مذمت پول‌های بادآورده
چهارشنبه هفته گذشته بود كه رهبر معظم انقلاب در دیدار كارگران، در میان صحبت‌هایشان با اشاره به اهمیت كار در منطق اسلامی از همه دستگاه‌ها خواستند كاری نكنند كه این روحیه تضعیف شود و به جای آن انتظار برای ثروت بادآورده در میان مردم رواج یابد. ایشان از سازمان صداوسیما هم نام بردند و فرمودند: «باید فرهنگ كار و تولید و تلاش را ترویج دهیم و روحیه انتظار برای ثروت بادآورده را از بین ببریم و روش‌هایی شبیه بخت آزمایی را ترویج نكنیم كه دستگاه‌های مختلف از جمله صداوسیما باید متوجه این معنا باشند.»
این سخنان رهبر معظم انقلاب بازتاب گسترده‌ای داشت و همه نگاه‌ها به سوی صداوسیما دوخته شد. بیش از همه هم «ستاره‌مربع‌ها»، مسابقه «روبیكیو» و «برنده باش» در معرض این سخن رهبری دانسته شدند.
همان‌طور كه حدس زده می‌شد رئیس سازمان صداوسیما ساعاتی بعد از این سخنان رهبر انقلاب، به موضوع واكنش نشان داد و طی نامه‌ای خطاب به عباس مهدوی‌مهر، مدیركل بازرگانی این سازمان به وی دستور بازنگری در فعالیت‌های اسپانسرها را داد.
علی عسكری نوشت: «با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در مورد فرهنگ كار به مناسبت روز كارگر، نسبت به بروز و ظهور رسانه‌ای اسپانسرهایی كه مانع این فضیلت هستند تجدید نظر كنید.»
 بخت‌آزمایی در تلویزیون؟
اما ماجرای اسپانسرهای سازمان چند روز قبل از سخنان رهبر معظم انقلاب، با انتشار استفتایی از آیت‌ا... مكارم شیرازی داغ بود. شخصی در سوال خود از این مرجع تقلید این‌گونه پرسیده بود: «مسابقه‌ای حضوری با عنوان «مسابقه بزرگ برنده‌باش» از طریق شبكه سه سیمای جمهوری اسلامی ایران در حال اجرا و پخش است كه به شركت‌كنندگان در این مسابقه به ازای پاسخ صحیح به هر سوال، مبلغ قابل توجهی به صورت پلكانی (تا سقف صد میلیون تومان) اعطا می‌كند كه با كمك مجری برنامه و فرصت‌هایی كه در اختیار هر شركت‌كننده قرار می‌گیرد، مبلغ جایزه غالبا از پنج میلیون تومان كمتر نیست. شرط حضور در این برنامه خرید سوال و پاسخ درست به آنها از طریق اپلیكیشن مخصوص است و در صورت درست بودن جواب‌ها، در یك رقابت فشرده، چهار نفر به مسابقه حضوری دعوت خواهند شد. آیا برگزاری این نوع مسابقات جایز است؟ آیا شركت در این نوع مسابقات جایز است؟ آیا شركت‌كننده، مالك شرعی جایزه خواهد شد؟»
پاسخ آیت‌ا... مكارم‌شیرازی به این استفتا كوتاه بود و شفاف: «این‌كار قمار است و كسانی كه شركت می‌كنند مالك جوایز نمی‌شوند.»
بعد از انتشار این سوال و جواب،
روابط عمومی برنده باش اعلام كرد صورت سوالی كه از آیت‌ا... مكارم‌ پرسیده شده درست نیست و طبیعتا جواب آن هم بلاموضوع خواهد بود.
این استفتای صورت گرفته از آیت‌ا... مكارم به همراه سخنان رهبر معظم انقلاب باعث شد فشارهای بیشتری روی برنامه برنده باش شبكه سه بیاید تا جایی كه مدیر این شبكه پیرامون برنامه توضیح دهد.
علی فروغی پیرامون برنامه‌های اسپانسرمحور این شبكه به‌ویژه «برنده باش» گفت: با توجه به رهنمود اخیر رهبر معظم انقلاب و به تبع آن دستور رئیس سازمان صداوسیما در سازماندهی اسپانسرها و تعامل با معاون محترم سیما، تصمیم بر این شد تا سازوكار اسپانسری كه پشتیبانی مالی برنامه «برنده باش» را انجام می‌دهد، اصلاح و ظرفیت‌های جدیدی به این برنامه اضافه شود.
وی افزود: در همین راستا، با این تغییرات پیش برنده از این پس مردم نقش‌آفرینی بیشتری در برنامه
«برنده باش» خواهند داشت.
او در پایان به استفتای جنجالی هم اشاره كرد و گفت: همان‌طور كه مرجع بزرگوار در جلسه درس خارج فقه فرمودند اگر محل تامین جوایز مسابقه از محل وجه دریافتی از شركت‌كنندگان مسابقه تفكیك شده باشد، مشكل شرعی ندارد. در همین راستا، با توجه به سابقه دیرینه سازمان در این‌گونه برنامه‌ها و بررسی‌های شرعی لازم، از همان ابتدا پیش‌بینی شده بود كه محل تامین جوایز از برآورد مصوب در شبكه باشد و نه وجه احتمالی دریافتی از شركت‌كنندگان. لذا مفروض استفتا مصداق این برنامه نیست.
 پایان پول‌های بادآورده؟
هر چند توضیحات فروغی در مورد ساز و كار برنامه برنده باش، پاسخ شبهه شرعی ماجرا را داد اما وجه اصلی متوجه این برنامه، نقد فرهنگی (و نه فقهی) رهبر معظم انقلاب بود. ایشان بر ضرورت تكریم و گسترش فرهنگ كار و مبارزه با انتظار ثروت بادآورده تاكید كرده بودند و با به كار بردن عبارت «شبیه‌بخت‌آزمایی» علاوه بر وجه فقهی آن به نوعی بر وجه فرهنگی موضوع تاكید می‌كنند. اما وجه فقهی ماجرا هم نباید در این میان مغفول واقع شود. به هر حال بخشی از برنامه‌های رسانه ملی به‌ویژه در مورد اسپانسرها، با شبهاتی از سوی طیفی از متدینین مواجه است كه نظر اخیر آیت‌ا... مكارم شیرازی در مورد مسابقه برنده باش یكی از بروزات این شبهات است. اداره كل بازرگانی سازمان صداوسیما می‌تواند با تشكیل كارگروه‌های فقهی و شركت اسپانسرها در برنامه‌های مختلف رسانه ملی زمینه سوءتفاهم‌ها و شبهات در این زمینه را از بین ببرد.
توضیحات مدیران صداوسیما در مورد این برنامه‌ها، در نخستین گام اقدامی مثبت است و نشان از عزم این سازمان برای تحقق خواسته رهبری دارد. تغییر ساز و كار
یا حذف برنامه‌هایی كه بوی بخت‌آزمایی می‌دهند می‌تواند پاسخ عملی به خواست جامعه و رهبری باشد اما در عین حال باید كوشید برنامه‌های پربیننده تلویزیون در عین رعایت پیوست‌های فرهنگی، قربانی فضاسازی‌های رسانه‌ای هم نشوند. در حال حاضر یكی از مهم‌ترین جذابیت‌های برنامه‌های تلویزیونی استفاده از عنصر پول و جایزه است، حركت تلویزیون به سمت جذابیت‌های دیگر و تلاش برای جذب مخاطب از طریقی غیر از ثروت‌اندوزی رسالتی جدی است كه می‌تواند این رسانه را برای سال‌های متمادی بیمه كند. رسانه ملی طی سال‌های اخیر به دلیل مسائل مالی و هزینه‌های بالای تولید ناچار شده به سمت اسپانسرهایی برود تا بخشی از هزینه‌هایش را جبران كند ولی این روند علاوه بر آسیب‌های فرهنگی كه در بیانات رهبری نیز منعكس بود، می‌تواند باعث از بین رفتن استعدادها و ایده‌های نابی شود كه برای هر رسانه‌ای حیات‌بخش است.
صداوسیما، تجربه موفقی در رقابت با شبكه‌های ماهواره‌ای دارد؛ سریال‌های الف ویژه پرمخاطب، برنامه‌های گفت‌وگومحور جذاب نظیر صندلی داغ و مسابقاتی مانند سیمرغ یا مردان آهنین در همین تلویزیون تولید شدند و مخاطبان زیادی هم داشتند.