3 رویكرد علمی در مدیریت بحران
این روزها كره زمین با تغییرات آبوهوایی چشمگیری مواجه شده است و برای مقابله با این تغییرات زیرساختهای جوامع هم باید نسبت به گذشته تغییرات اساسی داشته باشند. از برخی از این زیرساختها میتوان به سامانههای حملونقل، ساختوساز، سیستمهای فاضلاب و پسماندها اشاره كرد. در ضمن تغییرات اقلیمی تمام بخشهای زمین را به یك شكل و اندازه دستخوش تغییر نمیكند. بنابراین برای مقابله با مشكلاتی نظیر خشكسالی، بالا آمدن سطح آب دریا، سیل، توفان، گرما یا سرمای شدید و تندبادها در هر منطقه از زمین باید از روشهای متعددی استفاده كرد. هر یك از این زیرساختها به بررسیهای دقیق و علمی نیاز دارند تا به بهترین كارایی دست یابند. در ادامه به طور مختصر از تلاشهایی میگوییم كه متخصصان برای ایجاد زیرساختهای مقاوم به كار میبرند یا امیدوارند در آیندهای نه چندان دور از آن روشها استفاده شود. البته محققان میگویند چنانچه اهداف تولید زیرساختهای مقاوم را بهخوبی پیش ببرند، میتوانند بین سالهای ۲۰۳۰ تا ۲۰۴۰ میلادی شاهد شهرهایی مقاوم در برابر بلاهای طبیعی باشند. منابع: Quantumrun، Science Daily، Smithsonian Mag و Scientific American
طراحی نوین جادهها
حفظ و نگهداری جادهها بسیار پرهزینه است. جادهها معمولا در معرض صدمات ناشی از سیل، بارش، حرارت و یخزدگی هستند. جادههای آسفالتشده در برابر بارش و سیل، آسیبپذیرتر هستند. زیرا آب باران به دلیل وجود آسفالت، راهی برای نفوذ به درون زمین پیدا نمیكند و روی جاده، جاری میشود. یكی از روشهای پیشنهادی برای این مشكل، ساخت جادههای نفوذپذیر است. این نوع طراحی اجازه میدهد آب ناشی از بارش باران به درون لایههای سنگی و خاكی زیر جاده نفوذ كند و در عین حال فیلتر و جمعآوری شود. روش دیگر ساخت كانالهای زیر جادههاست كه آب اضافی را به مسیری دیگر هدایت كنند.
از طرفی دمای بسیار بالای برخی مناطق، مشكل دیگری است كه جادهها را در معرض تخریب قرار میدهد. دمای زیاد موجب ترك خوردن سطح جادهها میشود. در حال حاضر متخصصان، ساخت «جادههای خنك» در این مناطق را پیشنهاد دادهاند. آنها برای خنك نگه داشتن سطح جاده از چند روش كاربردی سخن میگویند كه از برخی از آنها میتوان به موارد زیر اشاره كرد:
ساخت جادههایی كه نور خورشید را بازتاب كند
افزایش توانایی جادهها در انتقال حرارت
كاهش قدرت جذب حرارت توسط جادهها
استفاده از روش تبخیر برای خنك نگه داشتن جادهها
مقاومسازی پلها
پلها، یكی از زیرساختهایی است كه باید بهگونهای ساخته شوند كه در برابر تغییرات اقلیمی مقاوم باشند. پلها، بهویژه در شهرهای ساحلی، به شدت در برابر توفان و سیل آسیبپذیر هستند و معمولا در معرض خطر آبشستگی (Scour) قرار میگیرند. این پدیده در اثر عبور جریان سیال مانند آب، خاك كف و اطراف پایههای پل را میشوید و موجب تخریب پل میشود. البته بزرگراهها هم از این پدیده در امان نیستند. متخصصان سازمان حفاظت محیطزیست میگویند برای مبارزه با این مشكل، باید پی و بنیان پلها را با استفاده از سنگ، رسوب و بتن كاملا محكم كرد. به این ترتیب پدیده آبشستگی نمیتواند صدمهای به پایه پل بزند. در ضمن استفاده از بتنهایی كه میتوانند آب را به خود جذب كنند، استحكام پلها را افزایش میدهند.
از طرفی وقتی بتن در معرض آب و هوای بد، مانند بارانهای سیلآسا، قرار گیرد، دچار فرسودگی میشود. مخصوصا وقتی گاز سولفید هیدروژن كه در محیط زیستمان وجود دارد با آب باران تركیب شود، تولید اسید سولفوریك میكند و این اسید، سرعت فرسودگی بتن را افزایش میدهد. اما محققان دانشگاهی از آفریقای جنوبی، تصمیم دارند نوعی بتن تولید كنند كه جلوی عبور مولكولهای گازهای مختلفی را كه وارد بتن شده و موجب فرسودگی آنها میشود گرفته و مقاومت بتن را در برابر فرسایش ناشی از آب باران افزایش دهند.
تقویت شیوههای ساخت و ساز
مقررات ساخت و ساز
تغییرات آب و هوایی و سطح دریاها، كارشناسان ساخت و ساز را به ساختن بناهای سازگار با این تغییرات مجاب كرده است. برای مثال آنها در مناطقی كه مستعد سیل است، ساختمانها را مرتفع و مقاوم در برابر سیل میسازند. سیل پس از زلزله، یكی از بلایای طبیعی پرهزینه است، بنابراین باید بنیان ساختمانها را بسیار قوی و بالاتر از سطح زمین ساخت. درضمن نباید در مناطقی كه در مسیر سیل قرار دارند، ساختوساز انجام داد.
همچنین ساختمانها باید سازگار با شرایط اقلیمی هر منطقه ساخته شوند. مثلا اگر منطقهای آب و هوای خشك دارد، باید ساختمانها بهگونهای ساخته شوند كه در مصرف آب صرفهجویی شود. یعنی از شیرهای آب و دوش كمتر استفاده شود.
بام سبز، یكی از روشهایی است كه دانشمندان برای كاهش بار گرمایی، كاهش سیلاب، جذب آب باران، تصفیه هوا و كاهش اثرات گرمایش و تغییرات آب و هوایی از آن استفاده كردهاند. در این روش روی سطح سقف خانهها، گیاهانی پرورش داده میشود. نوع گیاه بهكار برده شده در این سقفها، نسبت به شرایط آب و هوایی مناطق گوناگون
متفاوت است.
مدیریت مناطق ساحلی
این روزها به دلیل تغییرات آب و هوا و طغیان دریا و رودخانهها، مردم بیشتر كشورها كمتر در كنار سواحل دریا و رودخانهها خانهسازی میكنند. زیرا هنگام بروز سیل، این بناها زودتر از بناهای دیگر صدمه میبینند. اما دانشمندان برای حل این مشكل ساخت دیوار دریایی در برابر این طغیانها را پیشنهاد دادهاند، محققان آمریكایی معتقدند تا سال ۲۱۰۰ میلادی، بیشتر خانههایی كه نزدیك سواحل دریا ساخته شدهاند به زیر آب خواهند رفت و صدمات بسیار سنگینی به جوامع وارد خواهد شد و با استفاده از دیوارهای دریایی میتوان تا حدی جلوی هجوم سیل را گرفت.
همچنین این دانشمندان میگویند ساختارهای طبیعی مانند تالابها، تپههای شنی یا صخرههای مرجانی درست مانند دیوارهای دریایی عمل میكنند و میتوانند از انسان در برابر سیل دفاع كنند. بنابراین مردم شهرهای ساحلی باید مراقب این نوع دیوارهای دفاعی طبیعیشان باشند.
مدیریت اصولی فاضلاب و پسماند
فاضلاب و روانآبهای سطحی
متاسفانه در بیشتر مناطق مستعد سیل، سامانه فاضلاب بهگونهای بنا نشده كه پاسخگوی آب فراوانی باشد كه سیل با خود میآورد و سرریز فاضلاب بهداشتی (SSO) رخ میدهد. سرریز فاضلاب بهداشتی، شرایطی است كه در آن فاضلاب تصفیه نشده، پیش از رسیدن به تجهیزات تصفیه فاضلاب به محیط وارد شده و این وضعیت موجب آلودگی آب محیط و در نتیجه گسترش بیماری میشود. از طرف دیگر در محیطهایی كه دچار خشكسالی هستند، سیستم فاضلاب دچار غلظت میشود و این آلودگی، بیش از پیش به زیرساختها آسیب وارد میكند. مشكل دیگر، روانآبهای سطحی ناشی از بارندگی است. راهحلی كه متخصصان برای این نوع آلودگی آب پیشنهاد میدهند، ایجاد زیرساختهایی با ویژگیهای تصفیهكنندگی است. به این ترتیب، آبی كه به زمین نفوذ میكند، با استفاده از تصفیهكنندهها، فیلتر شده و آب تمیز وارد مسیرهای آبی و آبهای زیرمینی میشود. البته انجام چنین پروژهای بسیار گران تمام میشود و محققان امیدوارند بتوانند این كار را حداقل در ۱۵ تا ۲۹ سال آینده عملی کند.
کنترل پسماندها
پسماندها یكی دیگر از مشكلاتی است كه جوامع مختلف دنیا با آن روبهرو هستند. از برخی از روشهای فعلی كنترل پسماندها میتوان به مواردی چون دفن زبالهها، سوزاندن و تهیه كمپوست از آنها اشاره كرد. البته بازیافت زبالهها هم چندان بیضرر نیست و موجب انتشار گازهای گلخانهای میشود. محققان در تلاشند با استفاده از فناوریهای بهروز پسماندها را كنترل كنند. یكی از فعالیتهای آنها تبدیل فاضلاب به بتن است و امیدوارند در آینده این فناوری را به شكلی كاربردی در اختیار جوامع قرار دهند. محققان مالزی فاضلاب خانگی را ابتدا خشك كرده و به شكل پودر درآوردند و این مواد را به بتن اضافه كردند. به این ترتیب آنها توانستند نهتنها استحكام و قدرت بتن را افزایش دهند، بلكه مواد فاضلاب را بهخوبی بازیافت كردند. در ضمن ویژگی جذب آب به وسیله این بتن ابداعی بهبود یافت.
-
پیام سفر «عمرانخان»
-
معمای گاندو
-
دل را چراغـــــــــانی کنید
-
تاکســیهــای اینتـرنتــی و اطلاعات اشتراکی
-
برانكو رفتنی است؟
-
شاعری که مجوز عاشقی می دهد
-
غلبه گُل بر گِل
-
و ما ادراک «حسین»
-
قدرت نمایی جنگنده های بومی در آسمان تهران
-
گوگل، حساب «پرس تیوی» را در «یوتیوب» غیرفعال کرد
-
خوزستان باز هم «سد» میخواهد
-
3 رویكرد علمی در مدیریت بحران
-
اصل امیدبخش انتظار
-
دموكراتها خواستار انتشار نسخه سانسورنشده گزارش مولر شدند