یا خانههای نسبتا نوساز و مدرن و با متراژ بیش از ۱۵۰ متر شکل میدهد. سه مسکن از نوع عمارتهای وسیع باستیهیلز است که 7.5درصد کل خانههای به نمایش گذاشتهشده را شاملمیشود.