اما چیزی که نمی‌دانید، این است که هیچ‌یک از این موارد اهمیتی ندارد؛ لحظه‌ای که برای مصاحبه وارد اتاق می‌شوید، مصاحبه‌کننده با نگاهی مختصر به چهره‌تان تصمیم می‌گیرد که شایستگی لازم برای تصدی شغل درخواستی را دارید یا خیر؟ یا این‌که فرد قابل اعتمادی هستید؟ حتی در مواردی ممکن است این تصمیم با دیدن عکس شما در رزومه‌ای که ارسال کرده بودید، پیش از این گرفته شده باشد! متاسفانه تحقیقات جدید نشان داده بیشتر مصاحبه‌کننده‌ها معمولا از آن دسته افرادی هستند که به قضاوت‌های شتابزده و افراطی درباره شخصیت دیگران گرایش دارند. این افراد با نگاهی کلی به چهره فرد، توانایی‌های او را از  قبل پیش‌داوری می‌کنند. البته گاهی با قضاوت‌های شتابزده می‌توانیم تا حدی از این‌که به کسی چقدر می‌توان اعتماد کرد، یا آنها چقدر در کار و حرفه‌شان مسلط‌ یا چقدر باهوش‌ هستند، تخمین‌های مفیدی بزنیم اما متاسفانه بیشتر مواقع این نوع قضاوت‌ها به کلیشه‌سازی منجر می‌شود. مثلا ممکن است تصور کنیم برخی افراد با ویژگی‌های خاص فیزیکی، غیرقابل اعتماد هستند. 

قضاوت‌های بی‌رحمانه
به‌تازگی محققان ژاپنی، در مورد قضاوت‌های شتابزده، موردی نگران‌کننده‌تر نشان دادند و آن این است که برخی افراد در مورد ویژگی‌ها و شخصیت‌ دیگران فقط بر‌اساس ظاهر و چهره‌شان، قضاوت‌های افراطی انجام می‌دهند.این محققان در گروهی از مطالعات آنلاین با شرکت بیش از۳۰۰ داوطلب به این نتیجه رسیدند که افراد معمولا براساس چهره دیگران نتیجه‌گیری می‌کنند. در این بررسی، به داوطلبان تصویر چهره‌ای به‌طور گذرا نشان داده می‌شد تا آنها بنابر عکسی که می‌دیدند، حدس بزنند صاحب چهره چه ویژگی‌هایی دارد. گرچه داوطلبان براساس چهره افراد، ویژگی‌های خاصی را به آنها نسبت می‌دادند اما برخی از آنها قضاوت‌های بسیار افراطی(چه مثبت و چه منفی) داشتند. این نوع قضاوت‌ها در داوطلبان با هر نوع جنسیت، سن و نژاد‌ مختلف صدق می‌کرد. تصور کنید چهره‌های خاص، مثل چشم‌های خشن و ویژگی‌های مردانه، فورا این حس را به انسان بدهد که فرد صاحب این چهره، بسیار غیرقابل اعتماد است. یا اگر فردی جسمی ظریف یا چشم‌های درشت داشته باشد، بی‌کفایت و نالایق است. بنابه گفته محققان ژاپنی این نوع قضاوت کردن دیگران واقعا مشکل‌ساز می‌شود. 
   
چگونگی روبه‌رو شدن با قضاوت‌های ناعادلانه
سوگیری‌های ناخودآگاه هنگام تصمیم‌گیری در استخدام افراد بسیار زیاد است. در تحقیقی که سال ۲۰۱۸ انجام شد، محققان برای تصدی ۵۰شغل مختلف، دو نسخه جداگانه از رزومه‌ای تقریبا مشابه که فقط اسامی متفاوتی داشتند، ارسال کردند. یکی از رزومه‌ها با نام «آدام اسمیت» و دیگری «راویندرا تالوال» بود. به نیمی از درخواست‌های شغل راویندرا در مقایسه با همزادش که کمی بریتانیایی‌تر به نظر می‌رسید، پاسخ داده شد. 
الکسادر تودوروف،‌ از مهم‌ترین چهره‌های تحقیق در مورد اولین تاثیر می‌گوید: «قضاوت‌های شتابزده قابل پیش‌بینی اما معمولا نادرست هستند و بدتر از همه حذف برداشت‌های اولیه افراد از دیگران بسیار سخت است. با این اوصاف می‌توان حدس زد که در بیشتر موارد، افراد اشتباه در بخش‌های مختلف کاری مشغول به فعالیت می‌شوند.»
متاسفانه در سوگیری‌های ناخودآگاه معمولا بیشتر مواقع فرد متوجه نمی‌شود در دام این نوع سوگیری افتاده است. دقیقا به همین دلیل است که برخی شرکت‌ها آموزش‌هایی در شناخت این نوع سوگیری‌ها برای پرسنل خود ارائه می‌دهند. متاسفانه بسیاری از افراد این نوع سوگیری را انکار می‌کنند. گرچه آموزش شناخت سوگیری‌های ناخودآگاه نمی‌تواند راه‌حلی برای تبعیض باشد، اما مداخلات هرچند کم در این وضعیت موجب تغییر نگرش افراد می‌شود. البته این نوع آموزش‌ها برای پیشگیری از پیشداوری علیه ویژگی‌های فیزیکی دیگر چون نژاد، جنسیت و وزن افراد مفید است اما سوگیری درخصوص چهره چیزی است که در میان قومیت‌ها، جنسیت‌ها و ظاهر فیزیکی افراد بارها رخ می‌دهد. با این حال این آموزش‌ها بی‌تاثیر نیست. تحقیقات نشان داده وقتی افراد متوجه سوگیری‌ و تعصب‌های خود می‌شوند تا مدتی رفتارشان را تغییر می‌دهند اما برای این‌که بتوان این نوع رفتارها را به‌طور دائم تغییر داد، باید بارها تحت آموزش قرار گیرند. از طرفی شاید فقط اگر فردی را آگاه کنید که او بدون این‌که متوجه باشد بر اساس چهره دیگران، آنها را قضاوت می‌کند، بتوانید جلوی این نوع سوگیری‌ها را بگیرید.برای این‌که روزی قربانی قضاوت شتابزده دیگران نشویم باید اطرافیان خود را متوجه این نوع قضاوت‌های ناآگاهانه‌شان کنیم. 

منبع: sciencealert.com
نادیا زکالوند - گروه دانش و سلامت