چرا پخش «جشن سربرون» در نوروز اتفاق مهمی است؟
تاروپود تاریخ در جشن سربرون
آنهایی که گذرشان به سیاه‌چادرهای عشایر افتاده باشد، با رسمی به نام «سربرون» آشنا هستند. وقتی فرشی که حاصل زحمات زنان عشایری است آماده می‌شود، مراسمی با همین نام برگزار می‌شود تا سر قالی آزاد شود.
رسمی که یکی از میراث عشایر بوده و حالا قرار است سریالی در قالب زندگی همین عشایر هنردوست روایت شود. مدت‌هاست «جشن سربرون» در فهرست مجموعه‌های «الف» تلویزیون شنیده می‌شود و به تازگی خبر پخش آن در نوروز 1402 منتشر شده است. داستانی در دل تاریخ که در قالب یک عاشقانه روایت می‌شود. سربرون محصول کارگردانی مجتبی راعی و تهیه‌کنندگی حسن نجاریان است. راعی برای رسیدن به قصه اصلی، سال‌ها در شیراز بوده تا به یک خط اصلی برای این سریال برسد. به بهانه بررسی جزئیات سریال جشن سربرون، با برخی عوامل این مجموعه از جمله حسن نجاریان، تهیه‌کننده و عبدالرسول گلبن از نویسندگان این سریال گفت‌وگو کردیم.
به گزارش جام‌جم، «جشن سربرون» برگرفته از یک جشن دیرینه ایرانیان است. به این صورت که در میان عشایر زمانی که بافت یک قالی نفیس به پایان می‌رسد و می‌خواهند آن را از دار جدا کنند، روز بسیار مبارکی است که آن را جشن می‌گیرند. بنابراین وقتی سر قالی را که به دار آویزان شده می‌برند و قالی آزاد می‌شود، جشنی با عنوان جشن سربرون برگزار می‌شود و در واقع دلیل نامگذاری این سریال می‌تواند کنایه‌‌ای از قهرمانان داستان در این مجموعه تلویزیونی جذاب تاریخی باشد. همین عنوان می‌تواند مخاطب را کنجکاو کند تا به تماشای این سریال بنشیند و با بخشی از فرهنگ ایران زمین هم آشنا شود.حسن نجاریان، تهیه‌کننده سریال «جشن سربرون» است که پیش از این تجربه همکاری با سریال‌های تاریخی را در جایگاه‌های مختلف داشته است. نجاریان همچنین تجربه بازیگری در آثار نمایشی هم داشته است. به بهانه بررسی این سریال با او گفت‌وگو کردیم.
کم‌فروشی نکرده‌ایم
حسن نجاریان، تهیه‌کننده سریال جشن سربرون در پاسخ به این سؤال که در روایت این داستان تا چه حد از واقعیات و مستندات تاریخی بهره گرفته شده و آیا بخش زیادی از کار حاصل تخیل نویسنده‌هاست یا نه، می‌گوید: قطعا همه مستندات تاریخی و تمام وقایعی که در تاریخ رخ داده، در این سریال به صورت واو به واو تاریخ استفاده نشده است. البته این سریال مخالف جریانات تاریخی هم نیست. «جشن سربرون» داستانی است که مخاطب را با یک تجربه تاریخی روبه‌رو می‌کند. به این معنی که وقتی مخاطب داستان را تا آخر تماشا می‌کند، برهه‌ای از تاریخ ایران را تماشا کرده است. به گزارش جام‌جم، «جشن سربرون» جزو کارهای پربازیگر و پرلوکیشن است که چند سالی است تولید آن طول کشیده، با توجه به مسائل و مشکلاتی که در تولید چنین آثار تاریخی وجود دارد و همچنین فضاسازی کارهای تاریخی در دنیای امروز کار بسیار سختی است، به نظر می‌رسد که تیم با مشکلات بسیاری روبه‌رو بوده است. نجاریان در این خصوص عنوان می‌کند: ساخت آثار تاریخی همیشه پر از مشکلات بوده و این مشکلات هم به هر حال طبیعی است. چون سریال‌های تاریخی در طول چند سال ساخته می‌شود و اتفاقات بسیاری را پشت سرمی‌گذارد؛ هم مشکلات اجرایی و هم مشکلات مالی. همچنین زمان زیاد، حضور بازیگرانی که ممکن است در کارهای دیگر هم بازی کنند و درگیر کارهای دیگر هم باشند هم جزو مسائل این کارهاست. از طرفی طول‌کشیدن کار می‌تواند باعث خستگی گروه شود و از این رو باعث عوض‌شدن عوامل یا بازیگران شود. اما ما خوشبختانه توانستیم محیطی را آماده کنیم تا این جمع صمیمی تا آخر کار حفظ شود و سرگروه‌ها و عوامل اصلی تغییر نکنند و تا پایان همراه ما باشند. به هر حال اتفاقات مالی هم طبیعی است که در چنین کارهایی رخ بدهد. ما چندین بار با گرانی‌های مختلف روبه‌رو شدیم که باعث شد با برآورد هزینه‌های اولیه همخوانی نداشته باشد و ما را درگیر مسائلی کند که با هماهنگی تلویزیون این مشکلات را از سر راه برداشتیم و خوشبختانه کار را به سلامت به اتمام رساندیم.
لوکیشن‌های متنوع
نجاریان درباره لوکیشن‌های این سریال هم عنوان می‌کند: با توجه به بودجه‌ای که داشتیم، در ابتدا قرار بود در اطراف تهران کار کنیم و به همین دلیل نتوانستیم به شهرهای دیگر برویم. اما با توجه به تسلطی که اصغر نژاد ایمانی، طراح صحنه روی لوکیشن‌های مختلف داشت و با همراهی و همکاری آقای راعی توانستیم این سریال را در اطراف تهران اما در لوکیشن‌های مختلف و با ساخت و سازهایی که لازم بود پیش ببریم. این تهیه‌کننده درباره انتخاب مجتبی راعی به عنوان کارگردان این سریال هم بیان می‌کند: شکل کار بدین گونه بود که آقای راعی قرار بود با تهیه‌کننده دیگری این کار را انجام بدهد. اما با توجه به اتفاقاتی که رخ داد و اتفاقا آن تهیه‌کننده از دوستان ما هم است، در واقع آنها من را انتخاب کردند. البته آقای راعی در کارهای سینمایی و تلویزیونی که انجام داده، به کارش مسلط است و با علاقه کار می‌کند و وقت می‌گذارد و کارش را به خوبی بلد است. بنابراین چه بهتر که چنین فردی کارگردانی این سریال را برعهده داشته باشد.
وی همچنین در خصوص پشت سرگذاشتن اتفاق‌های مختلف در زمان ضبط سریال از جمله درگذشت زنده‌یاد کریم اکبری مبارکه عنوان می‌کند: من همیشه گفته‌ام همگی ما یکی از بیشترین افسوس‌هایی که در این کار خوردیم و خیلی ما را رنجاند، درگذشت آقای اکبری مبارکه بود که متاسفانه ایشان را در این سریال از دست دادیم. به عقیده من، ایشان یکی از بهترین، با اخلاق‌ترین، حرفه‌ای‌ترین و کاربلدترین بازیگرانی بود که در سینما، تئاتر و تلویزیون فعالیت می‌کرد. درگذشت ایشان خیلی ما را متاثر کرد. البته اگر ایشان کارش با ما ادامه می‌داد و این اتفاق برایش نمی‌افتاد، فقط یکی دو روز با ایشان کار داشتیم و بازی‌اش تقریبا تمام می‌شد که این اتفاق نیفتاد و به خاطر این‌که در انتهای بازی‌اش او را از دست دادیم، داستان را به شکلی طراحی کردیم که کسی را جایگزین او نکنیم و از این نظر به مشکلی برنخوردیم.
روایت تاریخ در دل قصه‌ای عاشقانه
به گزارش جام‌جم، معمولا مخاطب تلویزیون قصه‌گویی را دوست دارد. از طرفی داستان عاشقانه‌ای در بستر تاریخی رخ داده که مخاطب با چنین روایتی هم ارتباط می‌گیرد. نجاریان درباره قصه عاشقانه و دیگر جذابیت‌های سریال برای مخاطب عنوان می‌کند: خوشبختانه روی فیلمنامه خیلی کار شده است. یعنی هم روی پژوهش و هم روی نگارش و دوستان زحمت بسیاری برای این کار کشیده‌اند. به همین خاطر امیدواریم توانسته باشیم داستان جذاب و پرمخاطبی را ارائه کنیم. همه امید ما این است که بیننده‌ها با این سریال ارتباط برقرار کنند و در این صورت است که خستگی این کار سخت از تن همه به در می‌رود. تمام تلاش گروه این بود که به مخاطب خیانت نکنیم، کم‌فروشی نکنیم و امیدواریم این را مخاطب با دیدن کار متوجه شود. وی همچنین درباره تعداد قسمت‌های سریال می‌افزاید: این سریال در 45 قسمت طراحی شده بود. اما این اتفاق زمانی بود که قرار بود سریال به صورت هفتگی پخش شود. اما وقتی قرار شد سریال به صورت هر شبی پخش شود، سریال به 58 قسمت تبدیل شد. همان‌طور هم که می‌دانید «جشن سربرون» قرار است در ایام نوروز و ماه رمضان روی آنتن برود. بنابراین امیدوارم کنار سفرههای افطار که مهمان مردم هستیم، از ما و کارمان راضی باشند. این تهیه‌کننده در پایان هم درباره نام سریال می‌گوید: «جشن سربرون» یکی از رسومی است که در ایلات و عشایر وقتی فرش نفیسی بافته می‌شود و قرار است آن را از دار قالی جدا کنند، برگزار می‌شود که به آن جشن سربرون می‌گویند. ما در این سریال خواستیم که با نمایش‌دادن فرهنگ‌های مختلف عامه، بیننده را با این نوع مراسم آشنا کنیم و در بین داستان این رسم چیده شده است که هنگام پخش خواهید دید.
سربریدن آمال مردم را روایت کردیم
جشن سربرون سریال تازه صداوسیماست که طبق خبرها در جدول پخش قرار گرفته است. این سریال قرار است روایتگر بخشی از تاریخ باشد تا در کنار یک قصه عاشقانه، حقایقی از تاریخ ایران در معرض تماشای مخاطب قرار گیرد. عبدالرسول گلبن، یکی از نویسندگان سریال تلویزیونی جشن سربرون است. با وجود تلاشی که برای نگارش فیلمنامه این سریال کرده، آن‌قدر فروتن است که مدام می‌گوید باید با نویسنده دیگر یعنی منصور براهیمی هم صحبت کنید و اسم من را آخر کار بیاورید. بعد از توضیحات مفصلی که از جزئیات نگارش و قصه سریال می‌دهد، به تلاش‌ها و زحمات مجتبی راعی اشاره می‌کند که به گفته گلبن، برای رسیدن به یک خط مشخص در قصه، سال‌ها در شیراز زندگی و تلاش کرد منابع مختلف را زیر و رو کند. گلبن خودش از باسابقه‌های این حوزه است که کارش را با روایت فتح آغاز کرده بود. او حالا در کنار تیم سریال جشن سربرون حضور دارد تا خط و ربط دقیق‌تری به موضوعات تاریخی قصه بزند. او در گفت‌وگو با جام‌جم به این مسأله تاکید می‌کند که قصه جشن سربرون در ابتدا یک ملودرام ساده است و بعد به سمت روایت قصه‌های بزرگ‌تری در تاریخ پیش می‌رود. به بهانه قرارگرفتن سریال جشن سربرون در جدول پخش نوروزی، با عبدالرسول گلبن گفت‌وگو کردیم که از نویسندگان این سریال است.
عبدالرسول گلبن یکی از نویسندگان سریال جشن‌سربرون در گفت‌وگو با جام‌جم در خصوص جزئیات قصه این سریال می‌گوید: این داستان ثمره تحقیق و زحمات طولانی‌مدت مجتبی راعی است. او بر خلاف بسیاری از نویسنده‌ها و کارگردان‌ها، چند سال در فارس زندگی کرد، تمام کتاب‌ها را خواند و با آدم‌های مهم مصاحبه کرد تا در نهایت یک خط داستانی نوشت. وقتی من و آقای براهیمی به گروه اضافه شدیم، داستان کلی وجود داشت. در گام دوم نقش آقای براهیمی غیرقابل انکار است چون او یکی از افراد خوش‌قریحه، باسواد و باتجربه در حوزه فیلمنامه‌نویسی است. من به عنوان نفر سوم در کنارشان بودم. در مجموع باید بگویم که روایت فصل اول سریال جشن سربرون همزمان با اتفاق‌های مشروطه است. فصل‌های بعدی به مرور به قصه عشایر می‌رسد و اتفاق‌هایی را روایت می‌کند که سال 1342 برای عشایر افتاده است. یعنی شروع سریال، تقریبا همزمان با قیام مشروطه‌خواهان و اتفاقاتی است که در جنوب کشور می‌افتد.
وی در خصوص همراه‌کردن قصه با روایت خیالی عنوان می‌کند: به هر حال داستانی که بیان می‌شود عین تاریخ نیست. یعنی مبتنی بر تاریخ است و نویسندگان تلاش کرده‌اند با الهام از وقایع مسلم تاریخی و با تعهد به روح حاکم در آن زمان، قصه را روایت کنند. داستان اگرچه عین واقعیت نیست اما کاملا واقعیت آن دوره را نشان می‌دهد. در نتیجه شاید اجزای این داستان در وقایع تاریخی پیدا نشود، اما کلیت قصه واقعی بوده چون محتمل هستند. یعنی این طور نیست که نویسندگان بر اساس تخیل لجام‌گسیخته و تفکرات ذهنی داستان را خلق کرده باشند.
روایتی از دوران تجدد در ایران
گلبن در خصوص دلیل جذابیت آن برهه تاریخی برای مخاطب عنوان می‌کند: فضای جنوب کشور با محوریت شهر شیراز و اتفاقاتی که در آن ایام از شیراز تا خلیج‌فارس افتاده، در این سریال روایت می‌شود و ما شاهد یکی از زیباترین وقایع تاریخی در آن ایام هستیم. از یک طرف اولین گام‌های انگلیسی‌ها برای تصاحب منابع نفتی جنوب آغاز شده بود. همزمان دولت مرکزی درگیر وقایع مشروطه بود. در واقع روبه‌روشدن قاجار با یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های آن سال بود. از طرفی هم جامعه فارس به عنوان مهم‌ترین نقطه در جنوب کشور با یک نواندیشی و تحول در میان روشنفکران و مردمانش همراه شد. به عنوان مثال، در آن زمان فقط در شیراز، نزدیک به 150 کلاس آموزش انگلیسی برگزار می‌شد که این نشاندهنده حرکت مردم به سمت اندیشه‌‌های نو بود. مردم فارس در آن زمان با توجه به نزدیکی به دریا، بیشتر شغل‌شان تجارت بود. در آن برهه دنیا و تحولات غرب را می‌شناختند، در عین حال در تهران و شیراز هم اندیشه نوخواهی و حکومت مردم بر مردم راه افتاده بود. از طرف دیگر عشایر در آن برهه قدرت کاملا قابل توجهی در مناطق جنوبی کشور داشتند. مثلا روز اول نوروز وقتی جشنی بین عشایر در مقابل خوانین برگزار می‌شود، مدل‌های هدیه‌دادن و برگزاری آن، کمتر از جشن نوروز در زمان قاجار نیست.
سربریدن آرزوهای مردم
وی تاکید می‌کند: در واقع عشایر قدرتی در آن زمان دارند که همزمان با برخی تحولات است و اتفاقات مهمی رقم می‌خورد. داستان به ما می‌گوید که در آن زمان شاهد چه نوع اتفاقاتی بودیم. جشن سربرون هم یک مراسم نمادین است که در مناطق جنوب استان فارس برگزار می‌شود. وقتی یک فرش با هنرمندی و خون دل زنان عشایر بافته می‌شود، شاهد یک واقعه هنری هستیم که همزمان مراسمی با عنوان جشن سربرون برگزار شده و به نام یک نفر، قالی مربوط بریده می‌شود. این مراسم نمادین است. از این مراسم الهام گرفته شده و تلاش کردیم نشان دهیم در مناطق جنوب کشور چنین اتفاقی در شکل بزرگ‌تر می‌افتد. در حقیقت قدرت‌های مسلط تصمیم گرفتند آرزوها، امیدها و آرمان‌های یک ملت را سر ببرند. جشن سربرون به ما نشان می‌دهد که چطور اندیشه بلندی که آن زمان داشتیم و ایران را به اولین کشوری تبدیل کرده بود که در آن موج تفکر نو برمی‌خیزد- وقتی در آن زمان با اندیشه تجدد و مشروطه‌خواهی روبه‌رو بودیم همه دنیا در یک خواب بزرگ بودند- توسط قدرت‌های استبدادی و استعمار خارجی سر بریده شد. در واقع داستان روایتگر از کف‌رفتن آرزوهای یک ملت است.
گلبن می‌گوید: بیشتر داستان در مناطق عشایری می‌گذرد. تلاش شده بر بستری از فرهنگ، اندیشه و معیشت و شیوه زندگی عشایر جنوب ایران قصه را طراحی کنیم. درست است که این سریال به صورت خاص در یک ایل یا طایفه خاص نمی‌گذرد، اما کلیتی از زندگی، حیات، فرهنگ و شیوه زندگی آن مردم را روایت می‌کند؛ درست مثل همین مراسم جشن سربرون یا مراسم عروسی و عزا و کوچ‌ها‌ی‌شان.
وی در خصوص چالش‌های نشان‌دادن مراسم عشایر و جذابیت‌های آن برای مخاطب عنوان می‌کند: برخی مواقع شاهد محدودکردن فضای سریال‌ها به آپارتمان هستیم. در صورتی که ایران پر از تابلوهای حیرت‌انگیز بصری است؛چه در جنوب، چه در دیگر نقاط. این سریال تلاش کرده تصاویر زیبا و دیدنی به همراه تصویربرداری خوب آقای ایرج آشوری خلق کند تا از نظر جغرافیای بصری هم مورد توجه مخاطب قرار گیرد.به نظرم مخاطب استقبال خوبی از این سریال خواهد کرد چون یک سر و گردن و حتی بیشتر توانسته بالاتر از کیفیت دیگر سریال‌ها باشد. این سریال داستان جذاب، بازی‌های جذاب و فضاهای بکری را به تصویر کشیده و امیدوارم این سریال دیده شود.
چالش‌های بهادر و مهره‌های بزرگ
گلبن به خط اصلی داستان اشاره کرده و می‌گوید: شخصیت اصلی سریال بهادر، کدخدای یک طایفه است و نقش آن را حسین محجوب بازی می‌کند. کدخدا در مناطق عشایری، تمام امورات را اداره می‌کند. بهادر قصه ما ابتدای قصه به طور ناخواسته دچار یک بحران بزرگ می‌شود؛ کدخدای طایفه رقیب برای خواستگاری دختر بهادر می‌آید. بین این دو طایفه همیشه رقابتی دیرین وجود داشته است. رقیب دیرینه بهادر حالا آمده دخترش را خواستگاری کند. بهادر هم زندگی‌اش را در این دختر خلاصه کرده است. در همین جا نطفه نزاع بزرگ شکل می‌گیرد. داستان به مخاطب می‌گوید که یک نبرد بین دو دشمن دیرینه را بر سر یک موضوع شاهد هستیم. به مرور بهادر شاهد خواهد بود که اختلافات میان آنها دلیل و ریشه مهم‌تری دارد. در آن زمان متوجه دنیای بالاتر شده و درک می‌کند که خان آن منطقه این بازی را اداره می‌کند. یعنی دعوا از سطح یک رقابت فردی به نبرد بهادر با مهم‌ترین فرد آن منطقه یعنی خان تبدیل می‌شود. وی ادامه می‌دهد: بهادر نبرد خود را به سمت قدرت مسلط منطقه منتقل می‌کند و از آن به بعد شاهد نبرد میان کدخدای یک منطقه کوچک و یک خان بزرگ هستیم. وقتی این داستان شکل می‌گیرد و خان ضرباتی به طایفه بهادر می‌زند، او متوجه می‌شود که خود خان هم به پشتوانه قدرت بزرگ‌تر یعنی «قوام» است. در حقیقت داستان به مرور به سمت قصه بزرگ‌تری می‌رود. خود قوام هم بازیچه بازی بزرگ‌تر و سرسپرده انگلیسی‌هاست. روند داستان به این شکل است که به مرور پیچیده‌تر می‌شود و مخاطب خود را در بازی بزرگ با مهره‌های بزرگ می‌بیند؛ بازی بزرگی میان قوام، کنسولگری فارس و... .داستان در ظاهر ابتدا شکل ملودرام و عاشقانه دارد و بعد به بحران‌های بزرگ‌تری می‌رسد.
نوروز تماشایی همراه با جشنی که باید دید!
مهدیه رضایی - گروه رسانه
باز هم بهاری دیگر قرار است از راه برسد و مثل هر سال جعبه جادو هم سریال‌های متفاوتی را برای پخش آماده کرده است، اما امسال بهار ویژگی‌های متفاوتی نسبت به سال‌های قبل دارد، زیرا عطر بهار امسال با عطر شب‌های ماه رمضان یکی شده و همین موضوع بهار ۱۴۰۲ را متفاوت کرده است و البته این موضوع هم مورد توجه مدیران سازمان صداوسیما قرار گرفت و تصمیم گرفتند برای این ایام گزینه‌های متفاوتی برای جدول پخش سریال داشته باشند. به همین دلیل سریال تاریخی جشن سربرون برای پخش در نظر گرفته شده است.این سریال تاریخی ساخته مجتبی راعی است که در کارنامه‌اش ساخت آثار متفاوتی دیده می‌شود. او در دهه ۸۰ فیلم مجموعه صنوبر را کارگردانی کرد که پخش این اثر از تلویزیون با اقبال مردمی روبه‌رو شده بود. او کارگردانی است که تجربه ساخت آثار در حوزه‌های متفاوت را دارد و این بار هم سراغ قصه‌هایی از دیار گذشته رفته و سریال جشن سربرون را ساخته است. «جشن سربرون» نامی پارادوکسیکال و سوال‌برانگیز است که رسم خاصی را یادآوری می‌کند. سریال جشن سربرون که بعد از گذراندن مراحل پیش‌تولید و انتخاب عوامل، مهر ۹۸ کلید خورد و اکنون پس از طی‌کردن مراحل تولید این روزها خبرهایی درباره پخش آن در ایام نوروز تلویزیون به گوش می‌رسد.این سریال الف فاخر که در محل‌های مختلف نظیر شهرک غزالی، حوالی شهریار و... در فصول متفاوت با انواع شرایط آب و هوایی تصویربرداری شده به تهیه‌کنندگی حسن نجاریان دریانی، نویسندگی منصور براهیمی، عبدالرسول گلبن محصول سیمافیلم است. با توجه به حضور چهره‌های متعدد و کارنامه قابل قبول راعی و نجاریان تا امروز، به نظر می‌رسد مخاطبان در ایام نوروز همراه این اثر خواهند شد، زیرا قصه را که بخش‌هایی از آن محصول تخیل نویسندگان و بخش‌هایی هم برگرفته از وقایع تاریخی است، دنبال خواهند کرد. هر چند برای تماشای نتیجه غایی باید منتظر ماند و دید با روی آنتن‌رفتن سریال چقدر از انتظارات مخاطبان و منتقدان برآورده خواهد شد اما پیش‌بینی اهالی رسانه نشان می‌دهد سریال مورد توجه قرار می‌گیرد.البته اگر نگاهی به کارنامه صداوسیما داشته باشیم، متوجه خواهیم شد به غیر از سریال شب دهم در طول این سال‌ها در ایام نوروز سریال تاریخی پخش نشده و باید این موضوع را به فال نیک گرفت، چرا که سریال‌های تاریخی ویژگی‌های خود را دارد و مردم هم چنین آثاری را دوست دارند و علاقه دارند از تاریخ بیشتر بدانند. بنابراین پخش مجموعه‌های تاریخی نه‌تنها مخاطبان را سرگرم می‌کند، بلکه به اطلاعات آنها هم می‌افزاید. حتی اگر قصه‌های خیالی در مقطعی از تاریخ روایت شود، باز هم تماشای چنین آثاری جذابیت خودش را برای مخاطبان دارد. بنابراین نوروز و رمضان امسال برای مخاطبان شبکه سه متفاوت خواهد بود، زیرا قرار است آنها به دل تاریخ سفر کنند و با یک مجموعه تماشایی روبه‌رو شوند. ضمن این‌که در این سریال قصه خان‌ها و رعیت‌ها قرار است به گونه‌ای دیگر روایت شود که مسلما تماشای آن برای مخاطبان خالی از لطف نیست.
چرا پخش «جشن سربرون» در نوروز اتفاق مهمی است؟
دعوت به جشن ملی
منیژه خسروی - گروه رسانه
نوروز 1402 شرایطی متفاوت نسبت به سال‌های قبل دارد. چند روز پس از تحویل سال، ماه مبارک رمضان از راه می‌رسد و دو مناسبت ملی و مذهبی توسط ایرانیان گرامی داشته می‌شود. تلویزیون که همواره برای این دو مناسبت، ویژه‌برنامه‌ها و سریال‌های خاص در کنداکتور قرار می‌دهد، این بار باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که حق مطلب درباره هر دو ادا شود.انتخاب سریال «جشن سربرون» برای پخش از شبکه سه پیرو همین برنامه‌ریزی است. این سریال به کارگردانی مجتبی راعی سراغ موضوعات ملی - تاریخی و بومی رفته که انطباقی درست با ایام نوروز دارد. مسائل مذهبی و اعتقادی سویه مهم دیگر سریال است و این وجه را می‌توان منطبق با ماه مبارک رمضان تعبیر کرد. مجموعه تلویزیونی «جشن سربرون» جزو سریال‌های بلند است که از نوروز شروع می‌شود و پخش آن تا اواخر اردیبهشت ادامه می‌یابد. یعنی سریال نه‌تنها باکس نوروز و رمضان شبکه سه را تامین می‌کند بلکه تا مدت‌ها مخاطب شاهد اتفاقات این سریال است. از این منظر می‌توان تصمیم برای پخش یک سریال طولانی‌مدت شبانه را تمهیدی دوباره برای گرم نگه‌داشتن آنتن دانست. تجربه نشان داده است مخاطب به داستان‌های برآمده از سنت‌ها و آیین‌ها علاقه دارد و همچنان شیفته شنیدن قصه‌های بومی، ملی و تاریخی است. «جشن سربرون» همه این موضوعات را دارد و احتمالا نامش کنار سریال‌های ماندگار قرار بگیرد. کما این که هنوز سریال‌هایی مثل «روزی روزگاری»، «پس از باران»، «تفنگ سرپر» و ... مورد ارجاع هستند و سریال جدید «گیل‌دخت» مورد استقبال واقع شده است. قراردادن «جشن سربرون» در کنداکتور نوروزی نشاندهنده تلاش تلویزیون برای خرق عادت هم هست. در سال‌های اخیر آثاری با رویکرد متفاوت در این مناسبت روی آنتن رفته و مورد توجه هم قرار گرفته است. نمونه‌اش فصل دوم «گاندو» که نوروز1400 از شبکه سه پخش شد یا سری دوم «نجلا» که نوروز سال قبل روی آنتن شبکه سه رفت. حالا تلویزیون با «جشن سربرون» می‌خواهد از این تجربیات امتحان پس‌داده بار دیگر بهره ببرد. البته در دهه80 که نوروز و محرم همزمان شده بود، «شب دهم» روی آنتن رفت که استقبال ویژه‌ای از آن شد و نشان داد می‌توان مناسبت نوروز را جور دیگری هم دید. در نوروز و رمضان مخاطب تلویزیون رشدی محسوس پیدا می‌کند و زمینه دیده‌شدن سریال‌ها بیش از پیش فراهم می‌شود. با این حساب انتخاب «جشن سربرون» که سوژه‌ای مهم دارد برای پخش در آغازین ماه بهار1402 هم قابل توجه است. «جشن سربرون» را مجتبی راعی ساخته که در کارنامه‌اش آثار موفق زیادی به چشم می‌خورد. از این میان می‌توان به فیلم-مجموعه «سال سخت در خمین» اشاره کرد که همچنان جزو شاخص‌ترین آثار ساخته‌شده درباره امام خمینی(ره) است. او کارگردانی است که نشان داده بلد است فضاهای تاریخی را به خوبی در قاب تصویر منتقل کند. به نظر می‌رسد راعی این بار هم اثری درخور آماده کرده است. ویژگی دیگر سریال، تعدد بازیگران است. حسین محجوب، محمود پاک‌نیت، لاله اسکندری، نادر فلاح، فرخ نعمتی، سهیلا رضوی، قاسم زارع، داریوش کاردان، میرطاهر مظلومی، رامین ناصرنصیر، مهدی فقیه، زنده‌یاد کریم اکبری مبارکه، صدرالدین حجازی، بیوک میرزایی، مهران نائل و ... در «جشن سربرون» بازی کرده‌اند. تعدد بازیگر به همراه تنوع لوکیشن و قصه از دیگر امتیازهایی است که می‌تواند به کمک سریال نوروزی- رمضانی شبکه سه بیاید.
سپیده اشرفی و زینب علیپور طهرانی - گروه رسانه
به گزارش جام‌جم، «جشن سربرون» برگرفته از یک جشن دیرینه ایرانیان است. به این صورت که در میان عشایر زمانی که بافت یک قالی نفیس به پایان می‌رسد و می‌خواهند آن را از دار جدا کنند، روز بسیار مبارکی است که آن را جشن می‌گیرند. بنابراین وقتی سر قالی را که به دار آویزان شده می‌برند و قالی آزاد می‌شود، جشنی با عنوان جشن سربرون برگزار می‌شود و در واقع دلیل نامگذاری این سریال می‌تواند کنایه‌‌ای از قهرمانان داستان در این مجموعه تلویزیونی جذاب تاریخی باشد. همین عنوان می‌تواند مخاطب را کنجکاو کند تا به تماشای این سریال بنشیند و با بخشی از فرهنگ ایران زمین هم آشنا شود.حسن نجاریان، تهیه‌کننده سریال «جشن سربرون» است که پیش از این تجربه همکاری با سریال‌های تاریخی را در جایگاه‌های مختلف داشته است. نجاریان همچنین تجربه بازیگری در آثار نمایشی هم داشته است. به بهانه بررسی این سریال با او گفت‌وگو کردیم.
کم‌فروشی نکرده‌ایم
حسن نجاریان، تهیه‌کننده سریال جشن سربرون در پاسخ به این سؤال که در روایت این داستان تا چه حد از واقعیات و مستندات تاریخی بهره گرفته شده و آیا بخش زیادی از کار حاصل تخیل نویسنده‌هاست یا نه، می‌گوید: قطعا همه مستندات تاریخی و تمام وقایعی که در تاریخ رخ داده، در این سریال به صورت واو به واو تاریخ استفاده نشده است. البته این سریال مخالف جریانات تاریخی هم نیست. «جشن سربرون» داستانی است که مخاطب را با یک تجربه تاریخی روبه‌رو می‌کند. به این معنی که وقتی مخاطب داستان را تا آخر تماشا می‌کند، برهه‌ای از تاریخ ایران را تماشا کرده است. به گزارش جام‌جم، «جشن سربرون» جزو کارهای پربازیگر و پرلوکیشن است که چند سالی است تولید آن طول کشیده، با توجه به مسائل و مشکلاتی که در تولید چنین آثار تاریخی وجود دارد و همچنین فضاسازی کارهای تاریخی در دنیای امروز کار بسیار سختی است، به نظر می‌رسد که تیم با مشکلات بسیاری روبه‌رو بوده است. نجاریان در این خصوص عنوان می‌کند: ساخت آثار تاریخی همیشه پر از مشکلات بوده و این مشکلات هم به هر حال طبیعی است. چون سریال‌های تاریخی در طول چند سال ساخته می‌شود و اتفاقات بسیاری را پشت سرمی‌گذارد؛ هم مشکلات اجرایی و هم مشکلات مالی. همچنین زمان زیاد، حضور بازیگرانی که ممکن است در کارهای دیگر هم بازی کنند و درگیر کارهای دیگر هم باشند هم جزو مسائل این کارهاست. از طرفی طول‌کشیدن کار می‌تواند باعث خستگی گروه شود و از این رو باعث عوض‌شدن عوامل یا بازیگران شود. اما ما خوشبختانه توانستیم محیطی را آماده کنیم تا این جمع صمیمی تا آخر کار حفظ شود و سرگروه‌ها و عوامل اصلی تغییر نکنند و تا پایان همراه ما باشند. به هر حال اتفاقات مالی هم طبیعی است که در چنین کارهایی رخ بدهد. ما چندین بار با گرانی‌های مختلف روبه‌رو شدیم که باعث شد با برآورد هزینه‌های اولیه همخوانی نداشته باشد و ما را درگیر مسائلی کند که با هماهنگی تلویزیون این مشکلات را از سر راه برداشتیم و خوشبختانه کار را به سلامت به اتمام رساندیم.
لوکیشن‌های متنوع
نجاریان درباره لوکیشن‌های این سریال هم عنوان می‌کند: با توجه به بودجه‌ای که داشتیم، در ابتدا قرار بود در اطراف تهران کار کنیم و به همین دلیل نتوانستیم به شهرهای دیگر برویم. اما با توجه به تسلطی که اصغر نژاد ایمانی، طراح صحنه روی لوکیشن‌های مختلف داشت و با همراهی و همکاری آقای راعی توانستیم این سریال را در اطراف تهران اما در لوکیشن‌های مختلف و با ساخت و سازهایی که لازم بود پیش ببریم. این تهیه‌کننده درباره انتخاب مجتبی راعی به عنوان کارگردان این سریال هم بیان می‌کند: شکل کار بدین گونه بود که آقای راعی قرار بود با تهیه‌کننده دیگری این کار را انجام بدهد. اما با توجه به اتفاقاتی که رخ داد و اتفاقا آن تهیه‌کننده از دوستان ما هم است، در واقع آنها من را انتخاب کردند. البته آقای راعی در کارهای سینمایی و تلویزیونی که انجام داده، به کارش مسلط است و با علاقه کار می‌کند و وقت می‌گذارد و کارش را به خوبی بلد است. بنابراین چه بهتر که چنین فردی کارگردانی این سریال را برعهده داشته باشد.
وی همچنین در خصوص پشت سرگذاشتن اتفاق‌های مختلف در زمان ضبط سریال از جمله درگذشت زنده‌یاد کریم اکبری مبارکه عنوان می‌کند: من همیشه گفته‌ام همگی ما یکی از بیشترین افسوس‌هایی که در این کار خوردیم و خیلی ما را رنجاند، درگذشت آقای اکبری مبارکه بود که متاسفانه ایشان را در این سریال از دست دادیم. به عقیده من، ایشان یکی از بهترین، با اخلاق‌ترین، حرفه‌ای‌ترین و کاربلدترین بازیگرانی بود که در سینما، تئاتر و تلویزیون فعالیت می‌کرد. درگذشت ایشان خیلی ما را متاثر کرد. البته اگر ایشان کارش با ما ادامه می‌داد و این اتفاق برایش نمی‌افتاد، فقط یکی دو روز با ایشان کار داشتیم و بازی‌اش تقریبا تمام می‌شد که این اتفاق نیفتاد و به خاطر این‌که در انتهای بازی‌اش او را از دست دادیم، داستان را به شکلی طراحی کردیم که کسی را جایگزین او نکنیم و از این نظر به مشکلی برنخوردیم.
روایت تاریخ در دل قصه‌ای عاشقانه
به گزارش جام‌جم، معمولا مخاطب تلویزیون قصه‌گویی را دوست دارد. از طرفی داستان عاشقانه‌ای در بستر تاریخی رخ داده که مخاطب با چنین روایتی هم ارتباط می‌گیرد. نجاریان درباره قصه عاشقانه و دیگر جذابیت‌های سریال برای مخاطب عنوان می‌کند: خوشبختانه روی فیلمنامه خیلی کار شده است. یعنی هم روی پژوهش و هم روی نگارش و دوستان زحمت بسیاری برای این کار کشیده‌اند. به همین خاطر امیدواریم توانسته باشیم داستان جذاب و پرمخاطبی را ارائه کنیم. همه امید ما این است که بیننده‌ها با این سریال ارتباط برقرار کنند و در این صورت است که خستگی این کار سخت از تن همه به در می‌رود. تمام تلاش گروه این بود که به مخاطب خیانت نکنیم، کم‌فروشی نکنیم و امیدواریم این را مخاطب با دیدن کار متوجه شود. وی همچنین درباره تعداد قسمت‌های سریال می‌افزاید: این سریال در 45 قسمت طراحی شده بود. اما این اتفاق زمانی بود که قرار بود سریال به صورت هفتگی پخش شود. اما وقتی قرار شد سریال به صورت هر شبی پخش شود، سریال به 58 قسمت تبدیل شد. همان‌طور هم که می‌دانید «جشن سربرون» قرار است در ایام نوروز و ماه رمضان روی آنتن برود. بنابراین امیدوارم کنار سفرههای افطار که مهمان مردم هستیم، از ما و کارمان راضی باشند. این تهیه‌کننده در پایان هم درباره نام سریال می‌گوید: «جشن سربرون» یکی از رسومی است که در ایلات و عشایر وقتی فرش نفیسی بافته می‌شود و قرار است آن را از دار قالی جدا کنند، برگزار می‌شود که به آن جشن سربرون می‌گویند. ما در این سریال خواستیم که با نمایش‌دادن فرهنگ‌های مختلف عامه، بیننده را با این نوع مراسم آشنا کنیم و در بین داستان این رسم چیده شده است که هنگام پخش خواهید دید.
سربریدن آمال مردم را روایت کردیم
جشن سربرون سریال تازه صداوسیماست که طبق خبرها در جدول پخش قرار گرفته است. این سریال قرار است روایتگر بخشی از تاریخ باشد تا در کنار یک قصه عاشقانه، حقایقی از تاریخ ایران در معرض تماشای مخاطب قرار گیرد. عبدالرسول گلبن، یکی از نویسندگان سریال تلویزیونی جشن سربرون است. با وجود تلاشی که برای نگارش فیلمنامه این سریال کرده، آن‌قدر فروتن است که مدام می‌گوید باید با نویسنده دیگر یعنی منصور براهیمی هم صحبت کنید و اسم من را آخر کار بیاورید. بعد از توضیحات مفصلی که از جزئیات نگارش و قصه سریال می‌دهد، به تلاش‌ها و زحمات مجتبی راعی اشاره می‌کند که به گفته گلبن، برای رسیدن به یک خط مشخص در قصه، سال‌ها در شیراز زندگی و تلاش کرد منابع مختلف را زیر و رو کند. گلبن خودش از باسابقه‌های این حوزه است که کارش را با روایت فتح آغاز کرده بود. او حالا در کنار تیم سریال جشن سربرون حضور دارد تا خط و ربط دقیق‌تری به موضوعات تاریخی قصه بزند. او در گفت‌وگو با جام‌جم به این مسأله تاکید می‌کند که قصه جشن سربرون در ابتدا یک ملودرام ساده است و بعد به سمت روایت قصه‌های بزرگ‌تری در تاریخ پیش می‌رود. به بهانه قرارگرفتن سریال جشن سربرون در جدول پخش نوروزی، با عبدالرسول گلبن گفت‌وگو کردیم که از نویسندگان این سریال است.
عبدالرسول گلبن یکی از نویسندگان سریال جشن‌سربرون در گفت‌وگو با جام‌جم در خصوص جزئیات قصه این سریال می‌گوید: این داستان ثمره تحقیق و زحمات طولانی‌مدت مجتبی راعی است. او بر خلاف بسیاری از نویسنده‌ها و کارگردان‌ها، چند سال در فارس زندگی کرد، تمام کتاب‌ها را خواند و با آدم‌های مهم مصاحبه کرد تا در نهایت یک خط داستانی نوشت. وقتی من و آقای براهیمی به گروه اضافه شدیم، داستان کلی وجود داشت. در گام دوم نقش آقای براهیمی غیرقابل انکار است چون او یکی از افراد خوش‌قریحه، باسواد و باتجربه در حوزه فیلمنامه‌نویسی است. من به عنوان نفر سوم در کنارشان بودم. در مجموع باید بگویم که روایت فصل اول سریال جشن سربرون همزمان با اتفاق‌های مشروطه است. فصل‌های بعدی به مرور به قصه عشایر می‌رسد و اتفاق‌هایی را روایت می‌کند که سال 1342 برای عشایر افتاده است. یعنی شروع سریال، تقریبا همزمان با قیام مشروطه‌خواهان و اتفاقاتی است که در جنوب کشور می‌افتد.
وی در خصوص همراه‌کردن قصه با روایت خیالی عنوان می‌کند: به هر حال داستانی که بیان می‌شود عین تاریخ نیست. یعنی مبتنی بر تاریخ است و نویسندگان تلاش کرده‌اند با الهام از وقایع مسلم تاریخی و با تعهد به روح حاکم در آن زمان، قصه را روایت کنند. داستان اگرچه عین واقعیت نیست اما کاملا واقعیت آن دوره را نشان می‌دهد. در نتیجه شاید اجزای این داستان در وقایع تاریخی پیدا نشود، اما کلیت قصه واقعی بوده چون محتمل هستند. یعنی این طور نیست که نویسندگان بر اساس تخیل لجام‌گسیخته و تفکرات ذهنی داستان را خلق کرده باشند.
روایتی از دوران تجدد در ایران
گلبن در خصوص دلیل جذابیت آن برهه تاریخی برای مخاطب عنوان می‌کند: فضای جنوب کشور با محوریت شهر شیراز و اتفاقاتی که در آن ایام از شیراز تا خلیج‌فارس افتاده، در این سریال روایت می‌شود و ما شاهد یکی از زیباترین وقایع تاریخی در آن ایام هستیم. از یک طرف اولین گام‌های انگلیسی‌ها برای تصاحب منابع نفتی جنوب آغاز شده بود. همزمان دولت مرکزی درگیر وقایع مشروطه بود. در واقع روبه‌روشدن قاجار با یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های آن سال بود. از طرفی هم جامعه فارس به عنوان مهم‌ترین نقطه در جنوب کشور با یک نواندیشی و تحول در میان روشنفکران و مردمانش همراه شد. به عنوان مثال، در آن زمان فقط در شیراز، نزدیک به 150 کلاس آموزش انگلیسی برگزار می‌شد که این نشاندهنده حرکت مردم به سمت اندیشه‌‌های نو بود. مردم فارس در آن زمان با توجه به نزدیکی به دریا، بیشتر شغل‌شان تجارت بود. در آن برهه دنیا و تحولات غرب را می‌شناختند، در عین حال در تهران و شیراز هم اندیشه نوخواهی و حکومت مردم بر مردم راه افتاده بود. از طرف دیگر عشایر در آن برهه قدرت کاملا قابل توجهی در مناطق جنوبی کشور داشتند. مثلا روز اول نوروز وقتی جشنی بین عشایر در مقابل خوانین برگزار می‌شود، مدل‌های هدیه‌دادن و برگزاری آن، کمتر از جشن نوروز در زمان قاجار نیست.
سربریدن آرزوهای مردم
وی تاکید می‌کند: در واقع عشایر قدرتی در آن زمان دارند که همزمان با برخی تحولات است و اتفاقات مهمی رقم می‌خورد. داستان به ما می‌گوید که در آن زمان شاهد چه نوع اتفاقاتی بودیم. جشن سربرون هم یک مراسم نمادین است که در مناطق جنوب استان فارس برگزار می‌شود. وقتی یک فرش با هنرمندی و خون دل زنان عشایر بافته می‌شود، شاهد یک واقعه هنری هستیم که همزمان مراسمی با عنوان جشن سربرون برگزار شده و به نام یک نفر، قالی مربوط بریده می‌شود. این مراسم نمادین است. از این مراسم الهام گرفته شده و تلاش کردیم نشان دهیم در مناطق جنوب کشور چنین اتفاقی در شکل بزرگ‌تر می‌افتد. در حقیقت قدرت‌های مسلط تصمیم گرفتند آرزوها، امیدها و آرمان‌های یک ملت را سر ببرند. جشن سربرون به ما نشان می‌دهد که چطور اندیشه بلندی که آن زمان داشتیم و ایران را به اولین کشوری تبدیل کرده بود که در آن موج تفکر نو برمی‌خیزد- وقتی در آن زمان با اندیشه تجدد و مشروطه‌خواهی روبه‌رو بودیم همه دنیا در یک خواب بزرگ بودند- توسط قدرت‌های استبدادی و استعمار خارجی سر بریده شد. در واقع داستان روایتگر از کف‌رفتن آرزوهای یک ملت است.
گلبن می‌گوید: بیشتر داستان در مناطق عشایری می‌گذرد. تلاش شده بر بستری از فرهنگ، اندیشه و معیشت و شیوه زندگی عشایر جنوب ایران قصه را طراحی کنیم. درست است که این سریال به صورت خاص در یک ایل یا طایفه خاص نمی‌گذرد، اما کلیتی از زندگی، حیات، فرهنگ و شیوه زندگی آن مردم را روایت می‌کند؛ درست مثل همین مراسم جشن سربرون یا مراسم عروسی و عزا و کوچ‌ها‌ی‌شان.
وی در خصوص چالش‌های نشان‌دادن مراسم عشایر و جذابیت‌های آن برای مخاطب عنوان می‌کند: برخی مواقع شاهد محدودکردن فضای سریال‌ها به آپارتمان هستیم. در صورتی که ایران پر از تابلوهای حیرت‌انگیز بصری است؛چه در جنوب، چه در دیگر نقاط. این سریال تلاش کرده تصاویر زیبا و دیدنی به همراه تصویربرداری خوب آقای ایرج آشوری خلق کند تا از نظر جغرافیای بصری هم مورد توجه مخاطب قرار گیرد.به نظرم مخاطب استقبال خوبی از این سریال خواهد کرد چون یک سر و گردن و حتی بیشتر توانسته بالاتر از کیفیت دیگر سریال‌ها باشد. این سریال داستان جذاب، بازی‌های جذاب و فضاهای بکری را به تصویر کشیده و امیدوارم این سریال دیده شود.
چالش‌های بهادر و مهره‌های بزرگ
گلبن به خط اصلی داستان اشاره کرده و می‌گوید: شخصیت اصلی سریال بهادر، کدخدای یک طایفه است و نقش آن را حسین محجوب بازی می‌کند. کدخدا در مناطق عشایری، تمام امورات را اداره می‌کند. بهادر قصه ما ابتدای قصه به طور ناخواسته دچار یک بحران بزرگ می‌شود؛ کدخدای طایفه رقیب برای خواستگاری دختر بهادر می‌آید. بین این دو طایفه همیشه رقابتی دیرین وجود داشته است. رقیب دیرینه بهادر حالا آمده دخترش را خواستگاری کند. بهادر هم زندگی‌اش را در این دختر خلاصه کرده است. در همین جا نطفه نزاع بزرگ شکل می‌گیرد. داستان به مخاطب می‌گوید که یک نبرد بین دو دشمن دیرینه را بر سر یک موضوع شاهد هستیم. به مرور بهادر شاهد خواهد بود که اختلافات میان آنها دلیل و ریشه مهم‌تری دارد. در آن زمان متوجه دنیای بالاتر شده و درک می‌کند که خان آن منطقه این بازی را اداره می‌کند. یعنی دعوا از سطح یک رقابت فردی به نبرد بهادر با مهم‌ترین فرد آن منطقه یعنی خان تبدیل می‌شود. وی ادامه می‌دهد: بهادر نبرد خود را به سمت قدرت مسلط منطقه منتقل می‌کند و از آن به بعد شاهد نبرد میان کدخدای یک منطقه کوچک و یک خان بزرگ هستیم. وقتی این داستان شکل می‌گیرد و خان ضرباتی به طایفه بهادر می‌زند، او متوجه می‌شود که خود خان هم به پشتوانه قدرت بزرگ‌تر یعنی «قوام» است. در حقیقت داستان به مرور به سمت قصه بزرگ‌تری می‌رود. خود قوام هم بازیچه بازی بزرگ‌تر و سرسپرده انگلیسی‌هاست. روند داستان به این شکل است که به مرور پیچیده‌تر می‌شود و مخاطب خود را در بازی بزرگ با مهره‌های بزرگ می‌بیند؛ بازی بزرگی میان قوام، کنسولگری فارس و... .داستان در ظاهر ابتدا شکل ملودرام و عاشقانه دارد و بعد به بحران‌های بزرگ‌تری می‌رسد.
نوروز تماشایی همراه با جشنی که باید دید!
مهدیه رضایی - گروه رسانه
باز هم بهاری دیگر قرار است از راه برسد و مثل هر سال جعبه جادو هم سریال‌های متفاوتی را برای پخش آماده کرده است، اما امسال بهار ویژگی‌های متفاوتی نسبت به سال‌های قبل دارد، زیرا عطر بهار امسال با عطر شب‌های ماه رمضان یکی شده و همین موضوع بهار ۱۴۰۲ را متفاوت کرده است و البته این موضوع هم مورد توجه مدیران سازمان صداوسیما قرار گرفت و تصمیم گرفتند برای این ایام گزینه‌های متفاوتی برای جدول پخش سریال داشته باشند. به همین دلیل سریال تاریخی جشن سربرون برای پخش در نظر گرفته شده است.این سریال تاریخی ساخته مجتبی راعی است که در کارنامه‌اش ساخت آثار متفاوتی دیده می‌شود. او در دهه ۸۰ فیلم مجموعه صنوبر را کارگردانی کرد که پخش این اثر از تلویزیون با اقبال مردمی روبه‌رو شده بود. او کارگردانی است که تجربه ساخت آثار در حوزه‌های متفاوت را دارد و این بار هم سراغ قصه‌هایی از دیار گذشته رفته و سریال جشن سربرون را ساخته است. «جشن سربرون» نامی پارادوکسیکال و سوال‌برانگیز است که رسم خاصی را یادآوری می‌کند. سریال جشن سربرون که بعد از گذراندن مراحل پیش‌تولید و انتخاب عوامل، مهر ۹۸ کلید خورد و اکنون پس از طی‌کردن مراحل تولید این روزها خبرهایی درباره پخش آن در ایام نوروز تلویزیون به گوش می‌رسد.این سریال الف فاخر که در محل‌های مختلف نظیر شهرک غزالی، حوالی شهریار و... در فصول متفاوت با انواع شرایط آب و هوایی تصویربرداری شده به تهیه‌کنندگی حسن نجاریان دریانی، نویسندگی منصور براهیمی، عبدالرسول گلبن محصول سیمافیلم است. با توجه به حضور چهره‌های متعدد و کارنامه قابل قبول راعی و نجاریان تا امروز، به نظر می‌رسد مخاطبان در ایام نوروز همراه این اثر خواهند شد، زیرا قصه را که بخش‌هایی از آن محصول تخیل نویسندگان و بخش‌هایی هم برگرفته از وقایع تاریخی است، دنبال خواهند کرد. هر چند برای تماشای نتیجه غایی باید منتظر ماند و دید با روی آنتن‌رفتن سریال چقدر از انتظارات مخاطبان و منتقدان برآورده خواهد شد اما پیش‌بینی اهالی رسانه نشان می‌دهد سریال مورد توجه قرار می‌گیرد.البته اگر نگاهی به کارنامه صداوسیما داشته باشیم، متوجه خواهیم شد به غیر از سریال شب دهم در طول این سال‌ها در ایام نوروز سریال تاریخی پخش نشده و باید این موضوع را به فال نیک گرفت، چرا که سریال‌های تاریخی ویژگی‌های خود را دارد و مردم هم چنین آثاری را دوست دارند و علاقه دارند از تاریخ بیشتر بدانند. بنابراین پخش مجموعه‌های تاریخی نه‌تنها مخاطبان را سرگرم می‌کند، بلکه به اطلاعات آنها هم می‌افزاید. حتی اگر قصه‌های خیالی در مقطعی از تاریخ روایت شود، باز هم تماشای چنین آثاری جذابیت خودش را برای مخاطبان دارد. بنابراین نوروز و رمضان امسال برای مخاطبان شبکه سه متفاوت خواهد بود، زیرا قرار است آنها به دل تاریخ سفر کنند و با یک مجموعه تماشایی روبه‌رو شوند. ضمن این‌که در این سریال قصه خان‌ها و رعیت‌ها قرار است به گونه‌ای دیگر روایت شود که مسلما تماشای آن برای مخاطبان خالی از لطف نیست.
چرا پخش «جشن سربرون» در نوروز اتفاق مهمی است؟
دعوت به جشن ملی
منیژه خسروی - گروه رسانه
نوروز 1402 شرایطی متفاوت نسبت به سال‌های قبل دارد. چند روز پس از تحویل سال، ماه مبارک رمضان از راه می‌رسد و دو مناسبت ملی و مذهبی توسط ایرانیان گرامی داشته می‌شود. تلویزیون که همواره برای این دو مناسبت، ویژه‌برنامه‌ها و سریال‌های خاص در کنداکتور قرار می‌دهد، این بار باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که حق مطلب درباره هر دو ادا شود.انتخاب سریال «جشن سربرون» برای پخش از شبکه سه پیرو همین برنامه‌ریزی است. این سریال به کارگردانی مجتبی راعی سراغ موضوعات ملی - تاریخی و بومی رفته که انطباقی درست با ایام نوروز دارد. مسائل مذهبی و اعتقادی سویه مهم دیگر سریال است و این وجه را می‌توان منطبق با ماه مبارک رمضان تعبیر کرد. مجموعه تلویزیونی «جشن سربرون» جزو سریال‌های بلند است که از نوروز شروع می‌شود و پخش آن تا اواخر اردیبهشت ادامه می‌یابد. یعنی سریال نه‌تنها باکس نوروز و رمضان شبکه سه را تامین می‌کند بلکه تا مدت‌ها مخاطب شاهد اتفاقات این سریال است. از این منظر می‌توان تصمیم برای پخش یک سریال طولانی‌مدت شبانه را تمهیدی دوباره برای گرم نگه‌داشتن آنتن دانست. تجربه نشان داده است مخاطب به داستان‌های برآمده از سنت‌ها و آیین‌ها علاقه دارد و همچنان شیفته شنیدن قصه‌های بومی، ملی و تاریخی است. «جشن سربرون» همه این موضوعات را دارد و احتمالا نامش کنار سریال‌های ماندگار قرار بگیرد. کما این که هنوز سریال‌هایی مثل «روزی روزگاری»، «پس از باران»، «تفنگ سرپر» و ... مورد ارجاع هستند و سریال جدید «گیل‌دخت» مورد استقبال واقع شده است. قراردادن «جشن سربرون» در کنداکتور نوروزی نشاندهنده تلاش تلویزیون برای خرق عادت هم هست. در سال‌های اخیر آثاری با رویکرد متفاوت در این مناسبت روی آنتن رفته و مورد توجه هم قرار گرفته است. نمونه‌اش فصل دوم «گاندو» که نوروز1400 از شبکه سه پخش شد یا سری دوم «نجلا» که نوروز سال قبل روی آنتن شبکه سه رفت. حالا تلویزیون با «جشن سربرون» می‌خواهد از این تجربیات امتحان پس‌داده بار دیگر بهره ببرد. البته در دهه80 که نوروز و محرم همزمان شده بود، «شب دهم» روی آنتن رفت که استقبال ویژه‌ای از آن شد و نشان داد می‌توان مناسبت نوروز را جور دیگری هم دید. در نوروز و رمضان مخاطب تلویزیون رشدی محسوس پیدا می‌کند و زمینه دیده‌شدن سریال‌ها بیش از پیش فراهم می‌شود. با این حساب انتخاب «جشن سربرون» که سوژه‌ای مهم دارد برای پخش در آغازین ماه بهار1402 هم قابل توجه است. «جشن سربرون» را مجتبی راعی ساخته که در کارنامه‌اش آثار موفق زیادی به چشم می‌خورد. از این میان می‌توان به فیلم-مجموعه «سال سخت در خمین» اشاره کرد که همچنان جزو شاخص‌ترین آثار ساخته‌شده درباره امام خمینی(ره) است. او کارگردانی است که نشان داده بلد است فضاهای تاریخی را به خوبی در قاب تصویر منتقل کند. به نظر می‌رسد راعی این بار هم اثری درخور آماده کرده است. ویژگی دیگر سریال، تعدد بازیگران است. حسین محجوب، محمود پاک‌نیت، لاله اسکندری، نادر فلاح، فرخ نعمتی، سهیلا رضوی، قاسم زارع، داریوش کاردان، میرطاهر مظلومی، رامین ناصرنصیر، مهدی فقیه، زنده‌یاد کریم اکبری مبارکه، صدرالدین حجازی، بیوک میرزایی، مهران نائل و ... در «جشن سربرون» بازی کرده‌اند. تعدد بازیگر به همراه تنوع لوکیشن و قصه از دیگر امتیازهایی است که می‌تواند به کمک سریال نوروزی- رمضانی شبکه سه بیاید.
سپیده اشرفی و زینب علیپور طهرانی - گروه رسانه
