فرزندان بازیگران و کارگردان‌ها همیشه با برچسب آقازادگی و خانم‌زادگی روبه‌رو بودند و هستند و بعضی از مردم تا آنها را در فیلم و سریالی می‌بینند، فیل‌شان گلایه‌اش یاد هندوستان می کند و می‌گویند باز فلانی نان شهرت و پارتی بازی پدر و مادر چهره اش را خورده و نقش گرفته است. این انتقاد البته درباره برخی از بازیگران صادق است اما برخی هم شاید ورودشان به خاطر خویشاوندی با چهره‌ای سرشناس باشد، ولی انصافا روی پای خودشان ایستادند و نان استعداد خود را خوردند و حتی باوجود نام خانوادگی مشترک، به هویت مستقلی در هنر دست یافتند، بدون اتکا به نام پدر یا مادر شناخته شده خود.
همه اینها را بهانه کردیم تا به یکی از محکم‌ترین مثال‌ها و مصداق‌ها در این زمینه برسیم؛ به ثریا قاسمی که باوجود اینکه فرزند بازیگر بزرگی چون حمیده خیرآبادی بود، اما شاید هنوز برخی از این نسبت اطلاع نداشته باشند. بس که قاسمی به هویتی یگانه و مستقل از نام و اعتبار مادر فقیدش دست یافت و تقریبا از همان اوایل فعالیت هنری‌اش، با استعداد و تلاش و پشتکار خود، پیش رفت تا امروز که چهره ای شاخص و پیشکسوت در بازیگری است.
ثریا قاسمی که متولد 28 آذر سال 1319 در تهران است، امروز 79 ساله می شود. ضمن شادباش به این بانوی بازیگر که بالعکس مادر همیشه خندانش، بیشتر با سیمایی غیرخندان به یاد آورده می‌شود - این هم یکی دیگر از تفاوت‌ها و مصداق‌های هویت مستقل ایشان نسبت به مادرشان است- و حتی گاهی با اهل رسانه، بی‌مهری می کند و افتخار مصاحبه نمی‌دهد، به بعضی از فرازهای مهم کارنامه ایشان پرداخته‌ایم.
پشتوانه قابل اعتنا
یکی از ویژگی های مهم ثریا قاسمی، قدرت بیان و شیوایی کلام است که به کاراکتر بازیگری او هم غنا بخشیده و کاریزمایی پرقدرت از او ساخته است. یکی از دلایل این امتیاز مهم، گویندگی او در رادیو و تئاتر و دوبله است که از دهه 40 آغاز شد. این فعالیت‌ها به ویژه بازی در نمایش‌هایی چون از پشت شیشه‌ها به کارگردانی رکن‌الدین خسروی و آندورا به کارگردانی حمید سمندریان، پشتوانه قابل اعتنایی برای او در بازیگری بود.
یک شروع خوب
برای خیلی از بازیگران، آرزوی محالی است که کار خود در سینما را با کارگردان‌های بزرگ و شاخص آغاز کنند. این اتفاق برای ثریا قاسمی در همان اولین فیلمش افتاد و در آرامش در حضور دیگران که یکی از مهم‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران است با ناصر تقوایی همکاری کرد. البته ذکر این نکته ضروری است که تقوایی هم داشت اولین فیلم سینمایی‌اش را می‌ساخت اما پیش‌بینی می شد که یکی از بزرگ‌ترین فیلمسازان این سرزمین با پیشینه غنی ادبیاتی و نویسندگی پشت دوربین قرار گرفته است. بازی قاسمی به نقش منیژه، زن دوم سرهنگ بازنشسته از نقاط قوت فیلم آرامش در حضور دیگران است، همان اول کاری، جایگاه قاسمی را به عنوان بازیگری متفاوت و برجسته تثبیت کرد، هرچند او در سال‌های بعد تنها در تلویزیون ظاهر شد و دومین حضور سینمایی اش مربوط به سال 58 و در فیلم زنده باد می شود؛ جالب است که این بار هم قاسمی جلوی دوربین کارگردانی در سینما قرار گرفت که همچون تقوایی، از فیلمسازان مهم و شاخص تاریخ سینمای ماست: خسرو سینایی. قاسمی در زنده باد نقش زنی را بازی می کند که در درگیری‌های روزهای انقلاب اسلامی، به یک جوان انقلابی (با بازی مهدی هاشمی) پناه می دهد.
قاسمی در سال‌های بعد از انقلاب کمی آن وسواس و گزیده کاری قدیم را کنار گذاشت و در فیلم و سریال‌های زیادی نقش‌آفرینی کرد که شاید برخی از آنها هم دستاورد تازه‌ای از نظر بازیگری برایش نداشت، اما آنچه جای تردید ندارد قدرت و هنر بازیگری اوست که باعث ارتقای کیفی کارها می شد. با این حال باید به آثار خوبی چون خواستگاری، مارال و شب دهم اشاره کرد که هنر قاسمی هم جلوه و ماندگاری بیشتری در آنها دارد.



ارادت مادرانه به دفاع مقدس
یکی از شاه نقشهای کارنامه قاسمی قطعا بازی او به نقش عزیز در فیلم دفاع مقدسی ویلایی هاست و او به زیبایی نقش مادری نگران و دغدغه‌مند را بازی می کند.
ترکیب مهر و عشق مادری و اقتدار ذاتی قاسمی در بازیگری، به نتیجه‌ای درخشان منجر شده است که همراهی و همدلی تماشاگران را به دنبال دارد. داوران سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر هم قدر این بازی تحسین شده را دانستند و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن را به او اهدا کردند.
انس و الفت قاسمی به جبهه و جنگ با گویندگی او در مستند «بانو» هم ادامه یافت که اثری درباره زندگی خانم عصمت احمدیان مادر شهیدان فرجوانی است.