متصدی جدید وزارتخانه‌ای که با 45میلیون نفر از جمعیت کشور از طریق سازمان تامین‌اجتماعی، سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای، سازمان بهزیستی صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق عشایر و روستاییان، صندوق بازنشستگی فولاد ایران، ده‌ها هلدینگ و صدها شرکت اقتصادی تابعه و ... در تماس است، دیگر ماموریت خود را هم که اولویتی پایین‌تر از اشتغال دارد معرفی کرده است، ازجمله فعال‌سازی 90درصد معادن کشف‌نشده برای رهایی از اقتصاد تک‌محصولی، استفاده از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور، گسترش آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای، ایجاد مراکز کارگاهی در جوار کارخانجات و ارتقای دانش کارگران. از این ماموریت‌ها به نظر می‌رسد که نزدیک‌کردن بازار کار به آموزش‌های تخصصی ورود به این بازار، محور ایجاد شغل در دولت سیزدهم شود.

 مردم چه انتظاری دارند؟ 
علاوه‌بر ایجاد شغل که بسیار مورد انتظار اقشار مختلف است، برخی موارد دیگر هم به‌عنوان انتظار از سوی مردم در مورد بازار کار مطرح شده است، ازجمله مهم‌ترین آنها، گسترش اشتغال در سطح «بازار کار رسمی» است. طبق گزارش وزارت کار، حدود 13میلیون نفر از شاغلان در بخش غیررسمی حضور دارند. اشتغال غیررسمی به معنای نداشتن پوشش‌های بیمه‌ای، کیفیت پایین دستمزد، شرایط کار غیرمنطبق با قانون کار و ... است. گزارش وزارت کار نشان می‌دهد تعداد افرادی که پس از خروج از دانشگاه‌ها وارد بازار کار غیررسمی می‌شوند بیشتر از افرادی است که با عنوان «بی‌سواد» طبقه‌بندی شده‌اند. براساس این گزارش یک‌میلیون و 862هزار دانشگاهی فارغ‌التحصیل در بازار کار غیررسمی حضور دارند اما تعداد افراد بی‌سواد که در بازار کارغیررسمی حضور دارند یک‌میلیون‌و‌247هزار نفر گزارش شده است. با توجه به این‌که 23میلیون نفر در کشور شاغل هستند، به این معناست که حدود 60درصد از شاغلان، اشتغال غیررسمی دارند و باید حتما به حال آنها فکری کرد. 

 کاهش حضور زنان در بازار کار 
در کنار انتظار گسترش بازار کار رسمی، سهم زنان هم از بازار کار به تناسب مردان رشد نکرده است. طبق آخرین گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت بازار کار، حدود 74درصد جمعیت 15سال و بیشتر در تابستان امسال اشتغال داشتند که 63درصد از آنها مرد بودند و زنان تنها 11درصد از بازار کار را به خود اختصاص دادند. نرخ بیکاری مردان در تابستان امسال حدود 7.3درصد و نرخ بیکاری زنان 17.2درصد بود. این به معنای بیش‌از دوبرابر بودن نرخ بیکاری زنان است. نرخ عمومی بیکاری در تابستان امسال 8.9درصد بود. در نتیجه عمده افزایش نرخ بیکاری در سال‌های اخیر مدیون دورماندن دست زنان از بازار کار است. 
در کنار اشتغال، مسائلی چون ساخت مسکن برای کارگران و بازنشستگان فاقد ملک، افزایش کارایی بخش درمان سازمان تامین‌اجتماعی، کارآمد شدن پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری سازمان تامین‌اجتماعی (شستا)، گسترش کیفیت خدمات اداری معاونت‌ها (تعاون، روابط کار و رفاه اجتماعی)، رسیدگی به اشتغال معلولان، گسترش پوشش بیمه بیکاری برای کلیه بیمه‌شدگان تامین‌اجتماعی هم مطرح است که فراخور بودجه کشور و منابع داخلی سازمان تامین‌اجتماعی باید مورد توجه قرار گیرند، به‌ویژه در حوزه مسکن کارگران و بازنشستگان. با همه این احوال باید دید که دستگاه‌های دیگر تا چه اندازه با وزیر جدید کار هماهنگ هستند و ظرفیت‌های لازم برای ساخت مسکن را در اختیار این وزارتخانه می‌گذارند. همچنین در مورد بازار کار هم باید بخش‌های مختلف مانند مجلس، سازمان برنامه‌وبودجه و وزارت صمت ورود کنند که این نیازمند هماهنگی فرادستگاهی است که تحقق آن چندان ساده نیست.

پیام عابدی - گروه اقتصاد