آلودگی، معیشت را میخشکاند
یادداشت هادی کیادلیری کارشناس جنگل
به طور طبیعی هر جا منابع طبیعی وجود دارد باعث ایجاد وابستگیهایی برای مردم آن منطقه میشود اما این وابستگی در مناطق مختلف، متفاوت است. به این مفهوم که جنگلهای زاگرس بیشتر وجه معیشتی دارد و جنگلهای شمال کمتر. این وابستگی هم گونههای متفاوتی دارد، در جنگلهای شمال بیشتر به صورت برداشت چوب به چشم میآید. وجه دیگر آن مشاغل مربوط به دامداری است. ذکر این وابستگیها به معنای مناسب بودن آنها نیست چرا که بسیاری از این اشتغالهای وابسته به جنگل باعث تخریب منابع طبیعی شدهاند. در حال حاضر بسیاری از مراتع و جنگلهای شمال در سیطره دام قرار دارد. مورد دیگر مشاغلی است که به واسطه گردشگری در جنگلها شکل گرفته است. در مجموع باید گفت راه و روش زیستی مردمان شمال کشور ارتباط بسیار تنگاتنگی با طبیعت آن منطقه یافته است. اگر از همه مصادیق این وابستگیها که ذکر شد بگذریم که گاه خود این وابستگیها دلیل مهمی در تخریب منابع طبیعی هم بودهاند، آلودگی جنگلهای شمال هم میتواند باعث به مخاطره افتادن همین وابستگیها بشود. یکی از اصلیترین منابع آلاینده جنگلهای شمال ورود تعداد بسیاری گردشگر و به جا ماندن انبوه زباله در منابع طبیعی است، میدانیم که در روزهای تعطیل جمعیت شناور ورودی به استانهای شمالی بیش از 10 برابر جمعیت ساکن است، روندی که به طور طبیعی هم نمیتوانیم به آنها اکوتوریسم اطلاق کنیم چرا که از بدیهیترین اصول رعایت اکوتوریسم به دور است. به همین علت است که جایجای جنگلهای شمال مملو از زباله و آلودگی است. عجیب اینکه بسیاری از پسماندهای شهری هم پس از جمعآوری توسط شهرداری و نهادهای دیگر در عمق جنگلهای شمال دپو شده است، جای تاسف دارد که انگار اصراری به انتخاب بکرترین و زیباترین مناطق جنگلی برای انتخاب دپوی زباله وجود دارد. محل قرارگیری سایتهای زباله نشان از این بیسلیقگی دارد. تنها سایت دپوی زبالهها هم مطرح نیست و گاه تمام مسیر چند ده کیلومتری در دل جنگلها به این واسطه آلوده میشود. ضربه ابتدایی وجود این زبالهها به منابع طبیعی نیست و مهمتر از آن آسیبی است که به فرهنگ ما زده است. اما از این آسیب هم که بگذریم باید به پیامدهای ناگوار وجود این حجم از زباله در جنگلها اشاره کنیم. نکته مهم و اولیه در این رابطه این است که تنها محل سایت دپوی زباله نیست که باعث تخریب جنگلهای آن منطقه شده چرا که گاه شیرابههای سمی این زبالهها تا شعاع 10 کیلومتری این محلها روان میشود، به آب رودخانهها راه پیدا میکند و باعث از بین رفتن زیست آبزیان میشود. این شیرابهها درختان تنومند و چندصدساله بلوط منطقه را به سرعت میخشکاند. این در حالی است که بخشی از جنگلهای شمال ایران چند سالی است که به عنوان میراث جهانی به ثبت رسیده است.