نقش‌آفرینی زنان تحصیلکرده در توسعه اقتصاد دانش‌بنیان
دیده‌بان جهانی کارآفرینی (GEM)، کنسرسیومی دانشگاهی و متشکل از تیم‌های علمی و پژوهشی است که مأموریت اصلی آن، ارزیابی و ارائه داده‌های پژوهشی معتبر برای بیان وضعیت فعالیت‌های کارآفرینانه کشورهاست که هرساله یافته‌های خود را در قالب گزارش‌های دوره‌ای منتشر می‌کند و درحال‌حاضر، بیش از صد کشور جهان در این کنسرسیوم عضویت دارند.
براساس جدیدترین یافته‌های این کنسرسیوم، اقتصادهای نوآوری‌محور جهان مانند هلند و انگلستان، اقتصادهای کارایی‌محور جهان ازجمله ترکیه و مالزی و حتی اقتصادهای عامل‌محور جهان مانند بنگلادش و ارمنستان، به‌دنبال حفظ و ارتقای نرخ راه‌اندازی کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و به‌تبع‌آن، تحقق اقتصاد دانش‌بنیان هستند؛ این مهم طی سال‌های اخیر، مورد توجه کشور ما نیز قرار گرفته است. به‌طوری‌که به استناد آمارها در کشور بیش از 8000 شرکت دانش‌بنیان و خلاق ثبت شده است که راه‌اندازی و اداره بیش از 20 درصد از آنان را زنان فارغ‌التحصیل و متخصص دانشگاهی به‌عنوان کارآفرین (بنیان‌گذار و هم‌بنیان‌گذار) یا در جایگاه‌های عضو هیات‌مدیره و مدیرعاملی، برعهده دارند که اگرچه بسیار ارزشمند است اما با توجه به این‌که طی سال‌ها، زنان در نرخ ورودی به دانشگاه‌ها گوی سبقت را از همتایان مرد خود ربوده‌اند، این میزان از نقش‌آفرینی زنان فارغ‌التحصیل به‌عنوان بیشینه خروجی دانشگاه‌ها، می‌تواند بسیار بیشتر و اثربخش‌تر باشد.
براساس جدیدترین گزارش دیدبان جهانی کارآفرینی، از یک‌سو شاخص دارابودن ایده‌های خلاقانه و پیشنهادهای نوآورانه که مبنای راه‌اندازی کسب‌وکارهای کارآفرینانه و دانش‌بنیان است، در زنان کشور بالاتر از مردان بوده و حدود 65 درصد است و از سوی دیگر، بیشترین بازه سنی انجام فعالیت‌های کارآفرینانه در ایران، بین 25 تا 34 سال است. با کنار هم قرار دادن این دو داده آماری می‌توان دریافت که از یک‌سو دختران و زنان جوان و تحصیلکرده کشور، علی‌رغم بهره‌مندی از پشتوانه عالی علمی و داشتن ایده‌های خلاقانه و پیشنهادهای نوآورانه، در شاخص نرخ راه‌اندازی کسب‌وکارهای کارآفرینانه ازجمله خلاق و دانش‌بنیان، در قیاس با مردان ناکام مانده و عرصه را دقیقا با درصدی معکوس (نرخ راه‌اندازی کسب‌وکار در ایران، حدود 65درصد به 35درصد، به نفع مردان است) ترک می‌کنند. از سوی دیگر با توجه به تغییرات هرم سنی جمعیت کشور، فرصت به‌کارگیری و بهره‌مندی از این زنان متخصص کشور به‌عنوان سرمایه انسانی مولد و درخشان که ظرفیت زیادی برای راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق دارند، بسیار مغتنم بوده و باز بودن موقت پنجره فرصتی در اعتلای هرچه بیشتر اقتصاد دانش‌بنیان کشور خواهد بود.
لذا ضروری است برای تحقق این مهم و افزایش هرچه‌بیشتر نرخ راه‌اندازی کسب‌وکارهای کارآفرینانه و دانش‌بنیان از سوی زنان، به شاخص‌های «حمایت فرهنگی برابر از زنان کارآفرین»، «دسترسی برابر به امکانات مالی»، «قوانین و مقررات مساعد برای زنان کارآفرین» و «خدمات حمایت از خانواده برای زنان کارآفرین» توجه داشت که دیدبان جهانی کارآفرینی با بررسی متغیرهای گوناگون زیست‌بوم کارآفرینی کشور ارائه کرده است.
دکتر نازنین بهزادی - پژوهشگر کارآفرینی
براساس جدیدترین گزارش دیدبان جهانی کارآفرینی، از یک‌سو شاخص دارابودن ایده‌های خلاقانه و پیشنهادهای نوآورانه که مبنای راه‌اندازی کسب‌وکارهای کارآفرینانه و دانش‌بنیان است، در زنان کشور بالاتر از مردان بوده و حدود 65 درصد است و از سوی دیگر، بیشترین بازه سنی انجام فعالیت‌های کارآفرینانه در ایران، بین 25 تا 34 سال است. با کنار هم قرار دادن این دو داده آماری می‌توان دریافت که از یک‌سو دختران و زنان جوان و تحصیلکرده کشور، علی‌رغم بهره‌مندی از پشتوانه عالی علمی و داشتن ایده‌های خلاقانه و پیشنهادهای نوآورانه، در شاخص نرخ راه‌اندازی کسب‌وکارهای کارآفرینانه ازجمله خلاق و دانش‌بنیان، در قیاس با مردان ناکام مانده و عرصه را دقیقا با درصدی معکوس (نرخ راه‌اندازی کسب‌وکار در ایران، حدود 65درصد به 35درصد، به نفع مردان است) ترک می‌کنند. از سوی دیگر با توجه به تغییرات هرم سنی جمعیت کشور، فرصت به‌کارگیری و بهره‌مندی از این زنان متخصص کشور به‌عنوان سرمایه انسانی مولد و درخشان که ظرفیت زیادی برای راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق دارند، بسیار مغتنم بوده و باز بودن موقت پنجره فرصتی در اعتلای هرچه بیشتر اقتصاد دانش‌بنیان کشور خواهد بود.
لذا ضروری است برای تحقق این مهم و افزایش هرچه‌بیشتر نرخ راه‌اندازی کسب‌وکارهای کارآفرینانه و دانش‌بنیان از سوی زنان، به شاخص‌های «حمایت فرهنگی برابر از زنان کارآفرین»، «دسترسی برابر به امکانات مالی»، «قوانین و مقررات مساعد برای زنان کارآفرین» و «خدمات حمایت از خانواده برای زنان کارآفرین» توجه داشت که دیدبان جهانی کارآفرینی با بررسی متغیرهای گوناگون زیست‌بوم کارآفرینی کشور ارائه کرده است.
دکتر نازنین بهزادی - پژوهشگر کارآفرینی
