ربات‌هایی منعطف برای کارهایی ظریف

ربات‌هایی منعطف برای کارهایی ظریف

نگهداشتن اشیای ظریف و حساس از جمله چالش‌هایی است که در دنیای به نسبت خشن ربات‌ها هنوز خیلی کار ساده‌ای نیست اما در بسیاری از موارد به‌ویژه در صنعت لازم است که ربات‌ها بتوانند از پس چنین کارهای ظریفی نیز بربیایند. به همین دلیل به‌تازگی گروهی از محققان این دیدگاه را عملی کرده‌اند؛ آنها برای نگهداری اشیای حساس از ربات‌های نگهدارنده‌ای استفاده کرده‌اند که چند لوله حاوی مایع را به دور جسم مورد نظر می‌پیچاند.

بر‌اساس گفته این تیم تحقیقاتی، بسیاری از نگهدارنده‌های رباتی مورد استفاده در حال حاضر یا آن دسته از ربات‌ها که در آزمایشگاه‌ها به کار می‌روند، بر اساس الگوریتم‌های ماشینی (که خروجی آنها بر‌اساس ورودی پیش‌بینی می‌شود) و مبتنی بر سیستم‌های کنترل بازخوردی پیچیده و نیز با استفاده از تعداد بی‌شمار حسگرهایی که قابلیت بلند کردن اشیایی با اشکال غیرمعمول یا اشیای حساس و ظریف را دارند، کار می‌کنند. از آنجا که این موارد از کارایی موثر این دسته ربات‌ها می‌کاهد، این تیم تحقیقاتی با فناوری رباتیک نرم که با الهام از طبیعت، به طراحی ربات‌ها می‌پردازد، روشی ساده‌تر برای رسیدن به این هدف ارائه داده است. طی سال‌ها، بسیاری از عناصر طبیعت از ونوس مگس‌خوار و فیل گرفته تا اختاپوس، منبع الهام رباتیک نرم بوده‌اند. تحقیق اخیر نیز رفتار «عروس دریایی» در به دام انداختن طعمه‌اش را الگوی ساخت ربات مذکور قرار داده است. با وجود این‌که هرکدام از شاخک‌های عروس دریایی به‌تنهایی قادر به نگه داشتن طعمه نیست، این جانور دریایی از ظرفیت قدرت همه شاخک‌هایش به‌همراه یکدیگر برای شکار غذای خود استفاده می‌کند. همین رفتار جالب عروس دریایی، الگوی ساخت ربات نگهدارنده اشیای حساس برای تیم تحقیقاتی مذکور قرار گرفت.  ربات طراحی‌شده آنها، لوله‌های تقریبا 40‌سانتی‌متری توخالی را که یک بخش آنها لاستیکی ضخیم‌تر از بخش دیگر دارد، به خدمت می‌گیرد. زمانی که مایع داخل این لوله‌ها را پر می‌کند، هرکدام از آنها می‌پیچد تا شیء هدف را احاطه کند؛ هریک از این لوله‌ها دارای حساسیتی بالا در لمس هستند تا به شیء آسیبی وارد نکنند. همان‌گونه که در مدل طبیعی این ربات یعنی عروس‌‎دریایی، مشاهده شد، هر لوله به‌تنهایی قدرت نگهداری شیء را ندارد اما همکاری آ‌نها با هم در پیچیدن به دور یکدیگر و نیز به دور شیء هدف، قدرتی ایجاد می‌کند که حتی برای احاطه اشیایی با اشکال غیرمعمول نیز کافی است و در نهایت هم با تخلیه مایه درون لوله‌ها و در نتیجه حذف فشار، شیء رها می‌شود. آنچه مایه مباهات تیم طراح این ربات‌ است، حذف مشکلات ربات‌های نسل قبل است؛ ربات مذکور به‌دلیل نیاز نداشتن به حسگرهای پیچیده، کنترل بازخوردی یا برنامه‌ریزی قبلی، بسیار کارآمدتر است. این تیم ربات طراحی‌شده را با گستره‌ای وسیع از اشیا، از جمله گیاهان خانگی و اسبا‌ب‌بازی‌ها مورد آزمایش قرار دادند و در این راستا متوجه ظرفیت بالای آن در موارد بسیار کاربردی مانند بلند کردن و جای‌گذاری قطعات در تجهیزات توزیع‌کننده محصولات، نگه داشتن دستمال‌های ظریف در کاربردهای پزشکی یا جابه‌جایی و توزیع میوه‌ها در مزرعه و انبار شدند. یکی از اعضای این تیم می‌گوید: ما به‌دنبال روشی خلاقانه در تعامل با اشیا بوده و بر این اساس رباتیک نرم و خاصیت دستورپذیری آن را که از طبیعت الهام گرفته، به خدمت گرفتیم و موفق به طراحی نگهدارنده‌ای شدیم که به‌صورت یک مجموعه، بسیار قوی‌تر از هریک از اجزایش عمل می‌کند؛ ضمن آن‌که قابلیت سازگاری با گستره وسیعی از اشیای پیچیده با حداقل نیاز به برنامه‌ریزی قبلی را دارد.

منبع: newatlas
رفعت رحیم‌زاده حناچی - گروه دانش و سلامت