دلم نمی‌خواست نقش منفی بازی کنم

گپ و گفت با سیروس كهوری‌نژاد که معمولا نقش‌های خاص بازی می‌کند:

دلم نمی‌خواست نقش منفی بازی کنم

سیروس كهوری‌نژاد را اغلب مخاطبان جدی تلویزیون با كلیپ تلویزیونی سپید و سیاه با صدای محمد اصفهانی می‌شناسند. او پیشینه تئاتری قوی دارد و نقش‌های ماندگاری در تئاتر بازی و آثار ارزشی و دینی زیادی را روی صحنه برده است اما شهرت اصلی كهوری‌نژاد به‌واسطه ایفای نقش در آثار مذهبی-تاریخی مثل شیخ مفید، مختارنامه، یوسف پیامبر، ولایت عشق و روز واقعه است. با كهوری‌نژاد درباره تجربیات ایفای نقش در آثار مذهبی گپ زده‌ایم.

حضورتان به عنوان بازیگر در آثار تاریخی-مذهبی متعدد از ولایت عشق تا یوسف پیامبر و مختارنامه چقدر مرهون برنامه‌ریزی قبلی بوده است؟
ژانر تاریخی از ژانرهای مهم و ارزشمند تلویزیون و سینما در همه‌جای دنیا محسوب می‌شود و آثار ماندگاری در این ژانر ساخته شده است. حتی ژانر جنگ یا دفاع مقدس كه در این ژانر هم تجربیات خوبی داشته‌ام را نیز می‌توان زیرمجموعه ژانر تاریخی به‌شمار آورد.
 ژانر تاریخی-مذهبی ریشه در تفكرات و اعتقادات ما دارد و این از خوش‌شانسی من بوده كه توانسته‌ام در آثار ماندگاری از این‌ دست، ایفای نقش كنم. چون به عنوان بازیگر باید به من پیشنهاد شود تا بپذیرم و این‌كه چندین كار خوب تاریخی-مذهبی در كارنامه دارم، ناشی از پیشنهادات خوبی بوده كه به من
شده است.
 در كل چقدر از ایفای نقش در آثار تاریخی ناشی از علاقه‌تان به تاریخ است؟
كلا تاریخ به خاطر وجه داستان‌گویش یكی از شیرین‌ترین علاقمندی‌های بسیاری از مردمان است و این‌كه برخی حكایات تاریخی به انحای مختلف روایت می‌گردد، ناشی از همین وجه است كه اسباب تفسیرهای متعدد را
ایجاد می‌كند.
 در آثار تاریخی-مذهبی نیز چون باید با تحقیق و شناخت شخصیت‌ها جلوی دوربین رفت، یك‌دم نباید بدون مطالعه سپری شود تا بهترین نتیجه ممكن عاید شود.
هم سریال‌های یوسف و ولایت عشق و هم مختارنامه خیلی در میان مخاطبان فراگیر شدند. مردم با چیزی ارتباط می‌گیرند كه درون خود جست‌وجو می‌كنند. ریشه‌های مذهبی در بسیاری از انسان‌ها هست و وقتی محصولی هنری تولید می‌شود كه این ریشه‌ها را به ارتعاش درمی‌آورد به‌شدت مورد توجه قرار می‌گیرد. این، مختص مردم ما نیست و همه‌جای دنیا، فیلم و سریال تاریخی درباره شخصیت‌های دینی اسباب بحث قرار می‌گیرد.
در میان نقش‌های‌ تاریخی‌تان نقش غلامی وحشی در مختارنامه را چطور تحلیل می‌كنید؟
 نقش را دوست داشتم و در ضمن داوود میرباقری خیلی تاكید داشت كه من حتما این نقش را بازی كنم.
 این تاكید برایم ارزشمند، مقدس و محترم بود و نقش هم امكانات و مصالح خوبی در اختیارم از قبیل گریم متفاوت قرار می‌داد. البته در ابتدا چون نقش منفی بود، آن را قبول نكردم. اما در ادامه و موقعی كه حرف‌های میرباقری را شنیدم و دقیق روی نقش تمركز كردم، متوجه شدم می‌شود روی نقش كار كرد و بازی متفاوتی انجام داد. نگاه میرباقری هم به این شخصیت كه یك غلام ساده بود، خاص و ویژه به نظر  می‌رسید.
چرا دوست نداشتید نقش منفی بازی كنید؟
چون می‌دانستم از آن كاراكترهایی است كه تا مدت‌ها مخاطب مرا به آن می‌شناسد و این مساله خواه ناخواه بر پیشنهادات بعدی هم تاثیر می‌گذارد و ممكن است نتوانم از آن بیرون بیایم. اما چون میرباقری پشت كار بود و تاكید بر اجرای این نقش داشت، اعتماد كردم و نتیجه هم كه پیش‌ روی مخاطبان است.
از تبعات ایفای نقش‌های منفی و منفور به‌خصوص در سریال‌های تاریخی-مذهبی بیشتر بگویید.
 بازیگری یك وظیفه مهم اجتماعی است و برای بازیگر شدن تحصیل كرده‌ام و راه‌های مختلفی طی كردم تا بتوانم بازی كنم. گاهی ابراز علاقه تماشاگر شكل دیگری است و چالش پیدا كردن ذهن مخاطب با نقش منفی نشان می‌دهد كه من نقشم را خوب بازی كرده‌ام و بازی‌ام به‌اندازه، درست و سنجیده بوده كه نظر مخاطب به آن جلب شده است.
پس مردم نقش منفی را هم یادآور شده‌اند.
 بارها پیش آمده كه مردم درباره این نقش منفی با من صحبت كرده‌اند و نگرش منفی به یك شخصیت منفی داشته‌اند، اما به‌تدریج در مورد درست بازی كردنم نظر داده‌اند و همین امیدوارم كرده که مخاطب رشد بهتری نسبت به درك جایگاه كاراكترهای منفی پیدا کرده است.
بر این مبنا نقش منفی مذهبی خیلی پرریسك‌تر از نقش منفی یك درام معمولی است.
چون مخاطب یك‌ عقبه ذهنی از نقش‌های منفی مذهبی دارد، معلوم است كه همان اول تكلیفش را با آنها روشن می‌كند. ولی هنر بازیگر و كارگردان آن است كه چنان شخصیت‌پردازی از همین نقش منفی ارائه شود كه بیننده به دركی تازه از شخصیت برسد.
...و همین ایفای نقش دقیق است كه راه بازیگر را از نقش مجزا می‌كند.
اگر نقش درست ارائه شود، حتما بیننده بازیگر را از نقش جدا می‌داند. مثلا درباره نقش غلام حرمله در سریال مختارنامه این نوع نگاه از جانب مردم وجود داشت و نشان می‌داد كه نگاه درست و منطقی به مقوله بازیگری دارند و شناخت‌شان از ایفای شخصیت‌های مثبت و منفی، كامل و جامع‌است.
در سریال‌های مذهبی همین وجه معنویت برای‌تان پررنگ بوده؟
بله، هم در سریال‌های تاریخی-مذهبی و هم درباره آثار مرتبط به سینمای جنگ، گاهی داستان و روایت آن‌قدر درگیری ذهنی برایم ایجاد كرده كه بیش از هر عامل دیگر همین معنویت حاكم بر فیلمنامه موجب شده كه كار را بپذیرم كه این خود، نوعی استعلای روحی برای بازیگر ایجاد می‌كند.


معیار انتخاب
نقش‌هایم را بعد از خواندن دقیق و چندباره فیلمنامه انتخاب می‌كنم. در برخی از مواقع كارگردان درباره ایفای نقشی تماس می‌گیرد و می‌گوید به‌جز من گزینه‌ای دیگری برای بازی سراغ ندارد و گاهی مواقع هم نقش برای من مهم است و به عنوان یك هنرمند وظیفه خودم می‌دانم نقش را قبول كنم. بارها پیش آمده است كه وجه مالی كار زیاد پررنگ نبوده، اما در مقابل وجه معنوی خوبی در اختیارم قرار می‌داده است و نقش را پذیرفته‌ام.