گردش تازه چرخ
«چرخ» در فصل جدید خود به جای سه روز، چهار روز در هفته روی آنتن می‌رود. بهبودی درباره دیگر تغییرات این برنامه در فصل هفتم به جام‌جم می‌گوید: یکی از تغییرات برنامه در این فصل، به چیدمان کنداکتور آن بازمی‌گردد. پیش از این هر روز بخش خبر را داشتیم که با حضور خبرنگاران علم بود. در کنار آن موضوعی هم پیش می‌رفتیم و میزهای علم، فناوری، محیط‌زیست و... داشتیم که هر میز یک مجری - کارشناس در کنار مجری اصلی برنامه برای خود داشت. حالا چهار روز در هفته برنامه داریم و بخش خبر، یکشنبه‌ها که اولین روز پخش برنامه در هر هفته است، روی آنتن می‌رود. در این بخش چهار مجری - خبرنگار، مهم‌ترین اخبار حوزه خود را در طول هفته گذشته می‌گویند.
او ادامه می‌دهد: چهارشنبه‌ها بخش معرفی داریم که درباره فیلم‌ها، بازی‌ها و کتاب‌های علمی- تخیلی صحبت می‌کنیم. در این روزها یک بخش علمی مردمی‌تر هم داریم که یک‌سری پرسش‌های علمی از کارشناس پرسیده می‌شود. دو روز وسط هفته هم به‌صورت موضوعی پیش می‌رویم. در واقع موضوع‌های علمی که کمی تخصصی و پیچیده هستند را بررسی می‌کنیم. بخش‌هایی هم به برنامه اضافه شده‌است. سال گذشته بخش علم‌گرد داشتیم که موزه‌ها، آزمایشگاه‌ها و فضاهای مرتبط با حوزه علم را معرفی می‌کردیم. امسال این بخش کوچک‌تر شده و بخش‌هایی مثل پادچرخ داریم که یک پادکست ویدیویی است. ر این بخش، زندگی دانشمندان معاصر ایران را با حضور استادان دوبله و گویندگان رادیو مثل عذرا وکیلی، امیر نوری، سعید شیخ‌زاده و... روایت می‌کند. این بخش هم به صورت پادکست منتشر و هم به شکل ویدیوکست در تلویزیون دیده می‌شود. بخش دیگر زندگی سبز است؛ آیه حمداوی که از چهره‌های شناخته شده فضای مجازی است و در حوزه مدیریت پسماند فعالیت دارد این بخش را اجرا می‌کند و از راهکارهای سبز زندگی کردن می‌گوید. بخش دیگر، چرخ‌آزما با حضور مهندس طباطبایی است. در این قسمت آزمایش‌های ساده‌ای را انجام می‌دهیم یا از مخاطبان می‌خواهیم این آزمایش را انجام دهند و نتیجه را به ما اعلام کنند. به برندگان جایزه می‌دهیم و هفته بعد آزمایش دیگری طرح می‌شود. به این ترتیب یکشنبه‌ها بخش عکس‌چرخ و ایران‌سنج، دوشنبه‌ها پادچرخ، سه‌شنبه‌ها زندگی سبز و چهارشنبه‌ها چرخ‌آزما را داریم. سعی کردیم فضای بخش‌های جدید مخاطب‌پسند باشد. به جز این موارد، رویکرد کلی برنامه که فناوری و عمومی‌سازی علم است، همچنان وجود دارد.



عمومی + تخصصی
برنامه چرخ سال‌هاست روی آنتن می‌رود و در این مدت مخاطبان خود را پیدا کرده‌است. بهبودی درمورد این‌که کدامیک از بخش‌های برنامه با توجه بیشتری مواجه شده‌است، می‌گوید: چرخ دو دسته مخاطب دارد؛ مخاطبان عمومی و تخصصی. بازخورد این دو دسته، نسبت به بخش‌های برنامه متفاوت است. مثلا در گذشته بخش صندلی علم‌سنج که در آن از چهره‌ها پرسش‌های علمی می‌شد، مورد اقبال مخاطبان عمومی قرار گرفت و بحث‌های تخصصی نظیر مباحثی که درباره مغز با دکتر حسین استکی، استاد دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی داشتیم با استقبال مخاطبان تخصصی روبه‌رو شد، اما هنوز زود است در مورد بازخوردها نسبت به فصل تازه صحبت کنم.


چرخ کرونایی
امسال با کرونا آغاز شد و درباره این ویروس نه چندان شناخته شده، می‌توان پرسش‌های علمی زیادی طرح کرد. بهبودی در مورد جایگاه کرونا در موضوعات برنامه عنوان می‌کند: در سال جدید علاوه‌بر برنامه چرخ، 20 قسمت مثبت چرخ داشتیم که کارکردش پوشش دادن اخبار کرونا و پاسداشتی برای تلاشگران و درگذشتگان این حوزه مثل پزشک‌ها و پرستارها بود. همچنین با حضور کارشناس بحث‌های علمی مرتبط با کرونا را مطرح می‌کردیم. الان که این بخش تمام شده‌است، هر هفته با توجه به شرایط سعی می‌کنیم به‌صورت موضوعی با حضور کارشناسان به کرونا بپردازیم. بنا داریم اخبار کرونایی را هم در هفته‌های آینده پوشش دهیم.



از مرزها تا راهنمای علم
فصل جدید چرخ علاوه بر تغییرات ساختاری، از نظر محتوایی هم تفاوت‌هایی پیدا کرده‌است. در این‌باره محمد جباری، سردبیر برنامه به جام‌جم بیشتر توضیح می‌دهد: به دلیل افزایش روزهای پخش برنامه، تغییرات محتوایی را متناسب با آن ایجاد کردیم. یکشنبه‌ها روزنامه‌نگاران علم، میز علم و میز فناوری را اجرا می‌کنند و آخرین خبرهای مربوط به این حوزه‌ها را می‌گویند. دو بخش دیگر در این روز اضافه شدند. عکس‌چرخ یکی از آنهاست که عکس برگزیده علمی هفته به انتخاب «چرخ» نمایش داده می‌شود. «ایران‌سنج» بخش بعدی است که پنج خبر مهم دنیای علم و فناوری ایران در آن مطرح می‌شود. به‌طور کلی در بسته روزهای یکشنبه که مرزها نام دارد، سعی داریم بیش از بیان خبر، با نگاه تحلیلی به اتفاقات این حوزه بپردازیم.
 او ادامه می‌دهد: روز دوشنبه و سه‌شنبه هم پرونده‌هایی با موضوع مشخص را با حضور مهمانان که از استادان آن حوزه هستند، بررسی می‌کنیم. آیتم‌های پادچرخ و زندگی سبز هم ویژه این روزهاست. اسم بسته روزهای چهارشنبه، راهنمای علم است. میزهای راهنما در حوزه علم، علمی تخیلی، بازی‌ها و... داریم. چون آخر هفته است، کارشناسان و روزنامه‌نگاران حوزه‌های مختلف سعی می‌کنند محصولاتی مثل نرم‌افزار، سایت، پادکست و... را مرتبط با علم معرفی کنند و برای استفاده مخاطبان پیشنهاد دهند. بخش دیگری هم با عنوان «به من بگو چرا» داریم که در آن پرسش‌های علمی بینندگان پاسخ داده می‌شود. آیتم چرخ‌آزما هم داریم که در آن آزمایش علمی ساده‌ای که پدیده علمی غیرقابل انتظاری را به‌دنبال دارد انجام می‌شود.




اتفاقات روز، شایعه‌ها و...
از جباری درباره شیوه انتخاب موضوع هر قسمت از برنامه می‌پرسیم و او پاسخ می‌دهد: اولویت‌مان برای تعیین موضوع هر قسمت از برنامه به‌روز بودن آن است. می‌خواهیم واکنش ژورنالیستی مناسب که علمی و دقیق هم باشد به این موضوعات داشته‌باشیم. مثلا بعد از انفجار لبنان، از لحاظ علمی آن را بررسی کردیم و از ویژگی‌های آمونیوم‌نیترات گفتیم. غیر از این مناسبت‌های تقویمی و همچنین فضای شبکه‌های اجتماعی را هم برای گزینش سوژه‌ها در نظر می‌گیریم. گاهی برخی شایعه‌های علمی در فضای مجازی منتشر می‌شود که اتاق فکر برنامه نگاهی هم به آنها دارد.



چرا آهی؟
حافظ آهی دو فصل است به‌عنوان مجری در این برنامه حضور دارد. بهبودی در مورد دلیل سپردن اجرای برنامه چرخ به آهی توضیح می‌دهد: آقای آهی جایزه ترویج علم را گرفته‌اند و در حوزه دانش، کار رادیویی انجام داده و برنامه ساخته‌اند. به همین خاطر از هر نظر برای اجرای یک برنامه علمی مناسب هستند.
این مجری و برنامه‌ساز خود نیز پیشتر درباره سابقه حرفه‌ای‌اش در حوزه علم بیان کرده‌بود: از سال ۸۵ برنامه‌سازی علمی را ابتدا در رادیو، بعد در تلویزیون شروع کردم. بیشتر برنامه‌هایی که اجرا می‌کردم، سازنده‌اش نیز خودم بودم. بیش از یک دهه است در این حوزه فعالیت می‌کنم و غیر از برنامه‌سازی در حوزه علم، کار دیگری انجام نداده‌ام. چرخ یکی از اولین و شاید معدود همکاری‌های من به‌عنوان مجری است که تهیه کنندگی و سردبیری‌اش با خودم نیست.



«چرخ» تا کی می‌چرخد؟
هفت فصل همان‌قدر که نشان مثبتی از پایداری یک برنامه و ارتباط موثر آن با مخاطبان دارد، می‌تواند آن را به ورطه تکرار بکشاند. بهبودی درباره راه‌هایی که برای زنده نگهداشتن برنامه و دوری آن از تکرار به کار می‌گیرند، می‌گوید: چرخ هفت دوره روی آنتن بوده و طی این سال‌ها ساختار و مجریان برنامه عوض شده‌اند. من به‌عنوان تهیه‌کننده تلاش کردم در چیدمان جدول پخش بخش‌های مختلف برنامه، انتخاب آیتم‌ها، گرافیک، دکور و... تنوع ایجاد کنم و می‌توان گفت چرخ جدید با فصل‌های قبلی آن بسیار متفاوت شده‌است. همچنین طرح مباحث روز خودش باعت ایجاد تفاوت می‌شود و برنامه را به‌روز می‌کند. این فصل 120 قسمت دارد که احتمالا پخش آن تا پایان سال طول می‌کشد. بعد از آن باید دید سعادت دارم که با این گروه همکاری کنم یا خیر. اما به نظر من چرخ ظرفیت این را دارد که همچنان روی آنتن بماند، چون به باکس علمی شبکه تبدیل شده‌است.