بازیگران سقوط قیمت نفت

كاهش بی‌سابقه قیمت نفت، بازارهای ایران و جهان را تحت تاثیر قرار داد

بازیگران سقوط قیمت نفت

روز دوشنبه بازار جهانی نفت شاهد یک روز تاریخی بود به طوری که قیمت نفت بیش از 10 دلار معادل 30درصد سقوط کرد که بیشترین کاهش قیمت در سه دهه اخیر محسوب می‌شود. سقوط قیمت نفت دو دلیل اصلی دارد: عدم توافق اوپک و روسیه درباره کاهش تولید و جنگ قیمتی عربستان با روسیه در بازار نفت. پس از آن که روسیه در جلسه اخیر با اعضای اوپک، با پیشنهاد عربستان برای کاهش تولید نفت مخالفت کرد و توافق نفتی چندساله روسیه - اوپک پایان پذیرفت، عربستان برای آن که روسیه را به میز مذاکره برگرداند نسبت به ارائه تخفیف وحشتناک برای فروش نفت خود اقدام کرد. به این ترتیب طی یک روز قیمت نفت به هر بشکه 30 دلار سقوط کرد، در حالی که عربستان تا هشت دلار زیر همین قیمت، نفت خود را به فروش گذاشته است.

شكست جلسه اوپك
جمعه گذشته جلسه كشورهای تولیدكننده نفت شامل اعضای اوپك و روسیه، برای كاهش تولید در جهت مقابله با آثار بیماری كرونا، برخلاف انتظارات، به شكست انجامید. علت برگزاری این جلسه، افت 30درصدی قیمت نفت پس از شیوع بیماری كرونا بود و اعضای اوپك امیدوار بودند با كسب توافق روسیه، حدود 5/1 میلیون بشكه در روز از مجموع تولیدات خود را كاهش دهند تا مانع كاهش بیشتر قیمت نفت شوند؛ اما این جلسه به نتیجه نرسید. پس از آن، روسیه و عربستان به عنوان بزرگ‌ترین تولیدكنندگان نفت جهان وارد جنگ قیمتی شدند. این تحولات موجب كاهش قیمت نفت شد. به‌طوری‌كه روز دوشنبه قیمت نفت بیشترین افت از سال ۱۹۹۱ به بعد را به ثبت رساند.
قیمت هر بشكه نفت برنت اروپا روز دوشنبه با 14دلار كاهش معادل 31درصد به 31 دلار رسید. این بیشتریندرصد افت قیمت نفت برنت طی یك روز از زمان آغاز جنگ اول خلیج فارس در سال 1991 به‌شمار می‌رود. قیمت نفت برنت دیروز به پایین‌ترین رقم از 12فوریه 2016 رسید.
قیمت نفت وست‌تگزاس‌اینترمدییت آمریكا هم با 11 دلار كاهش معادل 27درصد افت به 30 دلار در هر بشكه رسید. این بیشترین افت قیمت نفت خام آمریكا از زمان آغاز جنگ اول خلیج فارس است و پایین‌ترین رقم ثبت‌شده برای این شاخص نفتی از 2016 به شمار می‌رود.
جنگ نفتی عربستان و  روسیه
تحلیلگران بازار نفت می‌گویند عربستان، بزرگ‌ترین صادركننده نفت جهان در تلاش است روسیه، دومین تولیدكننده بزرگ نفت جهان را كه روز جمعه با پیشنهاد اوپك مبنی بر كاهش بیشتر تولید نفت مخالفت كرد تنبیه كند. عربستان قصد دارد تولید نفت خود را در ماه آوریل به بالای ده میلیون بشكه برساند. از سوی دیگر، این كشور قیمت نفت صادراتی خود به مشتریانش را با تخفیف بیشتری ارائه كرد.
این كشور از روز شنبه یعنی كمتر از 24 ساعت پس از نشست ناموفق نمایندگان اوپك، ارائه تخفیف‌های چشمگیر به مشتریان نفت خود را آغاز كرده است؛ تخفیف‌هایی كه در بیش از 30 سال اخیر بی‌سابقه بوده‌اند. شركت «سعودی آرامكو» غول نفتی عربستان تخفیف‌های وسوسه‌انگیزی را برای پالایشگاه‌های آسیایی، اروپایی و آمریكایی در نظر گرفته است تا آنها را به خرید نفت عربستان ترغیب كند.
كارشناسان مطلع از سیاست‌های نفتی عربستان می‌گویند تولید نفت این كشور كه در حال حاضر 7/9 میلیون بشكه در روز است، احتمالا از ماه آینده میلادی به رقمی بین ده تا 11 میلیون بشكه در روز افزایش خواهد یافت. با توجه به كاهش تقاضای جهانی كالاهای خام در پی شیوع ویروس كرونا، باز كردن شیرهای نفت در عربستان می‌تواند بازار نفت را در وضعیت بغرنجی گرفتار كند.
در واقع در حالی كه روسیه مهر بطلان را بر توافق كاهش تولید زد، عربستان نیز قیمت محموله‌های نفتی خود را كاهش داد تا پازل سقوط قیمت نفت تكمیل شود. گرچه شركت سعودی آرامكو پیش از این نیز تخفیف‌هایی از چند سنت تا چند دلار در هر بشكه را برای مشتریان خود در نظر می‌گرفت، اما اكنون این شركت اعلام كرده است كه برای هر بشكه نفت بین چهار تا هشت دلار به مشتریان خود در اقصی نقاط جهان تخفیف خواهد داد؛ تخفیف بسیار قابل‌توجهی كه البته دامنه آن به خارج از عربستان نیز كشیده خواهد شد. درواقع ارائه چنین تخفیف‌هایی از سوی شركت سعودی آرامكو، مستقیماً قیمت 14میلیون بشكه نفت صادراتی از منطقه خلیج‌فارس را تحت تأثیر قرار خواهد داد، زیرا كشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس در قیمت‌گذاری نفت خود از سیاست‌های عربستان پیروی می‌كنند. فعالان بازار نفت می‌گویند اقدام جدید سعودی‌ها یك حمله مستقیم به شركت‌های نفتی روسی برای محدود كردن فروش نفت آنها در اروپاست.
این سقوط قیمت در حالی اتفاق افتاده كه اغلب كشورهای تولیدكننده نفت برای مقابله با كسری بودجه نیازمند قیمت‌هایی به مراتب بالاتر هستند. به نظر می‌رسد هدف عربستان از این كار، وادار كردن روسیه برای پذیرش توافق كاهش تولید نفت است.
زیان نفتی آمریكا
یكی از بزرگ‌ترین بازنده‌های كاهش شدید قیمت نفت، نفت شیل آمریكاست كه با توجه به این قیمت‌ها تولید آن دیگر اقتصادی نخواهد بود و می‌تواند تولید 8/6میلیون بشكه‌ای آمریكا را با خطر جدی مواجه كند.
گفته می‌شود هزینه تمام ‌شده نفت شیل آمریكا هر بشكه بالاتر از 40 دلار است. با تداوم نفت 30 دلاری، صنعت نفت آمریكا هم آسیب خواهد دید.
نفت 20 دلاری چقدر جدی است
 برخی تحلیلگران قیمت‌های پایین‌تری را برای نفت پیش‌بینی می‌كنند و هشدار می‌دهند احتمالا شاهد پایین‌ترین قیمت نفت در 20 سال اخیر خواهیم بود. در اواخر سال 1998 قیمت هر بشكه نفت برنت در بازارهای جهانی به كمتر از ده دلار در هر بشكه رسید. در آن زمان نیز عربستان سعودی یك جنگ قیمتی بزرگ كه در چهار دهه قبل از آن بی‌سابقه بود را آغاز كرده بود. اكنون فعالان بازار از تكرار تاریخ نگرانند. بانك معتبر گلدمن ساچ دیروز هشدار داد جنگ قیمتی كه اوپك و روسیه به راه انداخته‌اند، می‌تواند قیمت نفت را بین 20 تا 30 دلار در هر بشكه پایین بیاورد.
نفت و كرونا به جان بازارهای جهان افتادند
 شاخص‌های بورسی جهان دوشنبه از آمریكا تا آسیا شدیدترین افت را تجربه كردند. نفت به پایین‌ترین قیمت خود در ۲۸ سال اخیر رسید. بورس‌های جهانی سقوط كردند و طلا ركورد تاریخی زد. شاخص داوجونز در بورس آمریكا بیش از ۱۲۰۰ واحد یا چیزی حدود 7درصد در معاملات روز دوشنبه فروریخت. شاخص نزدك نیز
5درصد از ارزش خود را از دست داد.
در دیگر نقاط دنیا اوضاع بورسی به همین شكل بود. شاخص نیكی بورس ژاپن 5درصد كاهش یافت و به پایین‌ترین سطح خود در بیش از یك سال اخیر رسید. شاخص كاسپی كره‌جنوبی نیز 4درصد از ارزش خود را از دست داد كه بزرگ​ترین زیان آن از اكتبر سال ۲۰۱۸ بود.
شاخص هنگ‌سنگ در هنگ‌كنگ، 3درصد از ارزش خود را از دست داد كه بیشترین كاهش آن در یك سال اخیر بود. همچنین شاخص بورس یورو استاكس اروپا ۶درصد و شاخص داكس آلمان 6درصد سقوط كردند.
افزایش نرخ ارز و طلا
 در شرایط سقوط قیمت نفت و شاخص‌های بورسی، طبق قاعده مرسوم، پناهگاه‌های امن سرمایه‌گذاری در جهان یعنی بازار ارز و طلا رشد كردند. روز دوشنبه در بازارهای جهانی، طلا بیشترین ركورد را زد و به قیمت ۱۷۰۰ دلار در هر اونس رسید كه بالاترین قیمت هفت سال اخیر به حساب می‌آید.