انگیزه‌های متفاوت مردان و زنان کارآفرین

انگیزه‌های متفاوت مردان و زنان کارآفرین

کارآفرینی مسیری مشترک است اما مردان و زنان کارآفرین که پای در این راه می‌گذارند، دارای تفاوت‌هایی هستند که براساس جنسیت افراد، برخی از آنها متوجه فضای درونی و ذهنی فرد کارآفرین، برخی منتج از شرایط بیرونی و محیطی فرد کارآفرین و بسیاری از تفاوت‌ها نیز، آمیخته‌ای از هر دو بُعد است.

از مهم‌ترین تفاوت‌های کارآفرینان زن و مرد، خاستگاه انگیزشی آنها در تصمیم به آغاز فعالیت‌های کارآفرینانه و راه‌اندازی کسب‌وکار است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد مردان شاغل، اغلب با انگیزه در دست گرفتن سرنوشت خود، به رها کردن کارمندی روی آورده و انگیزه ورود به فضای کارآفرینی را پیدا می‌کنند که عموما از نارضایتی، توبیخ یا اخراج شدن از شغل فعلی، نیاز به داشتن شغل دوم، احساس بهتر اداره کردن امور نسبت به رئیس، همکاران یا حتی بروز تعارضات و نداشتن توافقات تخصصی و فنی در محیط کاری نشأت می‌گیرد. این در حالی است که زنان به صورت تاریخی، در کشورهای گوناگون و برحسب میزان اعتلای فرهنگی جوامع‌شان، همواره سطحی از درگیری و متأثر شدن از پدیده‌ای به نام سقف شیشه‌ای را تجربه می‌کنند که موید انواعی از تبعیض در حوزه‌های گوناگون کاری از جمله امکان بهره‌مندی از ترفیعات و پیشرفت شغلی، تصدی موقعیت‌های مهم شغلی، تفاوت در مأموریت‌ها، اعطای پاداش‌ها، اختلاف نرخ پرداخت‌ها و... است. به بیان دیگر، گرچه زنان شاغل در ظاهر امر، تفاوتی با همتایان مرد خود ندارند اما در باطن، هرگز در برابری با آنها و گزینش شایسته سالارانه و فارغ از نگاه جنسیت‌زده نیستند. این موضوع باعث می‌شود زنان شاغلی که دارای ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینانه هستند، فضای کارمندی را تاب نیاورده و با رویای شکستن این سقف شیشه‌ای، از کار کردن در سازمان‌های از پیش موجود، دلسرد شده و دست به راه‌اندازی کسب‌وکار خود بزنند. با تحلیل دقیق‌تر این یافته علمی، می‌توان دریافت که با فرض ثابت بودن موقعیتی کاری در سازمانی واحد برای نمونه‌ای از یک زن شاغل و یک مرد شاغل دارای ویژگی‌های کارآفرینانه مشترک شامل خودباوری، خلاقیت، میل به کامیابی، خطرپذیری، خصیصه رهبری و... در انگیزه آنها برای انتخاب پا گذاشتن در مسیر پر فراز‌و‌نشیب کارآفرینی، تفاوت وجود دارد. به طوری‌که این انگیزه در مورد مردان، بیشتر مبتنی بر اختیار و با خاستگاه درونی اما در مورد زنان، بیشتر مبتنی بر جبر و با خاستگاه بیرونی است. افزون بر این باید توجه داشت که این تفاوت انگیزشی، خود منشأ بروز بسیاری از تفاوت‌های دیگر میان زنان و مردان کارآفرین است که در حوزه‌های مختلف و با خاستگاه‌های مختلف درونی و بیرونی شکل می‌گیرد که از آن جمله می‌توان به تفاوت در سبک‌های رهبری، محل هزینه‌کرد منابع مالی، تدوین استراتژی، انتخاب نوع کسب‌وکارهای راه‌اندازی‌شده، کمتر بودن اعتماد به نفس، آینده‌نگری و خطرپذیری در زنان کارآفرین نسبت به مردان کارآفرین یا کمتر بودن سطح انرژی، هدفمندی و انعطاف‌پذیری در مردان کارآفرین نسبت به زنان کارآفرین، اشاره کرد.

دکتر نازنین بهزادی - پژوهشگر کارآفرینی