تلویزیون  در هوای خوزستان

مستند «اهل سرزمین» به كارگردانی محسن ظریفی‌پور از شبکه مستند پخش می‌شود

تلویزیون در هوای خوزستان

حتما تا به امروز در شبكه‌های مختلف سیما به‌ویژه در شبكه مستند مستندهایی درباره اقوام ایرانی دیده‌اید، اما این بار قاب شبكه مستند نسبت به این موضوع متفاوت عمل كرده و با ساخت مستند اهل سرزمین توانسته اقبال مردمی را به دنبال داشته باشد. این مستند به تهیه‌كنندگی و كارگردانی محسن ظریفی‌پور تولید شده و به نمایش زندگی هموطنان عرب خوزستانی اختصاص دارد. اهل سرزمین كه شب‌های شنبه ساعت 21 روانه آنتن شبكه مستند می‌شود، حاصل تلاش شبانه‌روزی گروهی است كه شش ماه برای تصویربرداری این مستند زمان گذاشته و به 160 روستا و 30 شهر رفته‌اند تا بتوانند مستند تماشایی درباره زندگی مردم عرب بسازند تا مردم اطلاعات خوبی به‌واسطه دیدن این مستند دریافت كنند. گروه سازنده در هر یك از این شهرها و روستاها بخشی از این مستند را تصویربرداری كردند. حتی برای یكی از قسمت‌های این مجموعه به مدت هشت روز در لنج بودند تا بتوانند تصاویر را به شكل واقعی ضبط كنند و به قوم عرب خوزستان ادای دین داشته باشند. به همین بهانه با ظریفی‌پور درباره جزئیات این مستند صحبت كردیم.

دغدغه اقوام ایرانی
محسن ظریفی‌پور از آن مستندسازانی است كه به تحقیق و پژوهش اهمیت زیادی می‌دهد و قبل از شروع ساخت هر مستند، مدت زمانی را به این كار اختصاص می‌دهد. او علاقه زیادی به اقوام ایران دارد و دغدغه‌مند است كه درباره هر یك از این اقوام مستندهای متنوعی بسازد كه هم مخاطب با تماشای آن سرگرم شود و هم این‌كه اطلاعات كافی دریافت كنند. همین بهانه‌ای شد تا او بعد از شش ماه كار تحقیقاتی سراغ ساخت مجموعه مستند اهل سرزمین برود.
 او كه خودش هم اهل اهواز است، تصمیم گرفت در اولین گام سراغ زندگی مردم عرب خوزستان برود. البته او عرب نیست اما شناخت خوبی نسبت به منطقه و قوم اعراب استان خوزستان دارد، به همین دلیل سراغ آنها رفت. به گفته ظریفی‌پور، ایران شامل اقوام متنوع است و عرب هم یكی از اقوام ایرانی است كه قدمت زیادی هم در این منطقه دارد.
ظریفی‌پور ادامه می‌دهد: مردم عرب خوزستان مشكلات فراوانی دارند. یكی از آسیب‌هایی كه به آنها وارد شده، آب شور منطقه است كه به باغات نخلستان‌ها آسیب زیادی زده است و متاسفانه در سه سال اخیر جهاد كشاورزی اعلام كرده كه 5/1 میلیون نخل مرده‌اند. به همین دلیل در مستند اهل سرزمین درباره نابودی نخلستان‌ها، بحث نفت منطقه و زمین‌های حاصلخیز كشاورزی هم صحبت كرده‌ایم.


صحبت با ریش‌سفیدان
مسلما تولید هر كاری سختی‌های خودش را دارد؛ به عنوان مثال گروه سازنده مجموعه مستند اهل سرزمین به روش‌های مختلف به بزرگان یا ریش‌سفیدان یك قوم برای گفت‌وگو نزدیك می‌شدند و بعد كار را انجام می‌دادند تا ادامه كار راحت شود.  ظریفی‌پور با اشاره به تولید مستند اهل سرزمین می‌گوید:
شش ماه تحقیقات زمان برد و شش ماه تصویربرداری. البته هنوز هم كار تمام نشده و همزمان با پخش از شبكه مستند كه شب‌های شنبه ساعت 21
روانه آنتن می‌شود، تدوین و صداگذاری هم در حال انجام است.


از ابوحمیظه تا كوت عبدا...
تهیه‌كننده و كارگردان مستند اهل سرزمین گفته است در این مستند به همه موارد قوم عرب خوزستان از جمله لباس، زبان، آداب و رسوم، فرهنگ و ... پرداخته‌ایم. به گفته ظریفی‌پور، آنها بدون دخل و تصرف این مستند را ساختند و سراغ مردم معمولی رفتند و به هیچ وجه صحنه‌ها بازسازی نیست تا از این طریق حق مطلب را ادا كرده باشند.  به همین دلیل برای ساخت این مستند سراغ 160 روستا و 30 شهر رفتند. آنها از هویزه گرفته تا سوسنگرد، آبادان، شادگان، ابوحمیظه، رُفیع، خرمشهر، اروندكنار، كارون، كوت‌عبدا... و ... سفر كردند تا این مستند را در این شهرها و مناطق بسازند.


8 روز ضبط روی لنچ
به گفته ظریفی‌پور، یكی از قسمت‌های این مجموعه به نام نی‌سان تولید شده كه نی‌سان یكی از بخش‌های شهرستان هویزه استان خوزستان محسوب می‌شود. در این قسمت به زندگی هورنشینی و تالاب‌نشینی پرداختند كه روایتگر زندگی یك خانواده است كه از طریق تالاب هم ارتزاق می‌كند.  همچنین یكی دیگر از قسمت‌ها به فرهنگ دریانوردی مردم عرب خوزستان اختصاص دارد كه گروه سازنده برای ساخت این قسمت هشت روز در لنچ بود تا بتواند تصاویر را ضبط كند. در این بخش به فرهنگ صیادان اشاره شده است. گروه سازنده تلاش كرده تا مخاطب با تماشای این مستند به تفكر وا داشته شود.



ادبیات و شعر مردم عرب
یكی از قسمت‌های این مجموعه با نام قصیده جنوب پخش می‌شود كه نگاهی به ادبیات و شعر مردم عرب خوزستان دارد. همچنین برای یكی از قسمت‌های این مستند، گروه به سراغ جنگ رفته است. شاید این تصور را داشته باشید این قسمت بخش تازه‌ای برای مخاطبان نداشته باشد، اما این طور نیست. چون گروه سازنده مستند اهل سرزمین نه تنها به سراغ سوژه‌های تكراری نرفته، بلكه سراغ یكی از روستاهای استان خوزستان رفته كه همه مردان این روستا در زمان جنگ قتل عام شدند، اما این موضوع باعث نشد زنان، منطقه را خالی كنند و به شهرهای دیگر بروند، بلكه ایستادند و مبارزه كردند. در این قسمت از مستند از دیدگاه زنان به جنگ نگاه و به تاثیرگذاری زنان پرداخته شده است. یكی دیگر از قسمت‌های مستند اهل سرزمین به نخل سرزمین خوزستان اختصاص دارد كه به عنوان اسطوره میان مردم یاد می‌شود و به هیچ وجه نگاهشان به نخل به عنوان درخت نیست، حتی گاهی به آن به شكل یكی از اعضای خانواده نگاه می‌كنند. این مجموعه مستند با زبان مردم به عربی پخش و دیالوگ‌های آنها به زبان فارسی زیرنویس می‌شود. گروه سازنده از نریشن استفاده نكردند تا زبان اصلی مردم را بینندگان بشنوند و بهتر بتوانند با این مستند همذات‌پنداری كنند.