هزارتوی برجام

گزارش جام‌جم از فراز و نشیب‌های موجود در مواضع دولتمردان نسبت به توافق هسته‌ای

هزارتوی برجام

توافق هسته‌ای برجام که سال 94 با هدف لغو تحریم‌ها از سوی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان امضا شد در این سال‌ها نتوانست به اهداف خود برسد و نه‌تنها تحریم‌ها برداشته نشد که بی‌سابقه‌ترین تحریم‌های آمریکا در میان سکوت و تبعیت سایر اعضای برجام علیه کشورمان اعمال شد. شدت تحریم‌ها به حدی است که محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه با اشاره به تحریم‌های سخت آمریکا علیه برخی کشورها در گذشته گفته بود برای برخی کشورها، سیاست تحریم، حداقل نفت در برابر غذا بود، اما امروز از ملت ایران نفت در برابر غذا را هم مضایقه کردند. با وجود چنین وضعیتی، مقامات دولت در این سال‌ها همچنان از برجام دفاع می‌کنند و به‌نظر می‌رسد اکنون که ترامپ در آستانه خروج از کاخ‌سفید قرار دارد، امیدها به احیای برجام در میان دولتمردان افزایش یافته و بر همین اساس دولت اعلام می‌کند طرح مجلس برای لغو تحریم‌ها را برای مذاکره مفید نمی‌داند. اما مروری بر مواضع گذشته دولتمردان نشان می‌دهد گرچه حمایت از برجام، پایه و اساس اکثر موضع‌گیری‌ها بوده اما خود آنها نیز در مقاطعی نسبت به ناکارآمدی برجام و برخی نواقص در این سند اذعان کرده‌اند. در صفحه امروز مواضع مسوولان دولتی درخصوص برجام از زمان مذاکرات سال94 تاکنون را مرور کرده‌ایم:

فروردین ۹۴
رئیس‌جمهوری در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی گفت: طبق چارچوب برجام، همه تحریم‌های مالی، اقتصادی و بانكی، در همان روز اجرای توافق، لغو خواهد شد. در همان روز اجرای توافق همه قطعنامه‌های علیه ایران یعنی شش قطعنامه لغو خواهد شد.


خرداد ۹۴
محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: باید تحریم‌ها برداشته شود تا پروژه‌های عمرانی را تكمیل كنیم.


تیر ۹۴
حسن روحانی در شب امضای برجام گفت: طومار تحریم درهم پیچیده و حقوق هسته‌ای ایران تثبیت شد و اقتصاد ایران در مدار اقتصاد جهانی قرار گرفت.


شهریور ۹۴
ظریف در كمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس گفت: رفع تحریم‌ها به طور خودكار از روز اجرای برجام صورت می‌گیرد و نیازی به اقدام مجدد شورای امنیت یا اتحادیه اروپا و آمریكا ندارد. كل تحریم‌های اقتصادی اتحادیه اروپا و كل تحریم‌های ایالات متحده كه بر شخصیت‌های غیرآمریكایی اعمال می‌شود، از روز اجرا لغو خواهد شد.



اسفند ۹۴
عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی گفت: شركت ایرباس در حال دریافت مجوزهای بین‌المللی است.


فروردین ۹۵
ولی‌ا... سیف، رئیس بانك مركزی ایران گفت: برجام تا كنون «تقریبا هیچ» دستاورد اقتصادی برای تهران دربر نداشته است.



اردیبهشت ۹۵
نوبخت گفت: از برجام باید به اندازه برجام انتظار داشته باشیم.


شهریور ۹۵
علی‌اكبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: در بعد تحریم و مسائل دیگر سیاسی، آمریكایی‌ها از شیوه نادرستی استفاده می‌كنند. اگر ما وقتی برجام را تنظیم می‌كردیم، دقت بیشتری می‌كردیم؛ این فرصت برای آمریكا پیش نمی‌آمد كه از این قابل تفسیر بودن سوء‌استفاده كند.


مهر ۹۵
ظریف گفت: به خاطر مجازات‌های آمریكا، هیچ‌یك از بانك‌های بزرگ اروپایی كار با ایران را شروع نكرده است.


آذر ۹۵
علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد گفت: تحریم‌ها قابل برگشت نیست و دیوار تحریم‌ها فروریخته است.


بهمن ۹۵
ولی‌ا... سیف، رئیس‌كل بانك مركزی گفت: نباید دستاوردهای مثبت برجام را نادیده گرفت.


اردیبهشت ۹۶
جهانگیری در رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: عده‌ای فكر نمی‌كردند برجام در مذاكره با غربی‌ها به نتیجه برسد، اما تیم دیپلماسی قوی شكل گرفت و ما به تمام اهداف برجام رسیدیم و ریسك‌های بزرگی را از كشور دور كردیم.


شهریور ۹۶
علی‌اكبر صالحی گفت: برجام سایه تهدیدات را از سر جمهوری اسلامی ایران برداشته است، نباید این دستاورد مهم را نادیده گرفت و تحریم چند بانك را بزرگ جلوه داد.



آبان ۹۶
رئیس‌جمهوری گفت: آمریكا با زبان و عمل می‌گوید كه اهل مذاكره و تعهد نیست، اما به برخی كشورهای شرق آسیا (كره‌شمالی) می‌گوید بیا با ما مذاكره كن؛ مگر دیوانه‌اند كه با شما مذاكره كنند؟ شما به مذاكره‌ای كه به تأیید سازمان ملل رسیده، پایبند نیستید.


اسفند ۹۶
عباس عراقچی در اندیشكده چتم‌هاوس در انگلیس گفت: ایران برجام را داستان موفقی نمی‌داند، چراكه ایران از آن بهره‌مند نشده و تحریم‌ها برداشته نشده است.


تیر ۹۷
عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران گفت: امروز برجام در آی‌سی‌یو است، چرا كه مهم‌ترین نقطه تعادل خود را از دست داده است.


شهریور ۹۷
ظریف در مصاحبه با سی‌ان‌ان و در پاسخ به این سؤال خبرنگار كه «اگر شما احساس می‌كردید آمریكا به تحریم‌ها اعتیاد دارد، چرا توافق را ادامه دادید؟» گفت: «این شاید یك اشتباه بوده است، اما مشكل اینجا بود كه ما احساس كردیم ایالات متحده یاد گرفته كه دست‌كم در مورد ایران، تحریم‌ها علی‌رغم ایجاد مشقت‌های اقتصادی، نتایج سیاسی مدنظر آنها را به بار نمی‌آورد و من فكر می‌كردم كه آمریكایی‌ها این درس را یاد گرفته‌اند. متأسفانه، اشتباه می‌كردم».



دی ۹۷
ظریف با بیان این‌كه هدف از برجام اقتصادی نبود، گفت: مذاكرات ما درباره برجام تا فروردین 94 (یعنی سه ماه قبل از توافق نهایی برجام) صرفا هسته‌ای و امنیتی بود. اهداف برجام استراتژیك بود.


تیر ۹۸
ظریف در پاسخ به این سؤال كه اكنون در سالگرد تصویب برجام قرار داریم و اگر شما به چهار سال قبل برگردید، باز هم برجام را امضا می‌كنید، گفت: حتما این كار را می‌كنم.


مرداد ۹۸
اسحاق جهانگیری در جلسه ستاد اقتصاد مقاومتی استان البرز گفت: انتظار ما از پنج كشور دیگر طرف برجام این بود كه پای كار بایستند و فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌های آمریكا را جبران كنند، اما در این مدت هیچ اقدام جدی اقتصادی و كار مؤثری انجام نداده‌اند.


مرداد ۹۸
رئیس‌جمهوری در جمع مدیران وزارت خارجه گفت: هدف برجام از بین رفتنی نیست، یعنی به واسطه آن ایران‌هراسی را از بین بردیم و دروغ بودن این‌كه می‌گفتند ایران اهل منطق و مذاكره نیست و به دنبال ساخت بمب اتم است را ثابت كردیم.


آذر ۹۸
عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه در مصاحبه با وبگاه هلندی
«اِن.آر.سی» با اشاره به این‌كه نتیجه برجام و پایبندی به آن، فقط افزایش تحریم‌ها بود، تأكید كرد: یكی از درس‌های برجام این بود كه مقاومت، بیش از تمایل برای همكاری جواب می‌دهد.


دی ۹۸
دی‌ماه ۹۸: ظریف در یك رشته توییت با انتشار اسنادی، بدعهدی طرف اروپایی را به آنها یادآوری كرد و نوشت: سه كشور اروپایی ادعا كرده‌اند كه به تعهدات‌شان تحت برجام پایبند بوده‌اند. اما واقعیت اینگونه است:  واردات صفر نفت ایران تحریم بانك‌های ایرانی و عدم اتصال به سوئیفت، عدم حمایت از شركت‌های اروپایی در قبال تحریم‌های آمریكا علیه ایران، خروج شركت‌های اروپایی از ایران، شكست حتی در فروش كالاهای معاف‌شده از تحریم‌ها، نظیر غذا و دارو.


آبان ۹۹
رئیس‌جمهوری گفت: در توافق هسته‌ای در سال 94 یك فضای تنفسی را ایجاد كردیم و در آن فضای تنفسی، همه طرح‌های ما نهایی، احیا و فعال شد. این‌كه شما می‌بینید هر هفته طرح‌های مهم را افتتاح می‌كنیم، اینها طرح‌هایی است كه در آن فضای تنفسی شروع و تكمیل شد و امروز به بهره‌برداری می‌رسد.


آذر ۹۹
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری گفت:‌ ایران منفعت قابل‌توجهی از اجرای برجام نبرده، اما همچنان برای تقویت رویكرد چندجانبه‌گرایی، درصدد بازگشت توازن و تعادل، در انجام تعهدات طرفین به این توافق بین‌المللی است.