البته بسیار قبل تر ازاین تخمین زدن‌ها و نمودار رسم كردن‌ها وجدول كشیدن‌های خارجی، عده‌ای كارشناس در داخل كشورمان هشدار كاهش زاد و ولد و پیرشدن جمعیت را داده و گفته بودند كه ایران تا دو سه دهه آینده تركیب جمعیتی اش به هم می‌ریزد. حتی طرح این چالش و در میان گذاشتن آن با مردم به بالاترین مقامات كشور و حتی تریبون رهبری نیز رسید و موضوع آنچنان بالا گرفت كه «طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده» متولد شد.
این طرح البته بعد از تصویب درمجلس به سبب مخالفت‌هایی كه با آن بود، نتوانست به قانون تبدیل شود و بنابراین عقیم و ابتر ماند ولی چالش پیرشدن جمعیت و افت جمعیت مولد در كشور همچنان دغدغه‌ای ملی باقی ماند.
این دغدغه آخرین بار پنج روز پیش مطرح شد، جایی لابه لای بیانات رهبری در دیدار با تولیدكنندگان، كارآفرینان و فعالان اقتصادی، وقتی كه ایشان در كنار استفاده از واژه‌هایی همچون ثروت ملی، گسترش رفاه عمومی و مصون‌سازی اقتصاد از آسیب تحریم‌ها از پنجره جمعیتی نیز گفتند. ایشان پنجره جمعیتی را یك مزیت دانستند و گفتند امروز كه در دل این فرصت قرار داریم باید قدر آن را بدانیم، زیرا این پنجره تا 20 سال دیگر باز است و اگر دراین ۲۰ سال غفلت شود، كشور وارد عرصه‌ سالمندی می‌شود و دیگر نمی‌توان كاری را پیش برد.
 پنجره جمعیتی چیست؟
پنجره جمعیتی یك اصطلاح در جمعیت‌شناسی است كه می‌خواهد یك موقعیت را نشان دهد. وقتی این پنجره باز است یعنی تعداد جمعیت جوان و میانسال كشور كه نیروی كار كشورند، در وضعیت خوبی است ولی وقتی این پنجره بسته می‌شود معنی‌اش كم شدن زاد و ولدها، كاهش شدید جمعیت جوان و حركت جمعیت به سمت پیری است.
در واقع پنجره جمعیتی سر و كارش با آدم‌های 15 تا 64 ساله است كه هم نیروی كار مولدند و هم مستعد ازدیاد نسل. پنجره جمعیتی همچنین با مبحث تركیب جمعیتی ارتباطی تنگاتنگ دارد؛ زیرا جمعیتی متوازن است و ساختاری درست دارد كه در هر شرایطی سنین مختلف با درصدهای متعادل درجامعه حاضر باشند و بتوانند سنین قبل و بعد خود را پشتیبانی كنند، یعنی جوانان ضامن تولد نسل جدید باشند و سالمندان پشت گرم به وجود جمعیت جوان .
شش سال قبل كه بحث پنجره جمعیتی دركشور داغ بود، علی‌اکبر محزون، مدیركل وقت آمار جمعیتی سازمان ثبت‌احوال كشور به ما گفت كه جمعیت جوان و میانسال در كشور سهم 71 درصدی از كل جمعیت دارد كه بیشترین مقدار درطول تاریخ ایران است و این اتفاق شاید ۳۰۰ سال دیگر تكرار شود. در واقع طبق گفته این مقام وقت، شش سال قبل وضعیت جمعیت و پنجره جمعیتی كشورمان مطلوب بوده، ولی گویا هرچه زمان می‌گذرد زاد و ولد در تنگنا قرار می‌گیرد و جمعیت بیشتر به سمت پیری
میل می‌كند.
 تشویق به فرزندآوری در مجلس
درباره این كه فرصت كشورمان برای به تعادل رساندن جمعیت و تلاش برای باز نگه داشتن پنجره جمعیتی چه قدر است، اتفاق نظر وجود ندارد. عده‌ای گفته اند این فرصت ده سال دیگر تمام می‌شود، عده‌ای دیگر20 سال آینده را فرصت نهایی دانسته اند و برخی دیگر حرف از 30 سال دیگر می‌زنند. در كنار این عددهای متفاوت و نبود اتحاد كلامی، درباره نرخ باروری دركشور نیز تشكیك وجود دارد تا جایی كه نمی‌دانیم نرخ تولد در كشور بالاخره 1/2درصد است یا 8/1درصد. كسی كه این تشكیك را به وجود آورد نیز شخص وزیربهداشت است كه در نامه اخیرش به رهبر انقلاب شرح داد كه عده‌ای عدد1/2درصد را اعلام كرده اند درحالی كه او و همكارانش نسبت به این آمار شك كرده‌ و آنقدر رویش بحث كرده‌اند كه متفقا به عدد 8/1درصد رسیده‌اند كه عددی كوچك‌تر از سطح جانشینی جمعیت است.
دیروز با مركز آمار ایران تماس گرفتیم تا یكی از مسؤولانش عدد درست را به ما بدهد و به این جبهه‌بندی‌ها در موضوع فرزندآوری و نرخ باروری خاتمه دهد اما چون گفت‌وگو با هیچ مسؤولی میسر نشد تشكیك‌ها نیز به قوت خویش باقی ماند.
در میان این همه تشكیك اما مجلس شورای اسلامی این روزها نرخ باروری 5/2درصدی را پیگیری می‌كند و می‌خواهد با به جریان انداختن دوباره طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده، زاد و ولد در كشور را رشد دهد. این طرح البته طرح تازه‌ای نیست و سابقه‌اش به سال 92 برمی‌گردد ولی چون به گفته فاطمه ذوالقدر، سخنگوی كمیسیون فرهنگی مجلس، بار مالی داشته، پس از دوبار در دستور كار قرار گرفتن در مجالس نهم و دهم به تصویب نرسید و در نتیجه متوقف شد.
طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده طرح مفصل 50 ماده‌ای است كه مهم‌ترین هدفش رساندن نرخ باروری به عدد 5/2 درصد تا سال 1404 و ارتقای كیفی جمعیت تا سال 1430 است كه این دو هدف كوتاه‌مدت و بلندمدت قرار است از طریق ارائه تسهیلات مالی به زوج‌ها محقق شود.
ذوالقدر به مهر گفته است برای رسیدن به این اهداف، آموزش سبك زندگی مناسب و انجام ازدواج سالم، تهیه خوابگاه به‌ویژه برای دانشجویان متأهل، اولویت استخدام برای مردان دارای فرزند و مردان متأهل و زنان دارای فرزند در بخش دولتی و غیردولتی و ارائه تسهیلات برای تهیه مسكن را دنبال خواهند كرد و تا آنجا كه بتوانند طرح را اصلاح می‌كنند تا از بار مالی ناشی از آن كاسته شود و در نتیجه طرح به قانون تبدیل شود.
طبق این طرح وزارتخانه‌های بهداشت، علوم، فرهنگ و رفاه نقش‌های كلیدی دارند و از خوابگاه‌سازی برای دانشجویان متاهل دارای فرزند تا استخدام زنان صاحب فرزند تا معافیت بیمه‌ای كارفرمایانی كه مادران شاغل را استخدام می‌كنند، باید پیگیری كنند. همچنین وام رفاه دانشجویان متاهل باید طبق این طرح دوبرابر شود و حتی شهرداری‌ها برای ساخت مسكن متاهلان باید عوارض پروانه ساختمانی را به حداقل ممكن برسانند.
9 ماهه شدن مرخصی زایمان و شیردهی كاركنان زن دستگاه‌های اجرایی، بخش‌های غیردولتی و مشمولان قانون كار با پرداخت حقوق و فوق‌العاده‌های مربوط نیز یكی از مواد همین طرح است كه سال‌هاست بخش خصوصی به آن تمكین ندارد.
این‌كه صندوق‌های بیمه و بازنشستگی نیز مكلفند درصورت تمایل مادران شاغل دارای فرزند با حداقل ده سال سابقه كار، آنها را بدون رعایت شرط سنوات بازنشسته كنند یكی دیگر از مشوق‌های این طرح برای فرزندآوری است كه در عین حال بار مالی سنگینی به دولت، صندوق‌های بازنشستگی و حتی بخش خصوصی وارد می‌كند.
با وجود این بار مالی اما كمیسیون فرهنگی مجلس احیای این طرح را در دستور كار قرار داده و امیدوار است با تبدیل آن به قانون لازم‌الاجرا، راه زاد و ولد در كشور را هموار كند؛ راهی كه مجلسیان خوب می‌دانند دست‌اندازهای متعددی همچون وضعیت اقتصادی، بیكاری و مشكلات معیشتی و چشم‌انداز مبهم جوان‌ها برای تشكیل خانواده بر سر راه آن ایستاده است.