از اهداف مهم این روز در تقویم سازمان‌ملل، پررنگ کردن نقش زنان در جوامع علمی است. در دهه‌های اخیر زنان پیشرفت‌های بزرگی در پررنگ‌کردن نقش خود در جامعه علمی و دانشگاهی داشته‌اند؛ بااین‌حال هنوز هم این جایگاه نیاز به تقویت و تثبیت بیشتر دارد. به‌همین‌دلیل یونسکو از حضور زنان و دختران جوان در علم و شنیدن ایده‌های‌شان برای توسعه و صلح حمایت می‌کند؛ مقابله با برخی از بزرگ‌ترین چالش‌های برنامه توسعه پایدار، از بهبود سلامت تا مبارزه با تغییرات آب‌وهوا، به استفاده از تمام استعدادها نیاز دارد. در کشور ما نیز کم نیستند زنانی که با حضور تأثیرگذار در جوامع علمی بین‌المللی و نقش‌آفزینی در مسیر توسعه علمی کشور، نام‌شان را جاودانه کرده‌اند؛ به پاس گرامیداشت تلاش‌های زنان در توسعه علم و فناوری در کشور با پنج دانشمند تأثیرگذار در شاخه‌های متفاوت علمی بیشتر آشنا خواهیم شد. 

آذر اندامی
آذر اندامی، پزشک و باکتری‌شناس ایرانی و کاشف واکسن «وبای التور» بود. به پاس خدمات علمی و انسانی او یکی از حفره‌های سیاره زهره به نام «اندامی» نام‌گذاری شده است.  دکتر آذر اندامی سال 1305 در رشت متولد شد. او پس از گذراندن تحصیلات دبیرستان تا پایه نهم و فارغ‌التحصیلی از دانشسرای مقدماتی، در سال 1325 به‌عنوان معلم آغاز به کار کرد. آذر اندامی در حین کار دیپلم طبیعی خود را دریافت کرد و سپس در رشته پزشکی در دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت و در انستیتوپاستور ایران مشغول به کار شد. او با استفاده از بورسیه تحصیلی انستیتو  پاستور به پاریس رفت و مدرک تخصصی باکتری‌شناسی را دریافت کرد.در سال‌های 1342 تا 1345 بیماری شبه‌وبای التور در ایران و دیگر کشورها شیوع پیدا کرد. التور نوعی بیماری حاد بود که از سمی نشأت می‌گرفت که باکتری‌ها در روده باریک افراد آلوده ترشح می‌کردند. تنها راه پیشگیری از این بیماری که عامل آن سویه‌ای از باکتری وبا (ویبریو کلرا) است، تزریق واکسن وبا بود. در آن زمان انستیتو پاستور ایران تنها مرکز تهیه واکسن در کشور بود. با ریاست آذر اندامی مطالعات برای تولید واکسن وبا آغاز شد و او سرانجام توانست واکسن وبای التور را بسازد. تلاش‌های او جان هزاران نفر را در ایران و دیگر کشورهای همسایه نجات داد. او در پایان عمر به تومور مغزی مبتلا شد و سال 1363 بر اثر آمبولی ریه درگذشت.

آلینوش طریان
دکتر آلینوش طریان، مادر نجوم و بانوی اخترفیزیک ایران،‌ استاد فیزیک دانشگاه تهران و بنیان‌گذار نخستین رصدخانه فیزیک خورشیدی در ایران بود. آلینوش طریان 18 آبان 1299 در تهران و در خانواده‌ای ارمنی‌تبار متولد شد. او تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع لیسانس در رشته فیزیک در دانشکده علوم دانشگاه تهران پشت‌سر ‌گذاشت. دکتر آلینوش طریان برای ادامه تحصیل به تشویق پدر و با هزینه شخصی به دانشگاه سوربن پاریس رفت و سال 1335 از آن دانشگاه با مدرک دکترای فیزیک فارغ‌التحصیل شد. در همان زمان او از دانشگاه سوربن پیشنهاد کرسی هیات‌علمی داشت، بااین‌حال به ایران بازگشت و به‌عنوان دانشیار فیزیک در گروه فیزیک دانشگاه تهران فعالیت خود را از سر گرفت. آلینوش طریان نخستین مدرسی بود که در ایران اخترفیزیک تدریس کرد. سال 1338 دکتر آلینوش طریان بورس مطالعاتی رصدخانه فیزیک خورشیدی را از دولت آلمان‌غربی دریافت کرد و به مدت چهار ماه برای تحقیقات به آلمان رفت. او در بازگشت به ایران نخستین رصدخانه فیزیک خورشیدی را پایه‌گذاری کرد و ریاست گروه تحقیقات خورشیدی موسسه ژئوفیزیک تهران را برعهده گرفت. آلینوش طریان خانه خود را وقف دانشجویانی کرد که اسکان مناسب ندارند و در اواخر عمر در آسایشگاه سالمندان زندگی کرد. دکتر طریان در 15 اسفند 1389 درگذشت.

مه‌‌لقا ملاح
مه‌لقا ملاح به پاس تلاش‌هایش در راستای حفاظت از طبیعت و آموزش‌های همگانی درباره محیط‌زیست، دفاع از آن و تلاش برای جلوگیری از تخریب طبیعت مادر محیط‌زیست ایران لقب گرفته بود. او که متولد سال 1296 بود در دانشگاه تهران به تحصیل در رشته علوم تربیتی و کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی پرداخت. پس از آن امکان دریافت بورسیه ادامه تحصیل برایش فراهم شد و با وجود چهار فرزند، با همراهی و همدلی خانواده توانست مدرک دکتری علوم اجتماعی خود را از دانشگاه سوربن فرانسه دریافت کند.سال 1347 مه‌لقا ملاح به‌عنوان رئیس کتابخانه موسسه تحقیقات روان‌شناسی مشغول به کار شد و مطالعاتش را در زمینه محیط‌زیست تکمیل کرد. او در سال‌های ابتدایی دهه 50 در گروه‌های محیط‌زیستی فعالیت می‌کرد و پس از بازنشستگی تمام‌وقت به مبارزه با آلودگی‌های محیط‌زیستی و حفاظت از محیط‌زیست پرداخت. در سال 1373 او با کمک همسرش و گروهی از اساتید دانشگاهی جمعیت زنان مبارز با آلودگی محیط‌زیست را تاسیس کرد و بخشی از خانه مسکونی خود را در اختیار این سازمان گذاشت. مه‌لقا ملاح اعتقاد داشت که زنان مربیان فطری جوامع بشری هستند و کارهایی از آنها ساخته است که از دیگران برنمی‌آید. مه‌لقا ملاح در سال 1400 در 104 سالگی به دلیل کهولت سن درگذشت.

مریم میرزاخانی
علم ریاضی ممکن است خشک و تا حدی بیهوده به نظر برسد اما مریم میرزاخانی اعتقاد داشت که «ریاضیات زیبایی‌ خود را تنها به افراد صبور نشان می‌دهد». مریم میرزاخانی سال 1356 در تهران متولد شد و تحصیلات دبیرستان خود را در مدرسه فرزانگان تهران پشت‌سر گذاشت. او که به‌واسطه برادر بزرگش به ریاضی و علوم علاقه‌مند شده بود در سال 1373 مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری و سپس مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی هنگ‌کنگ را کسب کرد. یک سال بعد نیز با نمره کامل به مدال طلای المپیاد ریاضی کانادا دست پیدا کرد. میرزاخانی در دانشگاه شریف به تحصیل در رشته ریاضی پرداخت و پس از دریافت مدرک کارشناسی ارشد، برای ادامه تحصیل به دانشگاه هاروارد آمریکا رفت. سال 1383 مریم میرزاخانی به‌عنوان استاد ریاضی دانشگاه پرینستون شروع به کار کرد و بعد از چهار سال به‌عنوان استادتمام در دانشگاه استنفورد مشغول به کار شد. او در سال 1384 به‌عنوان یکی از 10 ذهن برتر جوان دنیا انتخاب شد و در سال 1388 جایزه بلومنتال را دریافت کرد. سال 1393 مریم میرزاخانی مدال فیلدز را به‌خاطر مشارکت برجسته‌اش در دینامیک و هندسه سطوح ریمان و فضاهای مدول آنها دریافت کرد. او اولین زن و اولین ایرانی برنده جایزه فیلدز به‌عنوان مهم‌ترین جایزه ریاضی جهان بود. مریم میرزاخانی در 40 سالگی به‌دلیل ابتلا به سرطان در سال 1396 درگذشت.

افسانه صفوی
افسانه صفوی از اساتید پیشتاز در علم شیمی و از چهره‌های فرهیخته برگزیده در ششمین همایش چهره‌های ماندگار و برگزیده انجمن شیمی ایران است. او سال 1334 در شیراز متولد شد و تحصیلات کارشناسی خود را در رشته شیمی در دانشگاه شیراز به اتمام رساند. دکتر افسانه صفوی در سال 1355 با دریافت بورس رتبه اولی وزارت علوم برای ادامه تحصیلات به دانشگاه بیرمنگام انگلیس رفت و پس از گذراندن مقطع کارشناسی ارشد،‌ در سال 1360 مدرک دکترای شیمی تجزیه را از این دانشگاه دریافت کرد. او به‌عنوان نخستین زن ایرانی شناخته می‌شود که در علوم پایه به رتبه استادی رسیده است.دکتر افسانه صفوی با 155 مقاله در مجلات علمی معتبر بین‌المللی و 130 مقاله در کنفرانس‌های داخلی و خارجی به‌عنوان پرمقاله‌ترین دانشمند زن کشورهای جهان‌سوم و برنده نشان دانش در سال 1383 انتخاب شده است. همچنین دیگر افتخار این دانشمند برجسته شیمی دریافت جایزه علمی بین‌المللی پروفسور عبدالسلام در ایتالیا در رشته شیمی بوده است. دکتر صفوی معتقد است راه‌های موفقیت برای زنان و مردان در جامعه متفاوت نیست و انسان موفق کسی است که در زندگی هدف مشخصی را دنبال و برای آن برنامه‌ریزی صحیحی می‌کند.