گفت‌و‌گوی «جام‌جم» با مجری برنامه «ورزش از نگاه دو»
حرف‌حساب در مستطیل‌سبز
علاقه‌مندان به تماشای برنامه‌های ورزشی به خوبی می‌دانند که «ورزش از نگاه دو» تنها برنامه ورزشی شبکه دوی سیماست که از قدیمی‌ترین برنامه‌های رسانه ملی محسوب می‌شود. در ابتدا جهانگیر کوثری اجرای آن را بر عهده داشت و طی سال‌ها نیز چند بار مجریان آن تغییر کرد. در سری جدید این برنامه که همزمان با بازی‌های جام‌جهانی آغاز شده، حسن اسماعیل‌پور اجرای آن را برعهده دارد. او سال‌هاست در رادیو فعالیت می‌کند و گوینده برنامه‌های بسیاری در حوزه‌های مختلف و اغلب ورزشی بوده است؛ از جمله برنامه‌های: آفساید، چهار چهار دو، جوان ایرانی سلام، تیتر داغ، یک سبد ترانه، اینجا شب نیست، روز بخیر اقتصاد و رادیو همراه. اسماعیل‌پور که کار گویندگی را در سال79 با شبکه استانی مازندران آغاز و در زمینه گرافیک تحصیل کرده و با برنامه «ورزش از نگاه دو» حضور مقابل دوربین را تجربه کرده است. جام‌جم با این گوینده و مجری گفت‌وگویی داشته که ماحصل آن را در ادامه می‌خوانید:
«ورزش از نگاه دو» یکی از قدیمی‌ترین برنامه‌های ورزشی تلویزیون است که مجریان مختلفی هم در طول این سال‌ها داشته است. اجرای یک برنامه باسابقه در تلویزیون چه حسی دارد؟
من پیش از این بیننده برنامه بودم و حدود چهارماه است وارد این مجموعه شده‌ام و خوشحالم این فرصت به من هم داده شد که در کنار این دوستان باشم. البته در رادیو حدود 10 سال است تجربه گویندگی و سردبیری برنامه‌های ورزشی را داشتم اما خب اجرای تلویزیونی حس و حال دیگری دارد.
به عنوان کسی که سال‌ها گویندگی برنامه‌های رادیو را برعهده داشته و حالا وارد تلویزیون شده است، چقدر در اجرا سعی می‌کنید متفاوت باشید؟ این که چطور سعی کردید از فضای رادیو و گویندگی فاصله بگیرید و خودتان را به اجرای تلویزیونی نزدیک کنید؟
به هر حال در رادیو تنها ابزار گوینده، صداست اما در اجرای تلویزیونی یک‌سری فاکتورها به کمک مجری می‌آید؛ مثل زبان بدن و پوشش که در کنار هم رنگ‌آمیزی شده و تبدیل به یک فرم و اتفاق جدید می‌شود برای این که بتواند در هدف و محتوایی که دارد بهتر عمل کند. یعنی احساس می‌کنم تلویزیون این فرصت را فراتر از رادیو به گوینده می‌دهد.
این روزها برنامه‌های زیادی ویژه جام‌جهانی تولید و پخش می‌شود، ویژگی این برنامه از نگاه شما چیست؟ چه چیزی آن را از برنامه‌های دیگر متمایز می‌کند؟
اتفاقی که افتاد این بود که ما به این موضوع در اتاق فکر برنامه توجه داشتیم و به آن فکر کرده بودیم و برای‌مان یک دغدغه بود. بنابراین ما به این نتیجه رسیدیم نباید نگاه و رویکرد تکراری در این برنامه داشته باشیم. بنابراین تلاش کردیم به ورزش از زوایای دیگری بنگریم و آن را مورد بررسی قرار دهیم. ضمن این که پیش‌بینی می‌کردیم امسال جام‌جهانی متفاوت از دوره‌های قبل باشد. یعنی ما صرفا فوتبال نداشته و بحث اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و اجتماعی را در کنار فوتبال داریم. ما گفتیم اگر درباره فوتبال صحبت می‌کنیم باید به جنبه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی‌اش هم توجه کنیم. یعنی خروجی و نگاه متفاوت‌تری از برنامه‌های دیگر داشته باشیم. چون از دل جام‌جهانی قطر بهره‌برداری سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی زیادی می‌توان کرد. مهم این است که خوب نگاه کنیم و تحلیل درستی داشته باشیم و کارشناسانی هم که در برنامه حضور دارند در مسیر هدف ما هستند که قرار است ما را به نتیجه درستی برسانند. البته نه نتیجه صرفا فوتبالی. ما اصلا در این برنامه این گونه نگاه نمی‌کنیم.
می‌شود گفت این برنامه مثل سایر برنامه‌های ورزشی که از تلویزیون پخش می‌شوند، صرفا بازی‌ها را تحلیل و آنالیز نمی‌کند. بلکه بررسی ارتباط فوتبال با سایر پدیده‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را هم در نظر دارد.
ما هم مثل برنامه‌های دیگر ورزشی، تحلیل و آنالیز داریم اما همه برنامه را برای این کار نمی‌گذاریم. یعنی در کنار تحلیل و آنالیز به جنبه‌های دیگر هم توجه می‌کنیم. به همین دلیل مخاطب هم به سمت این برنامه می‌آید. چون نکات جدیدی را در این برنامه می‌بیند که در کمتر برنامه ورزشی به آنها پرداخته می‌شود. مثل این است که ما به پاورقی و خارج از متن هم توجه می‌کنیم. چون خارج از متن هم در جام‌جهانی حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. تا جایی که حتی ممکن است متن را هم تحت تاثیر قرار بدهد و ما را به سمت آسیب‌شناسی ببرد. وقتی هم به سمت آسیب‌شناسی می‌رویم، برای فوتبال خودمان می‌تواند تاثیرگذار باشد. در واقع ما با این کار به سمت کمک به فوتبال و تیم ملی خودمان می‌رویم.
همین اقدام باعث می‌شود تا مخاطبان برنامه شما صرفا فوتبالی‌ها و علاقه‌مندان به فوتبال نباشند و «ورزش از نگاه دو» برای دیگر مخاطبان هم جذابیت داشته باشد؟
دقیقا. چون ما به همین موضوع هم فکر کردیم. اگر قرار بود صرفا سراغ آنالیز و بحث‌های تخصصی و تحلیل برویم، مخاطب خاص داشتیم اما وقتی به همه جنبه‌ها و زوایا دقت و تحلیل و بررسی می‌کنیم، همه مخاطبان را معطوف به برنامه می‌کنیم. چون دقیقا تحلیلی را در ذهن دارد که ما هم در برنامه انجام می‌دهیم. همان سوالی در ذهنش هست که مجری در برنامه می‌پرسد.
با اهدافی که در این برنامه دنبال می‌کنید، در این مدت بازخوردش را بین مخاطبان چطور دیده‌اید؟ به هر حال مجری، ویترین برنامه است و مخاطب او را می‌شناسد و نظراتش را به او انتقال می‌دهد.
خوشبختانه ارتباط خوبی بین مخاطب و برنامه ایجاد شده است. از طرفی چون برنامه دو بار تکرار دارد، بهتر دیده شده و مخاطب علاقه‌مند فرصت تماشای برنامه را حتی در بازپخش هم دارد. ضمن این که تعامل خوبی با هم داریم. اما مهمترین دغدغه شان تیم ملی است. یعنی درباره آینده تیم ملی بیشتر صحبت می‌کنند. از طرفی نقدهای خیلی خوبی هم دارند. به نظرم ما مردم بسیار باهوشی داریم و به جرات می‌توانم بگویم در بحث ورزشی، ما مردم کارشناس داریم. خیلی فوتبال می‌بینند و اصلا هم خانم و آقا ندارد. بعضی اوقات تحلیل‌هایی می‌کنند که بسیار دقیق است و آدم را شگفت‌زده می‌کنند. ضمن این که این تحلیل‌ها به درد برنامه‌ساز و برنامه‌سازی می‌خورد. بنابراین مهم این است که فرصت‌سازی کرده و فرصت‌طلب هم باشیم و از این نظرات استفاده کنیم.
قطعا اهل ورزش هستید که در رادیو و تلویزیون در این حوزه همکاری می‌کنید؟
بله، هم فوتبال‌بین و هم فوتبال‌دوست هستم. جاهایی به توپ هم شوت زدم و در رشته‌های دیگر هم بازی کردم.
با این حساب، حال و هوای جام‌جهانی قطر را نسبت به دوره‌های قبل چگونه ارزیابی می‌کنید؟ چه تفاوت‌هایی با سالهای قبل دارد؟
من فکر می‌کنم جام‌جهانی امسال بیشتر در مرحله گروهی از متن کاملا خارج شده. یعنی از چارچوب و مستطیل سبز خارج شده است. یعنی در گروه ما که رسما جنگ جهانی بود تا جام‌جهانی. یعنی انتقادها و هجمه‌ها و آسیب‌ها و فشارهایی وجود داشت که سرمربی ما سعی می‌کرد جاهایی آن را کنترل کند. یک بخش را هم نیروهای رسانه‌ای که به قطر اعزام شده بودند باید پوشش می‌دادند. همه آنها نشان می‌دهد که این جام، جامی است که حداقل برای ما در مرحله گروهی پر از حاشیه بوده اما در مرحله یک‌هشتم بیشتر به سمت متن رفت و هر چقدر جلوتر می‌رود، این اتفاق فوتبالی‌تر می‌شود. ما در مرحله گروهی خیلی فوتبال ندیدیم. مثل حرکتی که آلمانی‌ها زدند یا هجمه‌هایی که انگلیسی‌ها وارد می‌کردند یا اعتراض‌هایی که فرانسوی‌ها و برزیلی‌ها داشتند و... نشان می‌داد اما در مراحل بعد جنگ وارد مستطیل سبز شد و ما یواش‌یواش فوتبال دیدیم.
حضور چهره‌های جدید در جام‌جهانی قطر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
طبیعی است که جام‌جهانی یک ویترین از چهره‌هاست. وقتی چهره‌های جدید و تازه‌نفسی معرفی می‌شوند یا یک جوان 21ساله یک فوق‌ستاره را نیمکت‌نشین می‌کند، جام‌جهانی به جام نشان‌دادن ستاره‌ها تبدیل می‌شود و در آن ویترین، بهترین‌ها قرار می‌گیرند و سعی می‌کنند هر کدام بهترین خودشان باشند.
از آنجا که حال و هوای برنامه‌های ورزشی نسبتا متفاوت از سالهای قبل است، خودتان هم به عنوان بیننده، برنامه‌های ورزشی شبکه‌های دیگر را دنبال می‌کنید؟
صد در صد. اصولا همکاران من هم همین گونه هستند. ما برنامه‌های همدیگر را دنبال می‌کنیم به هم نکته می‌گوییم و پیشنهاد می‌دهیم. خوشبختانه این رفاقت بین بچه‌های ورزشی وجود دارد. چون ما در کنار هم یک تیم هستیم و می‌توانیم به یکدیگر کمک کنیم.
در رادیو برنامه‌ای غیر از حوزه ورزش دارید؟
برنامه‌های «آفساید» که ورزشی است و «چوب‌خط» که مسابقه است و «موج جوانی» هم ایرانگردی است را در رادیو دارم. البته در موج جوانی به ورزشکاران مدال‌آور هم توجه داریم. چون علاقه شخصی و دغدغه خودم بیشتر ورزشی است.
به عنوان یک گوینده رادیو خودتان چقدر فرصت شنیدن برنامه‌های رادیو را دارید؟
زمانی که در ماشین هستم و از خانه به سمت اداره می‌روم، حتما رادیو گوش می‌کنم. وقتی هم که در خانه هستم، برنامه‌های ورزشی رادیو را گوش می‌کنم و بیننده برنامه‌های خاص تلویزیون هم هستم. ما علاوه بر این که اجرا می‌کنیم، در کنارش باید خوب ببینیم و بشنویم. اگر شنونده و بیننده خوبی باشیم، کیفیت کار خودمان را بالا می‌بریم.
جام شگفتانه‌ها
اسماعیل‌پور درباره پیش‌بینی‌اش از قهرمانی جام می‌گوید: جام، جام شگفتانه‌ها بوده. کسی فکر نمی‌کرد مراکش بالا برود، اما این اتفاق افتاد. یا این که ژاپن بهترین بازی را مقابل آلمان کرد. عربستان، آرژانتین را شکست داد و... اینها همه شگفتی هستند. با این حال من دوست داشتم برزیل قهرمان شود و بعد از آن آرژانتین. البته خیلی از ایرانی‌ها علاقه خاصی به تیم برزیل دارند.
زینب علیپور طهرانی - گروه رسانه
من پیش از این بیننده برنامه بودم و حدود چهارماه است وارد این مجموعه شده‌ام و خوشحالم این فرصت به من هم داده شد که در کنار این دوستان باشم. البته در رادیو حدود 10 سال است تجربه گویندگی و سردبیری برنامه‌های ورزشی را داشتم اما خب اجرای تلویزیونی حس و حال دیگری دارد.
به عنوان کسی که سال‌ها گویندگی برنامه‌های رادیو را برعهده داشته و حالا وارد تلویزیون شده است، چقدر در اجرا سعی می‌کنید متفاوت باشید؟ این که چطور سعی کردید از فضای رادیو و گویندگی فاصله بگیرید و خودتان را به اجرای تلویزیونی نزدیک کنید؟
به هر حال در رادیو تنها ابزار گوینده، صداست اما در اجرای تلویزیونی یک‌سری فاکتورها به کمک مجری می‌آید؛ مثل زبان بدن و پوشش که در کنار هم رنگ‌آمیزی شده و تبدیل به یک فرم و اتفاق جدید می‌شود برای این که بتواند در هدف و محتوایی که دارد بهتر عمل کند. یعنی احساس می‌کنم تلویزیون این فرصت را فراتر از رادیو به گوینده می‌دهد.
این روزها برنامه‌های زیادی ویژه جام‌جهانی تولید و پخش می‌شود، ویژگی این برنامه از نگاه شما چیست؟ چه چیزی آن را از برنامه‌های دیگر متمایز می‌کند؟
اتفاقی که افتاد این بود که ما به این موضوع در اتاق فکر برنامه توجه داشتیم و به آن فکر کرده بودیم و برای‌مان یک دغدغه بود. بنابراین ما به این نتیجه رسیدیم نباید نگاه و رویکرد تکراری در این برنامه داشته باشیم. بنابراین تلاش کردیم به ورزش از زوایای دیگری بنگریم و آن را مورد بررسی قرار دهیم. ضمن این که پیش‌بینی می‌کردیم امسال جام‌جهانی متفاوت از دوره‌های قبل باشد. یعنی ما صرفا فوتبال نداشته و بحث اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و اجتماعی را در کنار فوتبال داریم. ما گفتیم اگر درباره فوتبال صحبت می‌کنیم باید به جنبه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی‌اش هم توجه کنیم. یعنی خروجی و نگاه متفاوت‌تری از برنامه‌های دیگر داشته باشیم. چون از دل جام‌جهانی قطر بهره‌برداری سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی زیادی می‌توان کرد. مهم این است که خوب نگاه کنیم و تحلیل درستی داشته باشیم و کارشناسانی هم که در برنامه حضور دارند در مسیر هدف ما هستند که قرار است ما را به نتیجه درستی برسانند. البته نه نتیجه صرفا فوتبالی. ما اصلا در این برنامه این گونه نگاه نمی‌کنیم.
می‌شود گفت این برنامه مثل سایر برنامه‌های ورزشی که از تلویزیون پخش می‌شوند، صرفا بازی‌ها را تحلیل و آنالیز نمی‌کند. بلکه بررسی ارتباط فوتبال با سایر پدیده‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را هم در نظر دارد.
ما هم مثل برنامه‌های دیگر ورزشی، تحلیل و آنالیز داریم اما همه برنامه را برای این کار نمی‌گذاریم. یعنی در کنار تحلیل و آنالیز به جنبه‌های دیگر هم توجه می‌کنیم. به همین دلیل مخاطب هم به سمت این برنامه می‌آید. چون نکات جدیدی را در این برنامه می‌بیند که در کمتر برنامه ورزشی به آنها پرداخته می‌شود. مثل این است که ما به پاورقی و خارج از متن هم توجه می‌کنیم. چون خارج از متن هم در جام‌جهانی حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. تا جایی که حتی ممکن است متن را هم تحت تاثیر قرار بدهد و ما را به سمت آسیب‌شناسی ببرد. وقتی هم به سمت آسیب‌شناسی می‌رویم، برای فوتبال خودمان می‌تواند تاثیرگذار باشد. در واقع ما با این کار به سمت کمک به فوتبال و تیم ملی خودمان می‌رویم.
همین اقدام باعث می‌شود تا مخاطبان برنامه شما صرفا فوتبالی‌ها و علاقه‌مندان به فوتبال نباشند و «ورزش از نگاه دو» برای دیگر مخاطبان هم جذابیت داشته باشد؟
دقیقا. چون ما به همین موضوع هم فکر کردیم. اگر قرار بود صرفا سراغ آنالیز و بحث‌های تخصصی و تحلیل برویم، مخاطب خاص داشتیم اما وقتی به همه جنبه‌ها و زوایا دقت و تحلیل و بررسی می‌کنیم، همه مخاطبان را معطوف به برنامه می‌کنیم. چون دقیقا تحلیلی را در ذهن دارد که ما هم در برنامه انجام می‌دهیم. همان سوالی در ذهنش هست که مجری در برنامه می‌پرسد.
با اهدافی که در این برنامه دنبال می‌کنید، در این مدت بازخوردش را بین مخاطبان چطور دیده‌اید؟ به هر حال مجری، ویترین برنامه است و مخاطب او را می‌شناسد و نظراتش را به او انتقال می‌دهد.
خوشبختانه ارتباط خوبی بین مخاطب و برنامه ایجاد شده است. از طرفی چون برنامه دو بار تکرار دارد، بهتر دیده شده و مخاطب علاقه‌مند فرصت تماشای برنامه را حتی در بازپخش هم دارد. ضمن این که تعامل خوبی با هم داریم. اما مهمترین دغدغه شان تیم ملی است. یعنی درباره آینده تیم ملی بیشتر صحبت می‌کنند. از طرفی نقدهای خیلی خوبی هم دارند. به نظرم ما مردم بسیار باهوشی داریم و به جرات می‌توانم بگویم در بحث ورزشی، ما مردم کارشناس داریم. خیلی فوتبال می‌بینند و اصلا هم خانم و آقا ندارد. بعضی اوقات تحلیل‌هایی می‌کنند که بسیار دقیق است و آدم را شگفت‌زده می‌کنند. ضمن این که این تحلیل‌ها به درد برنامه‌ساز و برنامه‌سازی می‌خورد. بنابراین مهم این است که فرصت‌سازی کرده و فرصت‌طلب هم باشیم و از این نظرات استفاده کنیم.
قطعا اهل ورزش هستید که در رادیو و تلویزیون در این حوزه همکاری می‌کنید؟
بله، هم فوتبال‌بین و هم فوتبال‌دوست هستم. جاهایی به توپ هم شوت زدم و در رشته‌های دیگر هم بازی کردم.
با این حساب، حال و هوای جام‌جهانی قطر را نسبت به دوره‌های قبل چگونه ارزیابی می‌کنید؟ چه تفاوت‌هایی با سالهای قبل دارد؟
من فکر می‌کنم جام‌جهانی امسال بیشتر در مرحله گروهی از متن کاملا خارج شده. یعنی از چارچوب و مستطیل سبز خارج شده است. یعنی در گروه ما که رسما جنگ جهانی بود تا جام‌جهانی. یعنی انتقادها و هجمه‌ها و آسیب‌ها و فشارهایی وجود داشت که سرمربی ما سعی می‌کرد جاهایی آن را کنترل کند. یک بخش را هم نیروهای رسانه‌ای که به قطر اعزام شده بودند باید پوشش می‌دادند. همه آنها نشان می‌دهد که این جام، جامی است که حداقل برای ما در مرحله گروهی پر از حاشیه بوده اما در مرحله یک‌هشتم بیشتر به سمت متن رفت و هر چقدر جلوتر می‌رود، این اتفاق فوتبالی‌تر می‌شود. ما در مرحله گروهی خیلی فوتبال ندیدیم. مثل حرکتی که آلمانی‌ها زدند یا هجمه‌هایی که انگلیسی‌ها وارد می‌کردند یا اعتراض‌هایی که فرانسوی‌ها و برزیلی‌ها داشتند و... نشان می‌داد اما در مراحل بعد جنگ وارد مستطیل سبز شد و ما یواش‌یواش فوتبال دیدیم.
حضور چهره‌های جدید در جام‌جهانی قطر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
طبیعی است که جام‌جهانی یک ویترین از چهره‌هاست. وقتی چهره‌های جدید و تازه‌نفسی معرفی می‌شوند یا یک جوان 21ساله یک فوق‌ستاره را نیمکت‌نشین می‌کند، جام‌جهانی به جام نشان‌دادن ستاره‌ها تبدیل می‌شود و در آن ویترین، بهترین‌ها قرار می‌گیرند و سعی می‌کنند هر کدام بهترین خودشان باشند.
از آنجا که حال و هوای برنامه‌های ورزشی نسبتا متفاوت از سالهای قبل است، خودتان هم به عنوان بیننده، برنامه‌های ورزشی شبکه‌های دیگر را دنبال می‌کنید؟
صد در صد. اصولا همکاران من هم همین گونه هستند. ما برنامه‌های همدیگر را دنبال می‌کنیم به هم نکته می‌گوییم و پیشنهاد می‌دهیم. خوشبختانه این رفاقت بین بچه‌های ورزشی وجود دارد. چون ما در کنار هم یک تیم هستیم و می‌توانیم به یکدیگر کمک کنیم.
در رادیو برنامه‌ای غیر از حوزه ورزش دارید؟
برنامه‌های «آفساید» که ورزشی است و «چوب‌خط» که مسابقه است و «موج جوانی» هم ایرانگردی است را در رادیو دارم. البته در موج جوانی به ورزشکاران مدال‌آور هم توجه داریم. چون علاقه شخصی و دغدغه خودم بیشتر ورزشی است.
به عنوان یک گوینده رادیو خودتان چقدر فرصت شنیدن برنامه‌های رادیو را دارید؟
زمانی که در ماشین هستم و از خانه به سمت اداره می‌روم، حتما رادیو گوش می‌کنم. وقتی هم که در خانه هستم، برنامه‌های ورزشی رادیو را گوش می‌کنم و بیننده برنامه‌های خاص تلویزیون هم هستم. ما علاوه بر این که اجرا می‌کنیم، در کنارش باید خوب ببینیم و بشنویم. اگر شنونده و بیننده خوبی باشیم، کیفیت کار خودمان را بالا می‌بریم.
جام شگفتانه‌ها
اسماعیل‌پور درباره پیش‌بینی‌اش از قهرمانی جام می‌گوید: جام، جام شگفتانه‌ها بوده. کسی فکر نمی‌کرد مراکش بالا برود، اما این اتفاق افتاد. یا این که ژاپن بهترین بازی را مقابل آلمان کرد. عربستان، آرژانتین را شکست داد و... اینها همه شگفتی هستند. با این حال من دوست داشتم برزیل قهرمان شود و بعد از آن آرژانتین. البته خیلی از ایرانی‌ها علاقه خاصی به تیم برزیل دارند.
زینب علیپور طهرانی - گروه رسانه
