«مرهم» بر لب‌های کودکان

پزشكان موسسه مرهم در 3 روز، 208 كودك لب‌شكری را جراحی كردند

«مرهم» بر لب‌های کودکان

گوشه لب، سمت راست پسربچه، به سمت بینی، باز است. دهانش را كه باز می‎كند، راه ارتباطی مجرای تنفسی و حلق كاملا باز است. پسر بچه، 11 سالش است. می‎گوید همیشه غذای آبكی می‏خورد و حسرت جویدن غذا به دلش مانده است. این حال و روز كودكانی است كه لب‌شكری‌اند، كسانی كه لذت یك زندگی معمولی، خوردن یك غذای دلچسب به دلشان مانده است. حالا یك گروه از پزشكان فوق‌تخصص‎های زیبایی و پلاستیك، سراغ شهرهای محروم رفته‏اند تا مرهمی باشند بر زخم محرومیت آن منطقه، گروهی كه نام خود را مرهم گذاشته‌اند. آنها در سفر اخیرشان به كرمانشاه، اما ركورد شكستند و 208نفر از كودكان‌ لب‌شكری را عمل كردند.

شیرینی عمل خیر
 ناصر مظفری، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی- فوق‌تخصص جراحی پلاستیك
 مظفری یك سالی می‏‎شود كه عضو گروه پزشكان و عضو هیات امنای موسسه ملی مرهم شده است. قبل از این اما همیشه دوست داشته كه عضو گروه شود. روزمرگی و برنامه‎های سنگین عمل جراحی اما این اجازه را به او نمی‎داده. او درباره آشنایی با این گروه به ما می‎گوید:‌ «كلانتری رئیس هیات‌مدیره استادم بود، بعدا البته ما با هم همكار شدیم. ایشان واسطه آشنایی‎ام با این گروه بود.» البته مظفری توضیح می‎دهد كه در همه سال‎هایی كه كلانتری از درمان در مناطق محروم می‎گفته، او شوق همكاری داشته است. در این یك سال اما از عملكرد خود راضی است. او با گروه برای انجام عمل جراحی به سه شهر سفر كرده است. دزفول، كرمانشاه و نیشابور از شهرهایی است كه این هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، همراه گروه به آنجا رفته است. به جز او البته پزشكان دیگری هم همراه گروه هستند، از فوق تخصص‌‌های جراحی پلاستیك گرفته تا پزشكان طب ورزش، ارتوپد، پرستار و فوق تخصص‎های بیهوشی كه همه یك هدف دارند؛ این كه به محل سكونت بیماران بروند و به آنها خدمت كنند. خدماتی كه از ویزیت، اسكان‌ و غذا گرفته تا حمل و نقل ‌و جراحی‏‌ رایگان است. نكته مهم در این خدمت اما حضور حدود 82 پزشك فوق‌تخصص جراحی پلاستیك با هم و در یك سفر است. در شرایطی كه جراحی‏های پلاستیك خیلی گرانقیمت است پزشكان، بیمارانی را كه مشكلات كام و جمجمه دارند، درمان می‏كنند. او تاكید می‎كند:‌ «تمامی عمل‎های جراحی ما درمانی است و نه زیبایی.» خانواده‎هایی كه توان مالی كمی دارند، جامعه هدف این گروه هستند و فقط آنها هم عمل خواهند شد. مظفری توضیح می‌دهد كه بسیاری از بیمارانشان توان مالی درمان و حتی سفر ندارند و همین باعث شده است پزشكان سراغ آنها بروند. مهم‎ترین وجه این حضور اما برنامه‌ریزی متخصصان و پرستاران است. همه پرستاران و متخصصان در همه سفرها مرخصی می‎گیرند تا خود را به شهری كه قرار است، برسانند و بیمارانشان را درمان كنند. درمانی كه ساعت‌ها زمان می‎برد. ویزیت‎ها از 7 صبح شروع می‎شود و حتی تا 12 شب هم ادامه پیدا می‌‎كند. هر كدام از بیماران كه نیاز به عمل جراحی داشته باشند، در اتاق‎های عمل جراحی كه از قبل آماده شده، حاضر می‎شوند. در سفر كرمانشاه، تنها 208 عمل جراحی در سه روز انجام شده است. در روز اول این سفر، 75 عمل انجام گرفته است. به گفته مظفری این كار خیر، برای اولین بار است كه در ایران انجام می‎شود. 13 اتاق جراحی برای رسیدن به این ركورد در اختیار پزشكان فوق‌تخصص قرار گرفته است. فوق تخصص جراحی پلاستیك می‎گوید كه پزشكان این گروه، گاهی 24 ساعت هم در اتاق عمل می‏مانند و جراحی می‎كنند. عمل‌هایی مانند رفع‌‌ اختلالات جمجمه و كام، بسته به مشكلاتی كه بیمار دارد، دو تا سه ساعتی زمان می‎برد و مظفری تعریف می‎كند كه گاهی بلافاصله بعد از تمام شدن عمل جراحی، عمل جراحی دیگری را شروع می‎كنند؛ كاری كه حتی در مواقع عادی انجام آن سخت است و عموما در بیمارستان‌ها اجرا نمی‎شود اما در سفرهای كوتاه‌مدت، برای این كه خدمت بیشتری به مردم شود، پزشكان حتی از زمان استراحت خود می‎گذرند و از یك اتاق عمل جراحی به اتاق دیگری می‏روند. مظفری در جواب این سوال كه با این حجم از عمل خسته نمی‏شوید، می‏گوید: «این شعار نیست اما شیرینی عمل جراحی كسانی كه به علت ناتوانی مالی، توان درمان ندارند، خیلی زیاد است و همین خستگی را از بین می‎برد.» و از لبخند والدینی می‎گوید كه به علت فقر نمی‎‌توانستند فرزندشان را درمان كنند و حالا او عمل شده است. به خاطر نشاندن لبخند بر لبان مادران و فرزندان هم از هیچ چیزی دریغ نمی‎كنند. مظفری معتقد است: «ما از صبح تا شب همین عمل‎های جراحی را انجام می‎دهیم اما شیرینی بركات این عمل‎ها خیلی زیاد است و بركاتش در تمام لحظات زندگی‎مان وجود دارد. خدمت به بیماران فرقی ندارد اما لذت این خدمت بیشتر است.»


 سفرهای اضافه بر سازمان
رحمت‏ا... حافظی- متخصص طب فیزیكی و توانبخشی- نایب‌رئیس هیات‌مدیره موسسه ملی مرهم
 پنج سالی می‏شود كه حافظی با گروه همراه شده است. داستان پیوستن او اما از یك همایش و یك دعوت شروع شد. همین دعوت هم بهانه‎ای شد تا تلاش‌‌های او مرهمی شود روی زخم بیماران محروم. حافظی به ما می‌گوید:‌ «به این ترتیب در تمام سه چهار سفری كه گروه سالانه به مناطق محروم می‌رود، من هم همراه‌شان هستم.» البته این بدان معنا نیست كه این متخصص طب فیزیكی و توانبخشی، خودش سفرهای تك‌نفره نرود؛ سفرهایی كه بنا به ضرورت و موردی پیش می‎آید و او هم برای دست‌گیری راهی سفر می‌شود. اتفاقی كه در یكی از روزهای ماه رمضان چند سال پیش و با انتشار كلیپی افتاد و او بعد از دیدن كلیپ راهی آن شهر محروم شد. حافظی در این باره می‎گوید:‌ «در یك فیلم دیدم كه پیرزنی، با شرایط خیلی بدی زندگی می‎كند.» همین فیلم، بهانه می‎شود كه او و دو سه نفر دیگر از متخصصان به روستایی در كهگیلویه و بویراحمد بروند و در همین بازدید با اهالی روستایی ملاقات كنند كه در شرایط سختی زندگی می‎كنند و همین باعث می‎شود تا او چند روزی برای ویزیت آنجا بماند و زمینه‎ انتقال بیمارانی را كه نیاز به درمان جدی دارند فراهم  كند. حافظی می‏گوید، دو سه باری سفرهای این‌چنینی پیش آمده؛ سفرهایی كه عموما از قبل برای آنها برنامه‏ریزی نشده و این ضرورت و اتفاق است كه باعث می‎شود او راهی سفر شود. شبیه به سفری كه حدود دو سال پیش و در زلزله كرمانشاه انجام شد.
 زمانی كه زلزله، سرپل‎ذهاب را لرزاند، همه احساس تكلیف كردند، متقابلا حافظی هم با هفت هشت متخصص دیگر راهی كرمانشاه شد. ویزیت بیماران اسكلتی و عضلانی كاری بود كه حافظی با گروه كوچكش در آن روزها انجام دادند. او درباره برنامه‌های سالانه گروه خیرخواهانه‎اش، می‎گوید:‌ «از معاونت دانشگاه‎ها، استانداران یا مسؤولان استانی تقاضا برای سفر به شهری داریم.
 این تقاضاها بررسی و بعد كارهای اولیه سفر برنامه‏ریزی می‎شود. روال كار خیلی منظم پیش می‎رود. فراخوان عمومی و بنرهای تبلیغاتی در سطح شهر نصب می‏شود تا كسانی كه نیاز دارند برای ویزیت مراجعه كنند، اما همه نمی‎توانند در لیست بیمارانی كه ویزیت می‎شوند، قرار بگیرند.
 كسانی كه می‏خواهند ویزیت شوند، به صورت اینترنتی در سایت موسسه ثبت‏نام می‎كنند. برخی از بیماران، به صورت اینترنتی ویزیت می‎شوند، بعضی اما به صورت حضوری. كسانی كه باید حضوری ویزیت شوند، پرونده دارند و روز ویزیت‌شان مشخص است. برای كسانی كه باید عمل جراحی شوند هم همه چیز منظم انجام می‏شود. بیمارانی كه می‎دانند باید عمل جراحی شوند، در زمان مشخص‌شده به بیمارستان مراجعه می‌كنند‌.» اینها البته برای بیمارانی است كه بیماری‎شان در حوزه كاری جراحی پلاستیك قرار می‎گیرد. بیماران، در تخصص حافظی و همكارانش، یعنی توانبخشی و دردهای عضلانی و اسكلتی، به شكل دیگری پذیرش می‎شوند. برای این كه در این بخش، با حجم بالای مراجعه روبه‎رو نشوند، با كمیته امداد و سازمان بهزیستی هر استان، مشورت و هر بیماری كه زیر نظر این دو سازمان است، ویزیت می‏شوند. هرچند كه این گروه، در دو حوزه تخصصی، جراحی پلاستیك و زیبایی و توانبخشی فعالیت می‎كنند، اما این دلیلی نمی‎شود كه اگر بیمار دیگری داشته باشند، به آنها توجه نشود.
 گروه برای آنها هم برنامه‌ها دارد. در راستای همین هدف، تنها 370 بیمار كه مشكلات بیماری خارج از این دو حوزه داشتند در سه ماهه اول سال، از شهر خودشان به تهران، اعزام شده‎اند و امكانات برای اسكان 1165 نفر از خانواده‏های آنها فراهم شده است. حافظی، از بركت سفرهایش خاطره‏ها دارد و از مهر و مهربانی مردم هم بهره‎مند شده، ولی برای او خاطره دلچسبی از سفر بیرجند باقی مانده است. سفری كه در آن یك پیرزن، برای همه اعضای تیم، نان محلی پخته بود تا بتواند مهربانی این گروه پزشكی را جبران كند.
 حافظی می‎گوید: «لطف این پیرزن، انرژی بیشتری به ما داد.» او معتقد است كه كار داوطلبانه‎ای كه در این گروه وجود دارد، ویژگی‌ای است كه این گروه را منحصربه‌فرد كرده و از راننده‎ای می‎گوید كه برای خیرات، یك روز در ماه، راننده بیماران است و آنها را به هر جایی كه بخواهند، می‌رساند؛ كسانی كه خانه یا هتل خود را در اختیار بیماران قرار می‎دهند، درست مانند پزشكانی كه بدون دستمزد، كار می‎كنند. او معتقد است: «هیچ شماره حسابی از طرف این موسسه اعلام نشده، هر كسی با هر تخصصی و بدون دستمزد، به مردم خدمت می‎كند و رمز موفقیت هم در همین است.»