«جام‌جم» تبعات دو برابر شدن تخصیص ارز مسافران هوایی را بررسی کرده است
سهمیه مسافرتی؛ ارزپاشی روی هوا
بانک مرکزی اخیرا اعلام کرد از 7اسفندماه کسانی که قصد سفر خارجی به صورت هوایی دارند، می‌توانند به جای 500 یورو، 1000 یورو سهمیه ارز مسافرتی دریافت کنند. اعلام این خبر با انتقاداتی همراه بود و برخی کارشناسان معتقدند اقدام اخیر بانک مرکزی نوعی ارزپاشی است.
اسفند ماه پیش‌فروش سفرهای نوروزی خارجی داغ می‌شود و همین موضوع نیاز ارزی را بیشتر می‌کند. برخی کارشناسان معتقدند این اقدام بانک مرکزی در راستای مدیریت بازار است و برخی دیگر آن را به یارانه برای ثروتمندان تعبیر‌کردند. در این باره گزارشی تهیه کردیم که جزئیات آن را در ادامه می‌خوانید.
نرخ ارز مسافرتی(یورو) در مرکز مبادله ایران حدود 46هزارتومان است که اختلاف آن با بازار آزاد حدود 15 هزار تومان است. در واقع هر دلار آمریکا در بازار غیر رسمی 62 هزارتومان قیمت دارد. با توجه به سهمیه 500 یورویی، اختلاف،7میلیون و 500 هزار تومان می‌شود اما دوبرابر شدن این سهمیه، این اختلاف را به بیش از 15 میلیون تومان رسانده است. برخی کارشناسان بر این باورند که این اقدام بانک مرکزی باعث هدررفت منابع ارزی خواهد شد. انتقاد دیگری که به این طرح وارد است، افزایش ارز سهمیه‌ای فقط برای مسافران هوایی است. برخی معتقدند اختلاف زیاد نرخ مرکز مبادله ایران با بازار غیر‌رسمی تنها برای ثروتمندان مطلوب است و افرادی که امکان سفر هوایی ندارند، از این یارانه محروم می‌مانند.
یارانه‌ای برای ثروتمندان
برخی کارشناسان معتقدند این اقدام، آن هم در شرایط تحریمی، توجیه ندارد و بانک مرکزی نباید با عرضه مستقیم ارز، ذخایر خود را کاهش دهد. آن‌طور که بانک مرکزی اعلام کرده امسال منابع بلوکه شده زیادی را از طریق دیپلماسی ارزی آزاد کرده اما منتقدان این طرح می‌گویند این منابع نباید تبدیل به یارانه‌ای برای ثروتمندان شود. آمارها نشان می‌دهد 5درصد مردم از هواپیما استفاده می‌کنند و افرادی که سفر خارجی را برای تعطیلات نوروز انتخاب می‌کنند، بسیار اندک است. از این رو تصمیم اخیر بانک مرکزی، نوعی حمایت از ثروتمندان برای جبران هزینه سفر آنهاست. برخی تحلیلگران ارزی نیز بر این باورند افزایش سهمیه ارز مسافرتی ممکن است تقاضا برای این بخش را افزایش دهد و منجر به خروج ارز از کشور شود. ظاهرا تصمیم تازه بانک مرکزی در این زمینه انتقادات زیادی را به همراه داشته و این در حالی است که تاکنون تصمیمی در زمینه تغییر در نحوه تخصیص این نوع ارز اعلام نشده است.
تاریخچه ارز مسافرتی
نگاهی به تاریخچه ارز مسافرتی نشان می‌دهد تولد این طرح به سال‌های جنگ تحمیلی بر‌می‌گردد.تابستان سال64 بود که هیات وزیران برای مسافرانی که قصد سفر به کشورهای خارجی را دارند، 300دلار درنظر گرفت. این سهمیه در دولت‌های مختلف دستخوش تغییر بود تا جایی که در سال97 میزان این سهمیه به 1000دلار رسید. این درحالی بودکه در آن زمان بحران ارزی آغاز شد و تحریم‌های آمریکا علیه ایران بازگشته بود. این میزان در دولت سیزدهم به500 یورو رسید اما مصطفی قمری‌وفا، مدیر‌روابط‌عمومی بانک مرکزی چندی پیش اعلام کرد: با عنایت به ایام پایانی سال و افزایش تقاضای ارز مسافرتی در راستای مدیریت بازار ارز و پوشش نیاز ارزی متقاضیان، سرانه فروش ارز مسافرتی هوایی به متقاضیان از ۵۰۰ به ۱۰۰۰ یورو افزایش پیدا می‌کند و از تاریخ ۷ اسفند ۱۴۰۲ اجرایی شده است. او افزود: تحویل ارز در درگاه خروجی فرودگاه‌ها به مسافران صورت می‌پذیرد. متقاضیان با ارائه مدارک مورد نیاز می‌توانند به شعب منتخب بانک‌های عامل ملی، ملت و سامان مراجعه کنند.
نرخ ارز مسافرتی(یورو) در مرکز مبادله ایران حدود 46هزارتومان است که اختلاف آن با بازار آزاد حدود 15 هزار تومان است. در واقع هر دلار آمریکا در بازار غیر رسمی 62 هزارتومان قیمت دارد. با توجه به سهمیه 500 یورویی، اختلاف،7میلیون و 500 هزار تومان می‌شود اما دوبرابر شدن این سهمیه، این اختلاف را به بیش از 15 میلیون تومان رسانده است. برخی کارشناسان بر این باورند که این اقدام بانک مرکزی باعث هدررفت منابع ارزی خواهد شد. انتقاد دیگری که به این طرح وارد است، افزایش ارز سهمیه‌ای فقط برای مسافران هوایی است. برخی معتقدند اختلاف زیاد نرخ مرکز مبادله ایران با بازار غیر‌رسمی تنها برای ثروتمندان مطلوب است و افرادی که امکان سفر هوایی ندارند، از این یارانه محروم می‌مانند.
یارانه‌ای برای ثروتمندان
برخی کارشناسان معتقدند این اقدام، آن هم در شرایط تحریمی، توجیه ندارد و بانک مرکزی نباید با عرضه مستقیم ارز، ذخایر خود را کاهش دهد. آن‌طور که بانک مرکزی اعلام کرده امسال منابع بلوکه شده زیادی را از طریق دیپلماسی ارزی آزاد کرده اما منتقدان این طرح می‌گویند این منابع نباید تبدیل به یارانه‌ای برای ثروتمندان شود. آمارها نشان می‌دهد 5درصد مردم از هواپیما استفاده می‌کنند و افرادی که سفر خارجی را برای تعطیلات نوروز انتخاب می‌کنند، بسیار اندک است. از این رو تصمیم اخیر بانک مرکزی، نوعی حمایت از ثروتمندان برای جبران هزینه سفر آنهاست. برخی تحلیلگران ارزی نیز بر این باورند افزایش سهمیه ارز مسافرتی ممکن است تقاضا برای این بخش را افزایش دهد و منجر به خروج ارز از کشور شود. ظاهرا تصمیم تازه بانک مرکزی در این زمینه انتقادات زیادی را به همراه داشته و این در حالی است که تاکنون تصمیمی در زمینه تغییر در نحوه تخصیص این نوع ارز اعلام نشده است.
تاریخچه ارز مسافرتی
نگاهی به تاریخچه ارز مسافرتی نشان می‌دهد تولد این طرح به سال‌های جنگ تحمیلی بر‌می‌گردد.تابستان سال64 بود که هیات وزیران برای مسافرانی که قصد سفر به کشورهای خارجی را دارند، 300دلار درنظر گرفت. این سهمیه در دولت‌های مختلف دستخوش تغییر بود تا جایی که در سال97 میزان این سهمیه به 1000دلار رسید. این درحالی بودکه در آن زمان بحران ارزی آغاز شد و تحریم‌های آمریکا علیه ایران بازگشته بود. این میزان در دولت سیزدهم به500 یورو رسید اما مصطفی قمری‌وفا، مدیر‌روابط‌عمومی بانک مرکزی چندی پیش اعلام کرد: با عنایت به ایام پایانی سال و افزایش تقاضای ارز مسافرتی در راستای مدیریت بازار ارز و پوشش نیاز ارزی متقاضیان، سرانه فروش ارز مسافرتی هوایی به متقاضیان از ۵۰۰ به ۱۰۰۰ یورو افزایش پیدا می‌کند و از تاریخ ۷ اسفند ۱۴۰۲ اجرایی شده است. او افزود: تحویل ارز در درگاه خروجی فرودگاه‌ها به مسافران صورت می‌پذیرد. متقاضیان با ارائه مدارک مورد نیاز می‌توانند به شعب منتخب بانک‌های عامل ملی، ملت و سامان مراجعه کنند.
