تجزیه سیاه
همه ما در خصوص یکپارچگی هفت قاره در میلیون‌ها سال پیش و جداشدن‌شان طی مدت زمانی طولانی در کتاب‌های درسی یا مستندهای علمی خوانده‌ایم. اما تاکنون چنین چیزی را حداقل از زمانی که نخستین دوربین‌های عکاسی بیش از صد سال گذشته خلق شدند، به چشم ندیده‌ایم.
ممکن است قاره کهن آفریقا چنین تجربه‌ای را برای‌مان به ارمغان بیاورد؛ دیدن تقسیم‌شدن یک قاره و تشکیل اقیانوسی جدید. پس از حرکت‌های عظیم زمین در صبح روز دوشنبه گذشته که شکاف‌های عمیقی را در شهرستان ناروک بر جای گذاشت، زمین‌شناسان به این احتمال که کنیا دارد به آرامی در دره ریفت تجزیه می‌شود، قطعیت بیشتری بخشیدند. دره ریفت آفریقای شرقی که به نام دره ریفت آفریقایی-عربی نیز شناخته می‌شود، یکی از گسترده‌ترین شکاف‌های سطح زمین است که از اردن در جنوب غربی آسیا به سمت جنوب از شرق آفریقا تا موزامبیک امتداد دارد. این شکاف حدود 6400کیلومتر طول و به طور متوسط بین 48تا64کیلومتر عرض دارد.
تشکیل اقیانوسی جدید: زمین شناسان تایید کرده‌اند که با تقسیم قاره آفریقا به نصف، اقیانوس جدیدی در حال ایجاد است. یک تلاش بین‌المللی نشان داده است که شکافی به طول 35 مایل در بیابان‌های اتیوپی در منطقه دور از سال 2005 ظاهر شد و احتمالا شروع یک دریای کاملا جدید است. این پژوهش اخیر که در مجله Geophysical Research Letters منتشر شده است، داده‌های لرزه‌ای حاصل از تشکیل شکاف را با هم ترکیب می‌کند تا نشان دهد این سیر توسط روند‌هایی شبیه به فرآیندهایی که در کف اقیانوس هستند، هدایت می‌شود. صفحات تکتونیکی آفریقا و عربستان مدام در صحرا با هم برخورد می‌کنند و حدود 30 میلیون سال است که دارند به تدریج از هم جدا می‌شوند. اما این فقط با نرخ کسری از اینچ در سال اتفاق می‌افتد. همین حرکت دریای سرخ را نیز شکافته و پدید آورده است.
آیا دو تکه‌شدن آفریقا را به چشم خواهیم دید؟ تلویزیون ملی کنیا (KBC)، گزارش داد که بسیاری از مردم با دیدن چشم‌انداز پدیدآمده و احتمال تشکیل یک اقیانوس جدید در آفریقا شوکه شده‌اند. به گفته دکتر ادوین دیندی از گروه زمین‌شناسی دانشکده علوم و فناوری در دانشگاه نایروبی، ممکن است در واقع اقیانوسی در امتداد بازوی شرقی دره ریفت آفریقا شکل بگیرد. او می‌گوید: «بازوی شرقی دره ریفت نسبتا فعال است، این در لرزش‌های زیادی که در اطراف آن اتفاق می‌افتد، دیده می‌شود. اما شاید میلیون‌ها سال طول بکشد تا چنین اتفاقی بیفتد.» زمین‌شناسان، شکل‌گیری زمین را 4.5میلیارد سال پیش می‌دانند. پس از تشکیل پوسته قاره‌ای در 3.2میلیارد سال پیش، فلات قاره زمانی شروع به شکل‌گیری کرد که سنگ‌های ذوب زیر سطح زمین از طریق ستون‌ها به زمین فشار آوردند و ابرقاره را تشکیل دادند. به گفته دیندی، حرکت پیوسته در داخل پوسته قاره‌ای نیز شاهد تشکیل دره ریفت شرق آفریقا بوده است که همچنان فعال و در حال گسترش است و می‌تواند شاهد تشکیل یک اقیانوس جدید در آفریقا باشد. این زمین‌شناس می‌گوید: «اما این بلافاصله اتفاق نمی‌افتد، این چیزی است که میلیون‌ها سال آینده اتفاق خواهد افتاد» و می‌افزاید: «به یاد داشته باشید که بیش از 30میلیون سال طول کشیده تا ضخامت اطراف دره ریفت از 40کیلومتر به 35کیلومتر کاهش یابد. یعنی سال‌های بیشتری طول می‌کشد تا پنج کیلومتر دیگر رها شود.»
تشکیل اقیانوسی جدید: زمین شناسان تایید کرده‌اند که با تقسیم قاره آفریقا به نصف، اقیانوس جدیدی در حال ایجاد است. یک تلاش بین‌المللی نشان داده است که شکافی به طول 35 مایل در بیابان‌های اتیوپی در منطقه دور از سال 2005 ظاهر شد و احتمالا شروع یک دریای کاملا جدید است. این پژوهش اخیر که در مجله Geophysical Research Letters منتشر شده است، داده‌های لرزه‌ای حاصل از تشکیل شکاف را با هم ترکیب می‌کند تا نشان دهد این سیر توسط روند‌هایی شبیه به فرآیندهایی که در کف اقیانوس هستند، هدایت می‌شود. صفحات تکتونیکی آفریقا و عربستان مدام در صحرا با هم برخورد می‌کنند و حدود 30 میلیون سال است که دارند به تدریج از هم جدا می‌شوند. اما این فقط با نرخ کسری از اینچ در سال اتفاق می‌افتد. همین حرکت دریای سرخ را نیز شکافته و پدید آورده است.
آیا دو تکه‌شدن آفریقا را به چشم خواهیم دید؟ تلویزیون ملی کنیا (KBC)، گزارش داد که بسیاری از مردم با دیدن چشم‌انداز پدیدآمده و احتمال تشکیل یک اقیانوس جدید در آفریقا شوکه شده‌اند. به گفته دکتر ادوین دیندی از گروه زمین‌شناسی دانشکده علوم و فناوری در دانشگاه نایروبی، ممکن است در واقع اقیانوسی در امتداد بازوی شرقی دره ریفت آفریقا شکل بگیرد. او می‌گوید: «بازوی شرقی دره ریفت نسبتا فعال است، این در لرزش‌های زیادی که در اطراف آن اتفاق می‌افتد، دیده می‌شود. اما شاید میلیون‌ها سال طول بکشد تا چنین اتفاقی بیفتد.» زمین‌شناسان، شکل‌گیری زمین را 4.5میلیارد سال پیش می‌دانند. پس از تشکیل پوسته قاره‌ای در 3.2میلیارد سال پیش، فلات قاره زمانی شروع به شکل‌گیری کرد که سنگ‌های ذوب زیر سطح زمین از طریق ستون‌ها به زمین فشار آوردند و ابرقاره را تشکیل دادند. به گفته دیندی، حرکت پیوسته در داخل پوسته قاره‌ای نیز شاهد تشکیل دره ریفت شرق آفریقا بوده است که همچنان فعال و در حال گسترش است و می‌تواند شاهد تشکیل یک اقیانوس جدید در آفریقا باشد. این زمین‌شناس می‌گوید: «اما این بلافاصله اتفاق نمی‌افتد، این چیزی است که میلیون‌ها سال آینده اتفاق خواهد افتاد» و می‌افزاید: «به یاد داشته باشید که بیش از 30میلیون سال طول کشیده تا ضخامت اطراف دره ریفت از 40کیلومتر به 35کیلومتر کاهش یابد. یعنی سال‌های بیشتری طول می‌کشد تا پنج کیلومتر دیگر رها شود.»
ضمیمه نوجوانه
