از هر 100 هزار ایرانی 45 نفر به بیماری‌های التهابی روده مبتلا هستند
تیمار روده بیمار !
بیماری‌های التهابی روده در ۲۰ سال گذشته بسیار افزایش یافته و جزو بیماری‌های مزمنی هستند كه افراد جوان به آن مبتلا می‌شوند.آمارها می‌گوید از هر صد هزار ایرانی 45 نفر به بیماری‌های التهابی روده دچار هستند و این بیماری‌ها شامل كولیت اولسروز و كرون می‌شود. این بیماری‌ها با این اسامی شاید به نظر پیچیده بیایند، اما با عوارض معمول و شایعی چون دل‌درد، تغییر در اجابت مزاج، تب و كاهش وزن همراه هستند و اگر به موقع تشخیص داده شوند، درمان‌های مناسب و جدیدی برای آنها وجود دارد . تا ۳۰ سال پیش خبری از بیماری‌های التهابی روده در كشور نبود، اما در سال‌های اخیر شیوع پیدا كرده و تخمین زده می‌شود بیش از ۴۰ هزار نفر در كشور دچار بیماری‌های التهابی روده باشند.این مساله ما را بر آن داشت تا با دكتر همایون واحدی، فوق تخصص گوارش به گفت‌وگو بنشینیم .
بیماری‌های التهابی روده زمانی فرد را درگیر می‌كند كه وی استعداد ژنتیكی داشته باشد و در مواجهه با عوامل محیطی مناسب برای ایجاد بیماری نیز قرار بگیرد.
در واقع، ممكن است با تغییراتی كه در میكروب‌های طبیعی روده ایجاد می‌شود، سیستم ایمنی بدن فعال شده و به بروز بیماری‌های التهابی روده منجر شود .
عواملی كه شدت بیماری‌های التهاب روده را می‌تواند بیشتر كند یا افراد را در معرض این بیماری قرار دهد شامل استعمال سیگار، مصرف تریاك، چاقی، كم‌تحركی، زایمان سزارین، شیر ندادن به نوزاد و مصرف آنتی‌بیوتیك‌ها در كودكان زیر دو سال و كمبود ویتامینD
است.
اسهال خونی طولانی را جدی بگیرید
افرادی كه در طولانی مدت دچار اسهال خونی هستند، می‌توانند مبتلا به بیماری‌های التهابی روده باشند.
با این‌حال، علائم شایع در كولیت اولسروز شامل دفع ﺧون، بلغم و ﺑﯽاختیاری مدفوع، خستگی و کمبود اﻧرژی، اسهال ﺷدﯾد یا خونی و درد ﺷﮑم می‌شود .
علائم غیرشایع در کولیت اولسروز نیز شامل کاهش وزن، کاهش اشتها و تب می‌شود.
درمان كامل یا عود بیماری
اگر بیماری التهابی روده با درمان به‌موقع و با داروی مناسب كنترل شد، علائم بیماری ازبین می‌رود، بیمار احساس بهبود و سلامت دارد و دفع بیمار طبیعی می‌شود. به‌علاوه دیگر بیمار تب نمی‌كند و درد شكم نیز ازبین می‌رود.
وقتی بیمار به دلیلی بدون دستور پزشك معالج، داروهایش را قطع یا كم كند یا عوارضی برایش ایجاد شده باشد ممكن است علائم بیماری دوباره عود كند. در واقع از بین رفتن علائم بالینی، طبیعی شدن آزمایش‌ها و بهبود مخاطی روده در كولونوسكوپی و بیوبسی نشان از بهبودی كامل بیماری دارد .
اصولا پیشگیری از عود بیماری در اغلب موارد به دقت‌نظر و اهمیت دادن خود بیمار به درمانش و مهارت و تجربه پزشك بستگی دارد .
روال زندگی طبیعی می‌شود
در صورتی‌كه بیمار، پیگیری‌های مناسب، درمان به موقع و مراقبت كافی از بیماری داشته باشد، عوارض بیماری‌اش به حداقل می‌رسد و كیفیت زندگی مناسب و طول عمر طبیعی خواهد داشت.
با كنترل بیماری،كیفیت زندگی، كار و سفر مناسب خواهد شد. البته بیشتر سفرهای هوایی پیشنهاد می‌شود . البته درباره آن باید با پزشك معالج مشورت شود و لازم است بیماران بعد از هر یك تا دوساعت در هواپیما قدم بزنند و آب و مایعات بیشتر مصرف كنند.
بارداری در بیماران كولیت اولسروز یا بیماری كرون در حالت خاموشی، معمولا مشكلی ایجاد نمی‌کند. ولی بیمار قبل از بارداری بهتر است با پزشك معالج مشورت كند و تقریبا تمام داروهای لازم را (به‌جز متوتركسات )می‌تواند مصرف كند.
غذای مناسب روده‌های بیمار
در بیمارانی كه بیماری التهابی روده در آنها كنترل شده باشد رژیم غذایی خاصی نیاز نیست. ولی در بیمارانی كه اسهال شدید یا اسهال خونی دارند مصرف مایعات پیشنهاد می‌شود. همچنین در بیمارانی كه حساسیت به شیر و فرآورده‌های آن دارند، لازم است از شیر كم لاكتوز یا ماست استفاده كنند.
به‌علاوه توصیه می‌شود بیماران كرون با تنگی روده كه علائم انسداد نسبی دارند از یك رژیم غذایی كم فیبر استفاده كنند . هدف از این رژیم غذایی به حداقل رساندن درد شكم ناشی از فشار مرتبط با هضم غذاهایی با فیبر بالا و همچنین جلوگیری از انسداد روده است. همچنین قطع یا مصرف نكردن دخانیات الزامی است.
حفظ بیماری در فاز خاموشی
روش درمانی بیماری‌های التهابی روده بر اساس خاموش كردن بیماری فعال یا نگهداری بیمار در حالت خاموشی بیماری است .
در همه بیماری‌ها از جمله بیمارهای التهابی روده پزشكان از داروهایی استفاده می‌كنند كه حداقل عوارض و حداكثر فایده را داشته باشد، ولی در بعضی موارد، عوارض ناخواسته دارویی ممكن است ایجاد شود كه در مورد آن باید بیمار را درجریان سیر درمان گذاشت و اطلاع‌رسانی كرد. البته جراحی هم جزئی از درمان بیماران است، ولی باید به‌موقع و با تجویز و تصمیم‌گیری تیمی پزشك متخصص گوارش و مشورت با جراح متخصص انجام شود.
در واقع، ممكن است با تغییراتی كه در میكروب‌های طبیعی روده ایجاد می‌شود، سیستم ایمنی بدن فعال شده و به بروز بیماری‌های التهابی روده منجر شود .
عواملی كه شدت بیماری‌های التهاب روده را می‌تواند بیشتر كند یا افراد را در معرض این بیماری قرار دهد شامل استعمال سیگار، مصرف تریاك، چاقی، كم‌تحركی، زایمان سزارین، شیر ندادن به نوزاد و مصرف آنتی‌بیوتیك‌ها در كودكان زیر دو سال و كمبود ویتامینD
است.
اسهال خونی طولانی را جدی بگیرید
افرادی كه در طولانی مدت دچار اسهال خونی هستند، می‌توانند مبتلا به بیماری‌های التهابی روده باشند.
با این‌حال، علائم شایع در كولیت اولسروز شامل دفع ﺧون، بلغم و ﺑﯽاختیاری مدفوع، خستگی و کمبود اﻧرژی، اسهال ﺷدﯾد یا خونی و درد ﺷﮑم می‌شود .
علائم غیرشایع در کولیت اولسروز نیز شامل کاهش وزن، کاهش اشتها و تب می‌شود.
درمان كامل یا عود بیماری
اگر بیماری التهابی روده با درمان به‌موقع و با داروی مناسب كنترل شد، علائم بیماری ازبین می‌رود، بیمار احساس بهبود و سلامت دارد و دفع بیمار طبیعی می‌شود. به‌علاوه دیگر بیمار تب نمی‌كند و درد شكم نیز ازبین می‌رود.
وقتی بیمار به دلیلی بدون دستور پزشك معالج، داروهایش را قطع یا كم كند یا عوارضی برایش ایجاد شده باشد ممكن است علائم بیماری دوباره عود كند. در واقع از بین رفتن علائم بالینی، طبیعی شدن آزمایش‌ها و بهبود مخاطی روده در كولونوسكوپی و بیوبسی نشان از بهبودی كامل بیماری دارد .
اصولا پیشگیری از عود بیماری در اغلب موارد به دقت‌نظر و اهمیت دادن خود بیمار به درمانش و مهارت و تجربه پزشك بستگی دارد .
روال زندگی طبیعی می‌شود
در صورتی‌كه بیمار، پیگیری‌های مناسب، درمان به موقع و مراقبت كافی از بیماری داشته باشد، عوارض بیماری‌اش به حداقل می‌رسد و كیفیت زندگی مناسب و طول عمر طبیعی خواهد داشت.
با كنترل بیماری،كیفیت زندگی، كار و سفر مناسب خواهد شد. البته بیشتر سفرهای هوایی پیشنهاد می‌شود . البته درباره آن باید با پزشك معالج مشورت شود و لازم است بیماران بعد از هر یك تا دوساعت در هواپیما قدم بزنند و آب و مایعات بیشتر مصرف كنند.
بارداری در بیماران كولیت اولسروز یا بیماری كرون در حالت خاموشی، معمولا مشكلی ایجاد نمی‌کند. ولی بیمار قبل از بارداری بهتر است با پزشك معالج مشورت كند و تقریبا تمام داروهای لازم را (به‌جز متوتركسات )می‌تواند مصرف كند.
غذای مناسب روده‌های بیمار
در بیمارانی كه بیماری التهابی روده در آنها كنترل شده باشد رژیم غذایی خاصی نیاز نیست. ولی در بیمارانی كه اسهال شدید یا اسهال خونی دارند مصرف مایعات پیشنهاد می‌شود. همچنین در بیمارانی كه حساسیت به شیر و فرآورده‌های آن دارند، لازم است از شیر كم لاكتوز یا ماست استفاده كنند.
به‌علاوه توصیه می‌شود بیماران كرون با تنگی روده كه علائم انسداد نسبی دارند از یك رژیم غذایی كم فیبر استفاده كنند . هدف از این رژیم غذایی به حداقل رساندن درد شكم ناشی از فشار مرتبط با هضم غذاهایی با فیبر بالا و همچنین جلوگیری از انسداد روده است. همچنین قطع یا مصرف نكردن دخانیات الزامی است.
حفظ بیماری در فاز خاموشی
روش درمانی بیماری‌های التهابی روده بر اساس خاموش كردن بیماری فعال یا نگهداری بیمار در حالت خاموشی بیماری است .
در همه بیماری‌ها از جمله بیمارهای التهابی روده پزشكان از داروهایی استفاده می‌كنند كه حداقل عوارض و حداكثر فایده را داشته باشد، ولی در بعضی موارد، عوارض ناخواسته دارویی ممكن است ایجاد شود كه در مورد آن باید بیمار را درجریان سیر درمان گذاشت و اطلاع‌رسانی كرد. البته جراحی هم جزئی از درمان بیماران است، ولی باید به‌موقع و با تجویز و تصمیم‌گیری تیمی پزشك متخصص گوارش و مشورت با جراح متخصص انجام شود.
