نقش هلال‌خورشید در آسمان‌ایران

نقش هلال‌خورشید در آسمان‌ایران

خورشید گرفتگی روز سوم آبان سال1401 حال و هوایی متفاوت به تحریریه روزنامه جام‌جم داد و باعث شد علاقه‏‎‌مندانی که از کسوف با‌خبر بودند، در پشت‌بام و بالکن‎‌های ساختمان جام‎‌جم گردهم بیایند تا هلال خورشید را تماشا کنند. تصویری که از سال 99 دیگر مشاهده‌‎اش نکرده‌بودیم و پس از خورشید گرفتگی آبان، تا 11مرداد1406 دیگر در ایران شاهد کسوف نخواهیم بود.

همین باعث شد تا گروه دانش جام‎جم، با تهیه چند فیلتر مناسب و عینک‎های مخصوص خورشیدگرفتگی، فرصتی را فراهم کند تا روزنامه‎نگارها چند لحظه‎ای از لحظات اوج گرفت خورشید را در کنار هم باشند و کسوف جزئی را که در تهران حدود 64درصد بود، ببینند. تماشای خورشیدی که به طور کامل گرفته‌باشد، آن قدر جذاب است که بسیاری از منجم‎های آماتور در سراسر جهان برای تماشای آن به نقاط مختلف کره‌زمین سفر می‎کنند. 
آنها تلاش می‎کنند خود را به نقطه‎ای برسانند که آسمان روز در زمان گرفتن خورشید، تبدیل به آسمان پر ستاره شب شود. زمانی که اگر در طبیعت قرار بگیرید خواهیددید پرندگان و جانوران به پناهگاه‏های خود می‎روند و آرام می‎گیرند و جانورانی که شب‎زیست هستند از لانه خود بیرون می‎آیند. 
به همین دلیل است که کسوف فرصتی برای مطالعه روی رفتار حیوانات به حساب می‎آید تا پژوهشگران این حوزه بتوانند انواع واکنش‎های حیوانات را تحلیل کنند.
یکی دیگر از مطالعاتی که در این بازه زمانی انجام می‎شود بررسی تاج خورشید و شراره‎های آن است. زمانی که خورشید می‏گیرد به خصوص اگر در منطقه‎ای باشیم که گرفت به طور کامل رخ دهد، اخترشناسانی که درباره خورشید تحقیق می‏کنند، با عکسبرداری‎های دقیقی که به کمک تلسکوپ‎های قوی خورشیدی انجام می‎شود، میزان و ابعاد شراره‎های خورشید را ارزیابی می‎کنند. گرچه این شراره‌ها پدیده‌هایی کاملا طبیعی به‌شمار می‌روند اما وجود آنها می‌تواند اختلالاتی را در کره‌‌زمین، به خصوص در برخی فناوری‎های نوین نظیر سیستم‌های انتقال قدرت یا فرکانس‌های رادیویی ایجاد کند. 
اندازه‎گیری میدان مغناطیسی و شراره‎های خورشیدی برای شناسایی زمان این اختلالات ضروری است اما نور و درخشندگی خورشید در حالت عادی به اندازه‎ای زیاد است که این امکان را به ستاره‎شناسان نمی‎دهد؛ بنابراین کسوف زمان خوبی است تا دانشمندان بتوانند جو بیرونی خورشید را مورد بررسی قرار دهند، زیرا در حین وقوع این پدیده، خورشید به طور کامل توسط ماه پوشیده می‌شود و میزان درخشندگی و نور آن تا حد قابل ملاحظه‌ای کم‌ می‌شود. مشاهده لکه‎های خورشیدی و تغییرات آنها با تلسکوپ‎ها و فیلترهای مخصوص می‎تواند از فعالیت‏های درونی خورشید پرده بردارد و این هم یکی از مطالعاتی است که در زمان عکاسی از خورشیدگرفتگی جزئی رایج است. 
در کنار همه اینها کسوف همیشه ایده خلق عکس‏های متفاوتی از ستاره مادر منظومه شمسی به عکاس‎ها را می‎دهد که در روزهای دیگر امکانش را ندارند. گرچه برای عکاسی از این پدیده زیبا حتما باید از فیلترهای مناسب خورشید استفاده کرد تا بتوان میزان نور ورودی را کاهش داد و از آسیب به چشم و حسگرهای دوربین جلوگیری کرد. برای این کار معمولا از فیلترهای مایلار و فیلترهای ND استفاده می‌شود.