روایت مكرون از مرگ مغزی ناتو
ماجرا از مصاحبه جنجالی مكرون با هفته‌نامه «اكونومیست» آغاز شد. رئیس‌جمهور فرانسه در این مصاحبه از «مرگ مغزی ناتو» سخن به میان آورد و سیاست‌های یكجانبه‌گرایانه ایالات‌متحده در این مجموعه را مورد انتقاد قرار داد. مكرون در این خصوص عنوان كرد:
«این روزها ما شاهد مرگ مغزی ناتو هستیم. بین متحدان اروپایی از یك طرف و آمریكا و تركیه ـ دارنده دومین ارتش بزرگ ناتو ـ از طرف دیگر، هماهنگی راهبردی وجود ندارد. واشنگتن نشانه‌هایی از «پشت كردن به ما» را بروز می‌دهد. این وضعیت را می‌توان در تصمیم ناگهانی ترامپ مبنی بر خارج كردن نیروها از شمال شرقی سوریه بدون رایزنی با متحدان مشاهده كرد.»
 باج‌گیری مجدد آمریكا
از اعضای اروپایی ناتو
مایك پمپئو، وزیر خارجه آمریكا بدون آن‌كه مستقیماً واكنشی نسبت به اظهارات مكرون نشان دهد، در اظهاراتی تهدیدآمیز خطاب به اعضای پیمان آتلانتیك شمالی اعلام كرد كه اگر آنها 2 درصد از درآمد تولید ناخالص داخلی خود را صرف تأمین هزینه‌های جمعی ناتو نكنند، احتمال منسوخ شدن این پیمان وجود دارد! مروری بر اظهارات پمپئو و ادبیات وی، بیانگر گارد بسته دولت ترامپ در برابر دیگر اعضای ناتو است:
«اكنون هفت دهه از تأسیس ناتو گذشته و این سازمان نیاز به رشد و تغییر دارد. ناتو باید با واقعیت‌ها و چالش‌های امروز مقابله كند. اگر كشورها فكر می‌كنند كه می‌توانند بدون تأمین منابع موردنیاز برای ناتو و بدون عمل به تعهدات خود از منافع امنیتی آن استفاده كنند، احتمال بی‌اثر یا منسوخ شدن ناتو وجود دارد.»
 موضعگیری ژرمن‌ها در برابر كاخ الیزه
ماجرا به این نقطه ختم نشد! هایكو ماس، وزیر خارجه آلمان كه به حزب سوسیال‌دموكرات تعلق دارد، در مقاله‌ای كه در نشریه اشپیگل منتشر شد تأكید كرد:
«زیر سؤال بردن ناتو اشتباه خواهد بود. آلمان و اروپا هیچ‌كدام بدون آمریكا نمی‌توانند به‌طور مؤثر از خود محافظت كنند. بااین‌حال ما از ایده تشكیل ارتش واحد اروپایی كماكان حمایت می‌كنیم.»
بدون شك اظهارات رئیس‌جمهور فرانسه، نقطه آشكارساز وجود بحران‌های پنهانی است كه در اعماق مناسبات درونی اعضای ناتو مخفی شده و هر از گاهی شاهد ظهور آنها در فضای عمومی هستیم. ینس استولتنبرگ، دبیركل نروژی ناتو در برهه فعلی همچنان سعی دارد روی این نقاط بحرانی سرپوش گذاشته و تا حد ممكن، مانع از تسری آن به افكار عمومی دنیا شود، حال‌ آن‌كه تاریخ‌مصرف ناتو پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، عملا به پایان رسیده است. در سال 2003 میلادی و در جریان هم‌پیمانی كشورهای آمریكا، انگلیس، اسپانیا و لهستان برای حمله به عراق مشاهده كردیم كه ژاك شیراك رئیس‌جمهور اسبق فرانسه و گرهارد شرودر، صدراعظم سابق آلمان با این اقدام غیرقانونی كاخ سفید همراه نشدند تا بر همگان اثبات شود كه «اتحاد آتلانتیكی» بیش از آن‌كه یك «واقعیت» تلقی شود، نوعی«واژه تزئینی» برای توجیه استمرار بقای حداقلی ناتو در نظام بین‌الملل محسوب می‌شود.
 فراتر از یك منازعه ساده
بدون شك دامنه منازعه اخیر نامحدودتر از حد تصور خواهد بود. اجلاس بعدی ناتو قرار است 4 دسامبر (۱۳ آذر) در لندن برگزار شود. بسیاری از تحلیلگران معتقدند كه نشست ماه دسامبر اعضای ناتو، به محلی برای مجادله بر سر اظهارات رئیس‌جمهور فرانسه و جبهه‌گیری‌های جدید در پیمان آتلانتیك شمالی تبدیل خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود مهم‌ترین موضوع منازعه در نشست آتی ناتو، تفسیر بند 5 اساسنامه آن در خصوص تضمین دفاع جمعی در میان اعضای این پیمان جمعی خواهد بود. بر اساس این بند، حمله به یك متحد، به‌منزله حمله به همه اعضا خواهد بود. چنین اصلی از سال 1949 ( زمان تشكیل ناتو) حكم اصلی‌ترین بند اساسنامه را داشته است. مكرون صراحتاً در خصوص كارایی این بند، ابراز تردید كرده است. بسیاری از اعضای اروپایی ناتو نیز نظر مشابهی در این خصوص دارند. به‌عنوان‌مثال، كشورهایی مانند فرانسه و یونان معتقدند كه در صورت ورود تركیه به جنگ‌هایی مانند نبرد اخیر در شمال شرقی سوریه، توجیهی عقلانی برای حمایت 28 عضو دیگر پیمان آتلانتیك شمالی از این كشور وجود ندارد زیرا در این صورت، هزینه خودسری آنكارا (كه با چراغ سبز آمریكا صورت پذیرفت)، به ضرر سایر اعضای ناتو تمام خواهد شد. در جریان سرنگونی سوخوی24 روسیه توسط تركیه در سال 2015 میلادی نیز پس از اظهارات پوتین مبنی بر پاسخ‌دهی مسكو به اقدام آنكارا، بسیاری از اعضای ناتو بر عدم كارایی بند 5 اساسنامه تأكید كرده و هرگونه حمایت از تركیه ( در نبرد احتمالی با روسیه) را رد كردند.
 اختلافاتی كه میان اعضای ناتو
باقی خواهد ماند
منازعه‌ای كه میان ایالات‌متحده آمریكا و اعضای اروپایی ناتو رخ‌داده است، به‌زودی پایان نمی‌پذیرد! به نظر می‌رسد حتی اگر دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده شكست بخورد و دموكرات‌ها در كاخ سفید حضور یابند، كماكان ابهاماتی ازجمله «نحوه تفسیر بند 5 اساسنامه ناتو ازسوی اعضا» و «فلسفه وجودی ناتو پس از پایان جنگ سرد» به قوت خود باقی خواهد ماند. فراتر از آن، دموكرات‌ها نیز مطالبه مبنایی آمریكا از اعضای پیمان آتلانتیك شمالی مبنی بر اختصاص 2 درصد از تولید ناخالص داخلی آنها به هزینه‌های جمعی ناتو را پیگیری خواهند كرد. در چنین شرایطی شاهد بازتولید مناقشات درونی پایدار در میان اعضای پیمان آتلانتیك شمالی خواهیم بود. در چنین فضایی، استدلال برخی تحلیلگران حوزه امنیت بین‌الملل مبنی بر اضمحلال پیمان آتلانتیك شمالی یا بی‌خاصیت شدن كامل آن در آینده‌ای نزدیك توجیه پیدا می‌كند.