دورخیز ایران‌خودرو برای عرضه یك شاسی‌بلند كوچك
با بازگشت تحریم‌های پس از برجام و خروج پژو از همكاری با ایران‌خودرو موجب شد تا ماجرای تولید پژو 301 مختل شود و شمارگان تولید پژو 2008 نیز افت محسوسی یابد. با قراردادی كه اخیرا میان پژو و فیات كرایسلر آمریكایی بسته‌شده نیز بعید است دیگر فرانسوی‌ها تمایل جدی به همكاری با مهندسان ایرانی داشته باشند. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد خودروسازان جاده مخصوص تصمیم گرفته‌اند قید تولید پژو 301 و پژو 2008 را بزنند و دو محصول اصلاح‌شده و تغییر ظاهر داده را روی پلتفرم پی‌اف‌وان (PF1) پژو برای برند اختصاصی خود مورد استفاده قرار دهند. پلتفرمی كه از شناخته‌شده‌ترین محصولات گروه PSA است و در قراردادهای پس از برجام مجوز استفاده از آن به ایران‌خودرو داده شده بود. فعلا این دو محصول كی 132 (K132)  و كی 125 (K125) نام دارند. اولی محصولی سدان و بسیار شبیه به پژو 301 است كه نمونه اولیه آن پیش از تعطیلات نوروز رونمایی شد و پیشتر بررسی‌اش كردیم. اما دومی محصولی جذاب و برپایه پژو 2008 به نظر می‌رسد كه شنیده‌ها حاكی است هنوز در مرحله طراحی قرار دارد. با این حال ناظران می‌گویند در شرایطی كه عطش خرید محصولات تكراری خودروسازان به قدری است كه با هر بار باز شدن سایت ده‌ها هزار سفارش در چند ثانیه ثبت می‌شود بعید نیست ایران‌خودرو طی روزها و ماه‌های پیش رو، پیش‌فروش محصول جدید خود یعنی كراس‌اوور كی125را آغاز كند. البته در شرایطی كه هنوز مراحل طراحی این خودرو تمام نشده، این پیش‌فروش را باید نوعی مشاركت در تولید ارزیابی كرد و با نگاهی به سوابق خودروسازان كشور بعید نیست دست آخر به جای محصول خوش رنگ و لعاب در طراحی‌های فعلی، یك سمند یا پژو 405 دست خریداران را بگیرد!
تصاویر منتشر شده نشان می‌دهد كراس‌اوور ملی ایران‌خودرو در صورتی كه رونمایی شود از نظر ابعاد و اجزای بدنه به پژو 2008 و البته تاحدودی به ام‌وی‌ام ایكس22 بسیار شبیه خواهد بود. برخی منابع از همكاران ایران‌خودرو با پنین فارینا در تولید این محصول خبر داده‌اند. با این حال شرایط تحریم‌های دو سال اخیر، احتمال صورت پذیرفتن چنین همكاری را غیرمحتمل می‌سازد.
نقل‌قول‌ها نیز حاكی از این است كه زیر درپوش محفظه موتور این خودرو از پیشرانه ملی ای‌اف7 توربو (EF7 TURBO)  با پسوند پلاس نیرو بهره برده خواهد شد كه در این صورت نیرویی به اندازه 160 تا 170 اسب بخار و گشتاوری به میزان 235 نیوتن متر از طریق جعبه‌دنده شش‌سرعته اتوماتیك ساخت شركت چینی DAE نصیب چرخ‌های این خودرو می‌شود.
در اتاق خودرو و در داشبورد و دیگر اجزا تا حد زیادی الگوی داشبورد پژو 2008 رعایت شده که جلو آمپر نیز ماجرا را فاش می‌كند. پنل تنظیمات سیستم تهویه نیز شبیه به براداران اروپایی كی125 خواهد بود و نمایشگر دیجیتال سیستم تهویه و دكمه‌های آن نیز كاملا مشابه سیتروئن C3-XR و پژو 301 طراحی شده است. الگوی ثابت سقف و بخش جانبی میان پژو 2008 نیز در كی125 مشهود است.
از جمله امكانات رفاهی تعبیه‌شده در كراس‌اوور جدید می‌توان به سیستم تهویه هوای اتوماتیك، سانروف، سیستم ورود و استارت بدون كلید (كیلس استارتر)، كروز كنترل و محدودكننده سرعت، تعویض دنده از پشت فرمان برای افزایش حس اسپرت در حین رانندگی، فرمان تلسكوپی و رینگ‌های 16 و 17 اینچی آلیاژ آلومینیوم اشاره كرد.
فرمان برقی، صفحه نمایش هشت‌اینچی رنگی تمام‌لمسی، دوربین دید عقب، سیستم اتصال بلوتوثی، سیستم صوتی متشكل از شش اسپیكر به همراه ورودی‌های AUX - USB، قابلیت میرورینگ گوشی هوشمند، كنترلر سیستم مالتی‌مدیا و كروز و مدیریت تماس بر روی فرمان، رایانه سفری، صندلی‌ها با روكش چرم و پارچه با قابلیت تنظیم شش‌حالته صندلی راننده و سرنشین به صورت برقی، سیستم گرمایشی صندلی‌های ردیف جلو، صندلی‌های عقب تاشو، چراغ‌های روز از نوع ال‌ای‌دی و چراغ‌های عقب از نوع ال‌ای‌دی تركیبی، سنسور نور و باران، آنتن كوسه‌ای، سیستم گرمایشی آینه‌های جانبی، سیستم ضدسرقت ایموبلایزر از جمله دیگر امكانات این خودرو است.




پرواز قریب‌الوقوع شاهین در بازار
هرچند كه صنعت خودروسازی در كشور ما قدمتی بیش از نیم‌قرن دارد اما اگر نیم‌نگاهی به خودروهای موجود بر روی خطوط تولیدشان بیاندازیم با انبوهی از محصولاتی تكراری با فناوری دو تا سه دهه پیش بازار جهانی رو‌به‌رو خواهیم شد. برای مثال پژو 405 كه خانواده‌ای متشكل از 405، پارس، دنا و سمند دارد و همه اینها از پلتفرم مشترك با پژو 405 بهره می‌برند، محصول اواخر دهه 80 میلادی فرانسه است و پراید كه یار دیرینه بازار خودروی ماست و به غیر از خانواده خود، با اندكی تغییرات خانواده تیبا/ ساینا را هم زیر بال و پر گرفته نیز در بازار جهانی تقریبا هم‌دوره 405 است. حال با تمام این اوصاف و صحبت‌هایی كه فاكتور گرفته شد، این روزها سایپا ما درصدد عرضه محصولات تازه با پلتفرم‌های جدیدتری به بازار است كه البته در این بلبشوی بازار خودروی ایران احتمالا قیمت مناسبی هم برای عموم نخواهد داشت. یكی از این محصولات «سایپا شاهین» است كه سابقا با نام «رُهام» معرفی شده بود و قرار است امسال وارد بازار كشور شود.
روزهای خبرساز سایپا
شاید باورتان نشود؛ اما سایپا قرار است بعد از 27 سال به‌زودی و برای همیشه با پراید خداحافظی كند. به این ترتیب سایپا 111 و 132 در هفته‌های اخیر از خط تولید خارج شدند و گفته شده كه تا چندی دیگر، تولید سایپا 131 نیز به عنوان پرفروش‌ترین محصول این خودروساز و البته پرتیراژترین خودروی ایران خاتمه خواهد یافت. اما موضوع مهم در رابطه با این بحث این است كه پراید ارزان‌ترین خودروی صفركیلومتر كشورمان محسوب می‌شود و هرچند قرار است خانواده ایكس200 راه پدر خود یعنی ایكس100 (خانواده توسعه یافته پراید) را در پیش بگیرد اما بین این محصولات اختلاف قیمت وجود دارد و به این ترتیب بعد از یاور همیشگی بازار كشور، پراید، حد پایین گستره قیمتی بازار كمی تغییر خواهد كرد و كمترین مبلغی كه برای تملك یك خودروی صفركیلومتر باید بپردازید اندكی متفاوت خواهد بود. لازم به ذكر است كه پس از پایان تولید پراید، سایپا قرار است دو فیس‌لیفت تازه از محصولاتش را روانه بازار كند.
خبر دیگری كه این هفته منتشر شد، افزایش 23 درصدی قیمت خودروهای شركت سایپاست كه البته ارقام اعلامی از سوی شورای رقابت با چیزی كه در بازار آزاد اعلام می‌شود تفاوت چشمگیری دارد. برای مثال در این فهرست قیمت سایپا 151 (وانت بار) تقریبا 43 میلیون و 300 هزار تومان، سایپا 131 حدود 46 میلیون و 100 هزار تومان و ساینا تقریبا 66 میلیون و 370 هزار تومان قیمت دارد و این در حالی است كه خودروهای مذكور در بازار آزاد كشور تقریبا دو برابر اعداد اعلامی برچسب می‌خورند. البته لازم به ذكر است كه این مرحله اول افزایش قیمت این خودروساز است و با توجه به نرخ تورم احتمالا به‌زودی شاهد یك افزایش قیمت دیگر نیز باشیم.
اما برسیم به بحث اصلی؛ سایپا شاهین. پیش‌فروش این خودرو كه در نمایشگاه بین‌المللی خودروی تهران سال 1397 برای نخستین بار در معرض دید عموم قرار گرفت، به‌زودی (احتمالا بعد از ماه مبارك رمضان) و با موعد تحویل اواخر 99 آغاز خواهد شد؛ هرچند قرار بود این خودرو سال گذشته روانه بازار شود. هنوز از قیمت نهایی این محصول اطلاعات دقیقی وجود ندارد. اما بعید است شاهین یا همان «رُهام» سابق ارزان‌تر از دنای ایران‌خودرو باشد.
پلتفرم جدید؟!
همان‌طور كه اشاره شد یكی از مهم‌ترین نقص‌های صنعت خودروی كشور، نبود یك پلتفرم كاملا جدید و ملی در خودروهای اصطلاحا «ملی» است. برای مثال سمند و دنا كه به عنوان دو خودروی ملی ایران‌خودرو شناخته می‌شوند از پلتفرم پژو 405 بهره می‌برند و رانا نیز در بطن خود یك پژو 206 است. سایپا نیز در خانواده ایكس100 و ایكس200 از پلتفرم توسعه یافته پراید بهره می‌برد. حالا رُهام سابق و شاهین جدید با پلتفرم «اس‌پی100» كه سایپا مدعی بومی بودن بخش عمده این پلتفرم است به بازار عرضه خواهد شد. هرچند به گفته مسوول پروژه اس‌پی 100 سایپا در اصل متعلق به تویوتا یاریس دهه 2000 میلادی است و از آن در ولیكس سی30 نیز استفاده شده است.
اما نكته جالب اینجاست كه در زمان رونمایی اولیه بسیاری از افراد گمان می‌كردند كه این خودرو از پلتفرم خانواده اچ300 برلیانس بهره می‌برد، زیرا در آن زمان قرار بود رُهام با موتور 1650 سی‌سی این خودروی چینی روانه بازار شود و البته سایپا و پارس‌خودرو نیز روابط حسنه‌ای با برلیانس چین داشتند. اما با وجود این كه پلتفرم اس‌پی100 را هم نمی‌توان «ملی» دانست، اگر بخواهیم به نیمه پر لیوان نگاه كنیم، ساختار اصلی و پایه این پلتفرم مربوط به تویوتا است و این نكته مثبتی در رابطه با محصول جدید سایپا محسوب می‌شود. هرچند كه یاریس در رده ساب كامپكت (فوق‌ فشرده) تولید می‌شود و سایپا مصر است شاهین را خودرویی در رده كامپكت (فشرده) بدانیم؛ در حالی كه با طول 46/4 متری بیشتر شبیه به خودروهای رده ساب‌ كامپكت است. نكته مثبت دیگر هم این‌كه سایپا ادعا می‌كند این خودرو قادر به كسب سه ستاره از مجموع پنج ستاره در آزمون‌های ایمنی خواهد بود و هرچند این ادعا هنوز اثبات نشده است اما به هر حال مسلما شاهین با پلتفرم تویوتای خود، خودروی ایمن‌تری نسبت به خانواده‌های ایكس100 و ایكس200 خواهد بود.
سرانجام مباحث فنی
پس از تشدید تحریم‌ها و محدودیت‌های سر راه صنعت خودروی كشور و به‌وجود آمدن اوضاع كنونی، سایپا مجبور به جایگزینی پیشرانه برلیانس و البته گزینه محتمل 3 سیلندر 2/1 لیتری توربو ساخت كمپانی اِی‌وی‌اِل (AVL) اتریش با پیشرانه‌ای در دسترس‌تر شد و به این ترتیب موتور ای‌اف‌7 ایران‌خودرو یكی از گزینه‌های روی میز بود. اما در نهایت تصمیم بر آن شد كه شاهین و خانواده تیبا و ساینا اشتراكات فنی بیشتری داشته باشند. به این ترتیب قرار بر این است كه تیپ پایه و ارزان‌ترین نسخه این خودروی ملی جدید از موتور بهینه‌سازی شده تیبا/ساینا با قدرتی در حدود 117 تا 123 اسب بخار بهره ببرد كه این موتور با نام ام18 شناخته می‌شود. اما همچون دنا، این خودرو نیز نسخه توربویی خواهد داشت كه با بهره‌گیری از پیشرانه ام18تی در حدود 147 اسب بخار توان ارائه خواهد كرد. این در حالی است كه نسخه اولیه این خودرو از پیشرانه 5/1 لیتری توربو (با نام ام15تی) با توان نه چندان بالای 108 اسب بخاری برخوردار بود كه احتمال عرضه‌اش با این موتور بسیار كم و تقریبا منتفی است.
تیپ‌ها و بازار احتمالی
شنیده‌ها حاكی از آن است كه سایپا قصد دارد این خودرو را در تیپ‌های متفاوتی به بازار عرضه كند كه از نظر فنی احتمالا دو موتور تنفس طبیعی و یك پیشرانه توربو در انتظار خیابان‌‎های ایران باشد. همچنین شاهین در مرحله نخست با گیربكس دستی به دست خریداران خواهد رسید اما قطات جعبه دنده اتوماتیك نیز برای آن در نظر گرفته می‌شود. همچنین با توجه به این كه شاهین مدرن‌ترین محصول سایپاست قطعا قرار است با امكاناتی فراتر از دیگر محصولاتش كه در حال حاضر «كوییك» در صدر آنها قرار دارد به بازار عرضه شود. احتمالا مواردی مثل سانروف (كه در كوییك به چشم نمی‌خورد) نیز در نسخه فول‌آپشن این خودرو ارائه شود و البته تیپ‌های متفاوت این خودرو از سطح امكانات متفاوتی بهره خواهند برد كه بالابرهای برقی شیشه، استارت دكمه‌ای، سیستم تهویه مطبوع اتوماتیك، سنسور دوربین عقب، چراغ روشنایی در روز، كروز كنترل، سنسور كنترل فشار باد تایر، كمك برقی فرمان و... از موارد مورد استفاده در محصول جدید سایپا خواهند بود.
اما همان‌طور كه گفته شد هنوز قیمت قطعی برای این خودرو اعلام نشده و این در حالی است كه اگر اوضاع بازار با وضعیت فعلی پیش برود به احتمال قوی شاهین در بازار آزاد به قیمت بیش از 200 میلیون تومان خواهد رسید؛ هرچند قیمت اعلامی كارخانه احتمالا عددی كمتر از 150 میلیون تومان باشد.