لایه‌های پنهان جنگ اوکراین

بررسی ریشه‌های جنگ با نگاهی به تاریخ روابط مسکو و کی‌یف

لایه‌های پنهان جنگ اوکراین

5اسفند سال قبل بود که جنگ اوکراین آغاز شد و اکنون در یک‌سالگی این نبرد، درگیری‌های نظامی همچنان با شدت ادامه دارد.

در یک‌سوی این جنگ، روسیه است که دلایل خود را برای آغاز این جنگ دارد و در سوی دیگر، اوکراین،‌ آمریکا و جمع زیادی از کشورهای ناتو و غیرناتو هستند که در طول این یک‌سال از هیچ کمکی برای تقویت اوکراین دریغ نکرده‌اند. یکی از مهم‌ترین دلایلی که از سوی روسیه به‌عنوان ریشه این جنگ مطرح شده، خلف‌ وعده‌های ناتو و نقض تعهداتی است که در گذشته داده است؛ البته با ورق زدن تاریخ می‌توان ریشه‌های این جنگ را به‌صورت دقیق‌تری بررسی کرد. در اینجا نگاهی انداخته‌ایم به نقاط عطف روابط روسیه و اوکراین تا شاید شفاف‌تر بتوان به این مسأله پرداخت: 

1918
پس از انقلاب روسیه، تحرکات ملی اوکراین برای خودمختاری آغاز و جمهوری خلق اوکراین در صحنه بین‌المللی به‌رسمیت شناخته شد و این کشور در ۲۳ ژوئن ۱۹۱۷ استقلال یافت.

1922
از زمان استقلال اوکراین، درگیری‌هایی میان روسیه و این کشور وجود داشت و درنهایت اوکراین سال 1922 در قالب یک
جمهوری خودمختار به اتحاد جماهیر شوروی کمونیستی پیوست.

1991
اوکراین در سال ۱۹۹۱ پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق با برگزاری یک همه‌پرسی، اعلام استقلال کرد. این همه‌پرسی همزمان با انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد.

2004
در پی پیروزی ویکتور یانوکویچ، نامزد مورد حمایت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری، اعتصاب‌هایی با هدایت غرب صورت گرفت که به انقلاب نارنجی شهرت یافت و نهایتا نتایج انتخابات لغو شد.

2008
با کنار گذاشتن یانوکویچ، مسیر برای پیوستن اوکراین به ناتو هموار شد و سازمان ناتو به اوکراین نوید داد که این کشور روزی عضویت این پیمان نظامی را کسب خواهد کرد.

2010
یانوکویچ که در سال 2004 با انقلاب نارنجی کنار گذاشته شده بود، توانست در انتخابات این سال، تیموشنکو را شکست دهد و به ریاست‌جمهوری برسد. 

2012
اتحادیه اروپا در این سال‌ دور جدیدی از تلاش‌ها را برای گسترش چتر خود بر اوکراین آغاز کرد که بخشی از این تلاش‌ها به معاهده همکاری با اوکراین اختصاص داشت.

2013
یانوکویچ، توافق اتحادیه اروپا را رد کرد و پس از آن اوکراین شاهد اعتصاب‌های گسترده از سوی حامیان غرب و مخالفان روسیه بود که  برخی مقام‌های ارشد آمریکایی هم در میان معترضان بودند.

2014
پس از گسترش اعتراضات، یانوکویچ از قدرت برکنار شد و کمی بعد روسیه به کریمه لشکرکشی و خاک کریمه را به روسیه ضمیمه کرد. پس از آن جنگ داخلی در شرق اوکراین آغاز شد.

2022
نقطه پایانی تنش‌ها میان روسیه و غرب بر سر اوکراین، جنگ نظامی بود که اسفند سال گذشته با حمله نیروهای روسیه آغاز شد و یکی از اهداف جنگ، نجات اوکراین از خطر گسترش فاشیسم بود. 

محمد علیزاده - گروه بین‌الملل