سیمرغ  این‌بار بر شانه جواد عزتی می‌نشیند؟

سیمرغ این‌بار بر شانه جواد عزتی می‌نشیند؟

تیم ملی فوتبال هلند همان‌طور که با لقب لاله‌های نارنجی شناخته می‌شود، لقب فرعی دیگری با عنوان بدشانس‌های جام هم دارد، چراکه با وجود حضور در سه فینال جام‌جهانی فوتبال در سال‌های 1974، 1978 و 2010 دست‌خالی زمین مسابقه را ترک کرد و علی‌رغم شایستگی فراوان، کلاس جهانی و بازی‌های همواره چشم‌نواز تا امروز هرگز موفق به تصاحب عنوان قهرمانی جام‌‌جهانی نشده است.

هلندِ بازیگری ایران جواد عزتی است که با بازی‌های چشمگیر و متفاوت خود سه بار تا یک‌قدمی دریافت سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر رفته اما هربار و با وجود شایستگی و گمانه‌زنی دوستداران پرشمارش برای پیروزی، بدون جایزه به خانه برگشت. البته میزان محبوبیت عزتی و تحسین هرباره‌ای که تماشاگران و منتقدان سینما نثارش می‌کنند، تا حدود زیادی خلأ جام بازیگری فجر را در کارنامه او جبران کرده و چه‌بسا بسیار ارزشمندتر هم باشد. این بار و در چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر هم عزتی حضور دارد و فیلم «کت‌چرمی» (حسین میرزامحمدی) با درخشش او به سئانس‌های فوق‌العاده رسیده است. اگر آن نحسی هلندی دامنگیرش نشود و باخت هلند در جام‌جهانی اخیر مقابل آرژانتین در ضربات پنالتی را هم فراموش کنیم و نظر تیم داوری هم روی بازی عزتی مثبت باشد، طلسم تاریخی خواهد شکست و این بازیگر بعد از سه نامزدی برای بازی در فیلم‌های «ماجرای‌نیمروز»، «ماجرای‌نیمروز؛ رد خون» و «آتابای» سرانجام برنده سیمرغ بازیگری می‌شود. اگر شد که چه عالی و اگر این اتفاق نیفتاد که همچنان عزتی را عشق است، همان‌طور که به قول جواد خیابانی و دلداری مرسوم گزارشگران وطنی، چیزی از ارزش‌های او و امثالهم کم نخواهد شد.

 دوره چهلم

جواد عزتی در سال‌های اخیر نه‌تنها همواره یک پای ثابت جشنواره فیلم فجر بوده و با آثاری در این رویداد حاضر شده بلکه تقریبا در همه یا بیشتر نقش‌ها درخشیده و نظر مثبت تماشاگران، منتقدان و حتی داوران را (دست‌کم در حد نامزدی سیمرغ) به‌دست آورده است. او سال گذشته با نقش سرهنگ احمد خسروی در فیلم «مرد بازنده» در جشنواره فیلم فجر حضور داشت. گریمی که صورت عزتی را غمگین و خسته و شخصیتش را بزرگ‌تر از سن واقعی‌اش نشان می‌داد، مثل خود فیلم نظرات متفاوتی پیدا کرد و موافق و مخالفانی داشت و اینجا چندان خبری از اتفاق نظر درباره کیفیت بازی عزتی و اثری از مهدویان نبود. همکاری قبلی عزتی با مهدویان در نقش مکبث‌گونه مالک مالکی در سریال «زخم‌کاری» با درخشش او و تحسین فراوان مخاطبان همراه شده بود اما در مرد بازنده، ورِ شکست بیشتر خودنمایی می‌کرد. بااین‌حال اگر از برخی سوراخ‌های فیلمنامه و روایت بگذریم، بازی عزتی با آن موتیف دندان‌درد کیفیت استاندارد و قابل‌قبولی داشت و شاید بدون آن گریم و اصرار برای افزایش سن عزتی به مردی 56 ساله و روایت بهتر و بدون درز، بازی خوبش بیشتر به چشم می‌آمد.

 دوره سی‌وهشتم

عزتی در سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر فیلمی نداشت اما در دوره سی‌وهشتم با پنج فیلم یکی از پرکارترین بازیگران جشنواره بود. امیر رفیعی، معلم مدرسه کودکان کار در فیلم «خورشید» مجید مجیدی، مجید یک زندانی محکوم به اعدام در «مغزاستخوان» حمیدرضا قربانی، عطا در «دوزیست» برزو نیک‌نژاد، یحیی در «آتابای» نیکی کریمی و حجت در «شنای پروانه» محمد کارت، پنج نقش‌آفرینی متفاوت عزتی در سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر بود که در این میان بازی‌اش در آتابای و شنای پروانه جذاب‌تر و ویژه‌تر بود و بیشتر به چشم آمد. درحالی‌که خیلی‌ها انتظار داشتند عزتی به خاطر بازی خوبش در شنای پروانه و روندی که شخصیت او برای پیگیری ماجرا و یافت حقیقت طی می‌کند، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شود اما برای بازی‌اش در آتابای نامزد دریافت سیمرغ نقش مکمل مرد شد. فارغ از این‌که همزمانی بازی عزتی با شاه‌نقش پیمان معادی در «درخت گردو» ــ که برنده سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد در آن دوره شد ــ با بهره‌گیری شوخ‌طبعانه از خود قصه فیلم شنای پروانه می‌توان گفت که عزتی در نقش حجت دو بار از برادرش هاشم (امیر آقایی) گزیده شد، یک‌بار در فیلم و آن بلایی که می‌دانیم هاشم بر سر حجت و زندگی و بچه‌اش آورد و یک‌بار هم در مراسم اختتامیه جشنواره که امیر آقایی برای بازی‌اش در نقش هاشم، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد و جایزه را از دستان عزتی/ حجت درآورد.

 دوره سی‌وهفتم

عزتی در سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر با دو فیلم «جان‌دار» حسین دوماری و پدرام پورامیری و «ماجرای‌نیمروز؛ رد خون» محمدحسین مهدویان حضور داشت. دو حضور و بازی درجه‌یک و متفاوت و در دو قطب منفی و مثبت که بار دیگر تاکیدی بر طیف توانایی‌های این بازیگر بود. اگر جان‌دار فیلم جان‌دارتری بود و پایان بهتر و منسجم‌تری داشت، بازی عزتی هم بیشتر به چشم می‌آمد. هرچند با همین وضعیت کنونی فیلم هم او با آن گریم خوب که به کار شخصیت‌پردازی هم آمد، گلیم خودش را از آب بیرون کشید و حضور رعب‌آور و تهدیدکننده او به نقش عاشق خطرناک، محرک درام بود و کار دست معشوق بینوا و خانواده‌اش داد. اما درخشش تام‌وتمام عزتی با ادامه نقش صادق، رئیس تیم اطلاعاتی ماجرای‌نیمروز اتفاق می‌افتد که با درک و دریافت درست و اجرای درخشان نقش برای جلوگیری از جریان نفوذ، سهم مهمی در موفقیت فیلم ماجرای‌نیمروز؛ رد خون دارد. باز خیلی‌ها در آن دوره فکر می‌کردند عزتی با این بازی خوبش چون‌وچرایی برای دریافت سیمرغ باقی نگذاشته اما این بازیگر در مراسم اختتامیه، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را به بازیگری واگذار کرد که بازی درخشانی در «مسخره‌باز» همایون غنی‌زاده داشت؛ علی نصیریان که از قضا یکی از بهترین بازی‌های کارنامه‌اش را به نقش یک سلمانی به نام کاظم‌خان انجام داد. شاید اگر جشنواره فیلم فجر سال‌ها قبل و به وقتش قدر بازی‌های استاد را می‌دانست و سیمرغی به او پیشکش کرده بود، شانس عزتی هم برای دریافت جایزه در دوره سی‌وهفتم بالا می‌رفت.
عزتی به جز اینها در بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر هم حضور داشت و یکی از بازیگران «جهان با من برقص» سروش صحت در سی‌وهفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر بود. عزتی در این فیلم تحسین‌شده نقش احسان را به عهده داشت و آن خشم و عصبیت وضعیت خاصش در میان جمع و کشمکش‌هایش با فرخ (رامین صدیقی) را به‌خوبی به مخاطب منتقل کرد.

 دوره سی‌وششم

عزتی در سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر هم با دو فیلم در فضای متفاوت حضور داشت؛ درام عاشقانه و ملتهب «لاتاری» محمدحسین مهدویان که در آن نقش نیما، برادر نوشین را بازی می‌کرد و فیلم جنگی و دفاع‌مقدسی «تنگه ابوقریب» بهرام توکلی که نقش رزمنده‌ای به نام مجید را به عهده داشت.باوجود بازی‌های درست و به‌اندازه‌اش، جلوه‌گری بیشتر در این دو فیلم با بازیگران دیگر بود، اولی محل درخشش ساعد سهیلی در نقش اصلی شد و دومی محل پیشتازی امیر جدیدی.

 دوره سی‌وپنجم

با وجود این‌که سابقه حضور عزتی در جشنواره فیلم فجر به بیست‌وهشتمین دوره و به فیلم «طلا و مس» همایون اسعدیان برمی‌گردد و در دوره‌های بعدی هم به تناوب در این جشنواره حضور داشت اما نخستین حضور جدی و موفق او در نقش و فیلمی قابل‌اعتنا به سی‌وپنجمین جشنواره فیلم فجر مربوط می‌شود، جایی که با بازی در نقش صادق «ماجرای‌نیمروز» حضور متفاوت و خیره‌کننده‌ای داشت و برای این بازی خوب نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد هم شد.
اگرچه او رقیبانی جدی مثل هادی حجازی‌فر، بازیگر نقش کمال در همین ماجرای نیمروز داشت و درنهایت هم سیمرغ را به نوید محمدزاده برای بازی در «بدون‌تاریخ بدون‌امضا» باخت اما بازی عزتی در نقش صادق بسیار مورد تحسین قرار گرفت و سرآغازی بر مسیر تازه و درخشان بازیگری‌اش شد.   

علی رستگار - گروه فرهنگ و هنر