در بهشت‌زهرای تهران که فانوس‌های قرمز بر سر مزار شهدای گمنام در دل تاریک شب، دل‌انگیزتر از هر زمانی نورافشانی می‌کرد، شب‌زنده‌دارانِ قدر با ماسک‌های سبز و سفید و سیاه به چهره با فاصله‌های مجاز از هم قرآن به سر گرفتند و اشک ریختند و دعا خواندند. در گلزارهای شهدای بقیه شهرها هم که همیشه غربت دارد و جای خوبی است برای عاشقان رمضان و شب‌های تعیین سرنوشت، پیروان سنت احیا با آدابی بهداشتی چنان مقید ظاهر شدند که تصاویرشان در قاب دوربین عکاسان در تاریخ ثبت خواهد شد. برخی مساجد در شهرهای مختلف کشور که به‌صورت سنتی میزبان بیشترین مراجعان شب‌های قدر هستند، در شب نوزدهم امسال احترام به اصول بهداشتی را چنان ادا کردند که صف شب‌زنده‌داران به محوطه بیرونی مساجد رسید و قطار عاشقان در کوچه‌ها و خیابان‌های اطراف راه افتاد و صحنه‌هایی بدیع ایجاد کرد. مردمی که شب نوزدهم رمضان به مسجد پرآوازه امام صادق(ع) در میدان فلسطین تهران آمده بودند تکه‌ای از این پازل پرجاذبه را طراحی کردند وقتی با زیراندازهای کوچک و بزرگ، انفرادی یا خانوادگی بر لبه باغچه‌ها یا کف خیابان نشسته بودند و آرام‌آرام راز و نیاز می‌کردند.
مردم حاضر در هیات ریحانه‌الحسین در محله باغ‌فیض پایتخت نیز از این جنس بودند آن هنگام که شرکت‌کنندگان در مراسم احیا در نخستین محک روزهای کرونایی که هزاران جفت چشم در حال پاییدن‌شان بود سنگ‌تمام گذاشتند و با ماسک‌های روی صورت و دستکش‌های توی دست و رعایت فاصله‌های جانبی، متفاوت‌ترین شب قدر کشور را رقم زدند. به همین ترتیب بود آنچه که مومنان شب‌زنده‌دار در مسجد معروف ارک و مهدیه تهران به نمایش گذاشتند که بی‌نهایت تکرار در سایر نقاط کشور داشت.در مسجدی در سنندج، عبادت‌کنندگان روی صندلی‌هایی نشسته بودند که حداقل یک و نیم متر از هم فاصله داشت و در مساجدی در بروجرد و خرم‌آباد و در حسینیه‌هایی در شیراز و اصفهان هر چه بود عبادت و زهد با چاشنی پارسایی در رعایت حریم‌های بهداشتی بود. تب‌سنجی و سنجش میزان اکسیژن خونِ شب‌زنده‌دارها یکی از اقدامات خودجوش اماکن مذهبی بود که فقط به پوشیدن ماسک و دستکش توسط مراجعان اکتفا نکرده بودند بلکه می‌خواستند با در دسترس‌ترین روش‌ها از سلامت مردم و کم‌خطر بودن این گردهمایی‌ها مطمئن شوند؛‌ فکری بکر که لحظاتی ناب را خلق کرد. اما هنوز درخیلی از شهرهای ایران شب‌ها هوا سرد می‌شود. با این که دومین ماه بهار رو به پایان است ولی در بیشتر شهرها لباس‌های گرم و پتوهای سفری حفاظ جان مناجات کنندگانی بود که در فضای داخلی مسجد یا جا برای نشستن امن نیافته بودند یا مطمئن‌تر می‌دانستند اگر زیر سقف آسمان دعا کنند. در این بین عده‌ای هم به کابین خودروهای شخصی خود پناه آورده بودند که به یمن نخستین شب قدر سال، عبادتگاه‌هایی کوچک شده بود؛ مردم قرآن می‌خواندند،‌ ذکر می‌گفتند، تسبیح می‌گرداندند و صبور و متین اشک می‌ریختند.
درپارک ارم تهران اما برنامه‌ای خلاقانه ترتیب داده شد تا خودروی مردم شب‌زنده‌دار بعد از این که از تونل ضد‌عفونی کننده عبور می‌کرد به معنی واقعی کلمه تبدیل به یک خلوتگه پر و پیمان شود. سینما ماشین برج میلاد تهران اگر یادتان باشد نسخه دومش در پارک ارم اجرا شد یعنی مردم توانستند درون خودروی خویش با آسودگی بنشینند و با ادعیه و مناجاتی که از مانیتوری بزرگ پخش می‌شد، همراهی کنند.
رو سفید شدیم
درهمه لحظاتی که در مساجد و هیئات و حسینیه‌ها شب نوزدهم ماه مبارک داشت با طمانینه و منطق و آگاهی می‌گذشت و در همه دقایق و ثانیه‌هایی که بیماران زیر سایه توجهات کادر درمانی درحال مداوای روحی،‌ خواندن دعا و تکرار مناجات پای قاب تلویزیون بودند،‌ در ستاد ملی مقابله با کرونا حداقل دو نفر امیدوار به رعایت حداکثری پروتکل‌های بهداشتی بودند؛‌ حسن روحانی رئیس جمهور و سعید نمکی وزیر بهداشت. دیروز که جلسه ستاد برگزار شد این دو حرف‌هایی زدند که دل نگرانی‌های آنان را بخوبی بازتاب می‌داد. روحانی گفت از قبل نگرانی‌هایی بود که اگر مساجد باز شود مردم تا چه حد به دستورالعمل‌های بهداشتی عمل می‌کنند. اما دیدید که دل‌ها از هر شب نوزدهم دیگری سوخته‌تر بود از این که نمی‌توانستند به اماکن مقدس بروند و اجتماعات عظیم داشته باشند اما آن جاهایی که رفتند همه اصول را رعایت کردند و تمدن انسانی و ایرانی و سرمایه اجتماعی را نشان دادند.او مردم را شایسته تشکر و قدردانی دانست و حرف‌هایش سنجاق شد به گفته‌های وزیربهداشت که توضیح داد بازگشایی مساجد و برگزاری مراسم شب‌های قدر  از دید برخی همکاران تصمیم بسیار سخت و پرریسکی بود، اما خوشبختانه مردم ما را مقابل همه همکاران و کسانی که از روز اول ایراد می‌گرفتند روسفید کردند و نشان دادند با عظمت، انضباط و رعایت اصول و پروتکل‌های بهداشتی می‌توان مراسم مذهبی را برگزار کرد. نمکی دلش از رفتار مردم در شب نوزدهم ماه مبارک چنان قرص بود که آن را بر زبان آورد و گفت حالا دل ما برای استمرار این بازگشایی گرم‌تر است.
کرونا همچنان جدی و در کمین
با این که مردم ایران در نخستین شب قدر ماه رمضان سال 1441 جلوه‌هایی بدیع از همکاری و آداب اجتماعی را به نمایش گذاشتند ولی این هرگز به معنی پایان راه نیست. اوضاع کشور به لحاظ فعالیت ویروس کرونا مخصوصا در استان‌های تهران و خوزستان به هیچ وجه عادی نیست و کمترین غفلت می‌تواند حتی شب‌های احیای باقیمانده را به چالش بکشد.  در تهران که فرمانده مقابله با کرونای آن مثل همیشه از رعایت نشدن موازین بهداشتی توسط عده‌ای شاکی است، آمار می دهد که 54 درصد تهرانی‌ها توصیه‌های بهداشتی و اصول فاصله گذاری اجتماعی را رعایت نمی‌کنند در حالی که در 24 ساعت منتهی به روز چهارشنبه 201 بیمار در بخش‌های عادی و 72 بیمار در بخش‌های ویژه بستری شده‌اند. آمار کشوری مبتلایان به کووید ـ19 نیز افزایشی است و دیروز این آمار به عدد نگران کننده 1958 نفر رسید که یک چهارم آنها خوزستانی هستند. بنابراین اوضاع همچنان خاص است و عادی تلقی کردن شرایط، اشتباهی محاسباتی است. ازهمین روست که چشم مسؤولان بهداشتی کشور همچنان به مساجد، حسینیه ها، تکایا و شب‌های قدر پیش روست. آنها امیدوارند مثل شب نوزدهم که مومنان سنگ تمام گذاشتند، بازهم پروتکل بهداشتی مربوط به شب‌های احیا مو به مو اجرا شود: برگزاری مراسم ترجیحا در فضای باز مساجد، رعایت حداقل یک متر فاصله، برگزاری مراسم داخل شبستان‌ها فقط با 25 درصد ظرفیت، ایجاد تهویه مناسب، استفاده از ماسک و دستکش، پرهیز از توزیع نذورات و خودداری بیماران دیابتی، کلیوی، سرطانی، مبتلایان به فشارخون بالا و ... از حضور در مساجد.



تب سنجی قبل از ورود
مسجد امام صادق (ع)، واقع در میدان فلسطین یك كار ویژه هم انجام داد. درست است كه همه مؤمنانی كه به مسجد مراجعه می‎كردند وسایل شخصی همراه داشتند اما به گفته علی‌اكبر قاسمی، یكی از اعضای هیات امنای مسجد امام صادق (ع) به همه كسانی كه به مسجدشان مراجعه می‎كردند، ماسك و دستكش ‏دادند. او می‏گوید:‌ همه مؤمنان را موظف كردیم از ماسك و دستكش استفاده كنند و از صندوق مسجد این هزینه را تامین كردیم. به‌جز این اما آنها كار خلاقانه دیگری هم انجام دادند.
 سیستم تب‌سنجی و بررسی علایم مشكوك مراجعان یكی دیگر از كارهایی بود كه آنها انجام دادند. او می‏گوید كه از اعضای بسیج مسجد، چند نفری دانشجوی پزشكی هستند، آنها قبل از در ورودی، یك میز گذاشته و علائم بالینی همه را چك كردند. در بین مراجعان دو، سه نفری مشكوك به بیماری بودند كه البته بعد از معاینه دقیق به مراسم عزاداری بازگشتند.قاسمی می‏گوید كه برگزاری شب اول قدر در مسجدشان بدون هیچ مشكلی و با ظرفیت محدود برگزار شد، اگر در سال‎های گذشته 400 نفر در مراسم شركت می‏كردند امسال تعداد کمتری در مراسم حاضر شدند. به خاطر همین، او و متولیان دیگر مسجد به‌راحتی توانستند فاصله‏گذاری اجتماعی را اجرا كنند.



شب‏های قدر در پارک ارم
 سعید بحیرایی، مسؤول اطلاع‏رسانی پارک ارم، از ایده جالب گروهی مذهبی و جوان می‏گوید؛ از زمانی که آنها به خاطر برگزاری مراسم دینی به پارک ارم مراجعه کردند و با حمایت این پارک هم مواجه شدند. از همان روزهای اول ماه رمضان، خودرو‎هایی که از تونل ورودی پارک عبور می‏کردند، با صحنه جالبی مواجه می‏شدند. تونلی که به نام تونل ضدعفونی‎کننده معروف است و در آنجا همه خودروهای ورودی، ضدعفونی می‎شوند و اگر سرنشینان، ماسک به صورت ندارند، اجازه ورود هم ندارد. بعد از گذر از تونل ضدعفونی‎کننده، در فضای بازی یک پرده بزرگ ‌در انتظارشان است. تصاویر روی پرده پخش می‏شود. اما برای این‌که صدا هم شنیده شود، باید همه خودروها، رادیوی‌ خودروی خود را روی یک طول موج مشخص تنظیم کنند، صدایی که درست در داخل کابین خودرو شنیده می‏شود و با این کار دیگر مزاحم همسایه‎های پارک نخواهند شد. بحیرایی می‏گوید:‌ «این مراسم همیشه از ساعت 30/11 تا 2 نیمه‌شب برگزار می‏شود.» در روزها اول برگزاری این مراسم، فقط 150 تا 200 ماشین از مراسم استقبال کردند اما رفته‏رفته استقبال افزایش پیدا کرد.