مردن در مه!
شهرهای زیادی در سراسر جهان با معضل آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند و به‌یقین می‌توان گفت دانشمندان هنوز نتوانسته‌اند راه حل مفید و سریعی برای آن پیدا کنند. جایگزین کردن سوخت‌های فسیلی با انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر، بهترین راه فرار از آلودگی هواست که پروژه‌ای بلندمدت و هزینه‌بر است.
دانشمندان برای دهه‌ها می‌دانستند که آلودگی هوا اثراتی فراتر از تار شدن خطوط آسمان و سوزاندن ریه‌ها دارد. ذرات ریز و گازهای موجود در هوای آلوده با آسم، بیماری قلبی، التهاب و انواع دیگر بیماری‌ها مرتبط هستند اما نشان دادن این موضوع که این آلاینده‌های معلق می‌تواند اثرات تخریب‌کننده عصبی داشته باشد، پیچیده‌تر است. به‌تازگی تحقیقات جدیدی شروع شده تا تصویری از آلودگی هوا ترسیم کند که نه‌فقط برای قلب و ریه‌ها بلکه به‌طور بالقوه برای مغز نیز خطرناک است.
در سال2002 لیلیان کالدرون، سم‌شناس و آسیب‌شناس اعصاب که در شرق کلانشهر مکزیکوسیتی، یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان شد و در دانشکده پزشکی این شهر تحصیل کرد، تصمیم گرفت مغز 40سگ را که در دره‌های آلوده شهر یا در هوای پاک زندگی می‌کردند، بررسی کند. نتایج قابل توجه بود؛ مغز سگ‌های روستایی سالم به نظر می‌رسید. در حالی که در مغز سگ‌های شهری شروع تخریب عصبی در توله‌های هشت ماهه دیده می‌شد.
این یافته‌ها دکتر کالدرون را بر آن داشت تا با همکاری دو دانشگاه مونتانا و دل واله در مکزیکو شروع به بررسی مغز انسان کند. پژوهش‌های او در طول 20سال گذشته نشان می‌دهد کودکانی که در مناطقی با کیفیت هوای پایین که به ندرت در محدوده سالم قرار می‌گیرد مانند مکزیکوسیتی بزرگ می‌شوند در معرض خطر ابتلا به آلزایمر و سایر بیماری‌های عصبی در بزرگسالی هستند.
طی یک مطالعه در سال 2018 که در مجله تحقیقات محیطی منتشر شد، کالدرون و همکارانش بیش از 200مغز ساکنان مکزیکوسیتی را که هنگام مرگ بین 11ماه تا 40سال داشتند، بررسی کردند. همه مغزهایی که مورد مطالعه قرار گرفتند به‌جز یکی، حداقل آغاز تغییراتی را نشان دادند که دانشمندان پیشتر در مغز افراد مبتلا به آلزایمر یافته بودند. در مقام مقایسه، محققان مغز 9 نفر را که در هوای پاک زندگی کرده و مرده‌اند را جمع‌آوری و بررسی کردند؛ همگی عادی بودند!
برخی محققان می‌گویند که مطالعات کالدرون و همکارانش گرچه جالب است اما به دور از قطعیت و محدود به مسائل روش‌شناختی است. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در مطالعه ارتباط بین آلودگی هوا و سیستم عصبی، تاریخچه زندگی افراد و سبک زندگی آنهاست. به عنوان مثال، فردی که در 60سالگی به پارکینسون مبتلا شده ممکن است در طول عمرش در سه شهر مختلف زندگی کرده باشد اما به طور کلی نمی‌توان از نتیجه این پژوهش چشم‌پوشی کرد.
تحقیقات مرتبط دیگر: درتایوان، محققان ارتباط مثبتی بین خطر پارکینسون و آلودگی هوای مرتبط با ترافیک (اکسید نیتروژن و مونوکسید کربن) پیدا کردند. در دانمارک، نتایجی مشابه دریافت شد. یک گروه تحقیقاتی در کره‌جنوبی ارتباطی بین سطوح بالای اکسید نیتروژن و افزایش خطر ابتلا به پارکینسون پیدا کردند. گروه سوم در کانادا در یک مطالعه روی ساکنان انتاریو دریافتند که پارکینسون با سطوح بالای آلودگی هوا، به‌ویژه 5/2PM مرتبط است.
آیسا اسدی - روزنامه‌نگار
در سال2002 لیلیان کالدرون، سم‌شناس و آسیب‌شناس اعصاب که در شرق کلانشهر مکزیکوسیتی، یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان شد و در دانشکده پزشکی این شهر تحصیل کرد، تصمیم گرفت مغز 40سگ را که در دره‌های آلوده شهر یا در هوای پاک زندگی می‌کردند، بررسی کند. نتایج قابل توجه بود؛ مغز سگ‌های روستایی سالم به نظر می‌رسید. در حالی که در مغز سگ‌های شهری شروع تخریب عصبی در توله‌های هشت ماهه دیده می‌شد.
این یافته‌ها دکتر کالدرون را بر آن داشت تا با همکاری دو دانشگاه مونتانا و دل واله در مکزیکو شروع به بررسی مغز انسان کند. پژوهش‌های او در طول 20سال گذشته نشان می‌دهد کودکانی که در مناطقی با کیفیت هوای پایین که به ندرت در محدوده سالم قرار می‌گیرد مانند مکزیکوسیتی بزرگ می‌شوند در معرض خطر ابتلا به آلزایمر و سایر بیماری‌های عصبی در بزرگسالی هستند.
طی یک مطالعه در سال 2018 که در مجله تحقیقات محیطی منتشر شد، کالدرون و همکارانش بیش از 200مغز ساکنان مکزیکوسیتی را که هنگام مرگ بین 11ماه تا 40سال داشتند، بررسی کردند. همه مغزهایی که مورد مطالعه قرار گرفتند به‌جز یکی، حداقل آغاز تغییراتی را نشان دادند که دانشمندان پیشتر در مغز افراد مبتلا به آلزایمر یافته بودند. در مقام مقایسه، محققان مغز 9 نفر را که در هوای پاک زندگی کرده و مرده‌اند را جمع‌آوری و بررسی کردند؛ همگی عادی بودند!
برخی محققان می‌گویند که مطالعات کالدرون و همکارانش گرچه جالب است اما به دور از قطعیت و محدود به مسائل روش‌شناختی است. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در مطالعه ارتباط بین آلودگی هوا و سیستم عصبی، تاریخچه زندگی افراد و سبک زندگی آنهاست. به عنوان مثال، فردی که در 60سالگی به پارکینسون مبتلا شده ممکن است در طول عمرش در سه شهر مختلف زندگی کرده باشد اما به طور کلی نمی‌توان از نتیجه این پژوهش چشم‌پوشی کرد.
تحقیقات مرتبط دیگر: درتایوان، محققان ارتباط مثبتی بین خطر پارکینسون و آلودگی هوای مرتبط با ترافیک (اکسید نیتروژن و مونوکسید کربن) پیدا کردند. در دانمارک، نتایجی مشابه دریافت شد. یک گروه تحقیقاتی در کره‌جنوبی ارتباطی بین سطوح بالای اکسید نیتروژن و افزایش خطر ابتلا به پارکینسون پیدا کردند. گروه سوم در کانادا در یک مطالعه روی ساکنان انتاریو دریافتند که پارکینسون با سطوح بالای آلودگی هوا، به‌ویژه 5/2PM مرتبط است.
آیسا اسدی - روزنامه‌نگار
