داستانهایی كه حفرههای یك اتفاق تاریخی را پر میكنند
مشروطهچیهایی که داستان شدند
تاریخ و به طور كلی موضوعات تاریخی از آن دست رشتههایی است كه همه به آن علاقه دارند، ولی نباید فراموش كرد كه به خاطر خشك و تخت بودن مباحث تاریخی گاهی افراد سمت آن نمیروند، ولی بیان هنرمندانه روایتها و سرگذشتهای تاریخی میتواند عاملی برای جذب مخاطب باشد. داستانهای تاریخی همیشه مورد توجه مخاطبان بودهاند و تفسیر و تاویلهای بسیاری حول آن جاری است و به تعداد مخاطبان میتواند دارای تفسیر و تحلیل باشد و همین ویژگی سبب میشود آثار داستانی با اقبال بیشتری روبهرو باشند. نكته دیگر این كه خواننده بهواسطه توصیفات داستانی بیپرده در متن و بطن واقعه قرار میگیرد هرچند این را نباید مساوی با روایت مستند تاریخ دانست. به عبارتی داستاننویسان سراغ اصل حادثه میروند ولی از خلأهایی كه متون تاریخی در برابر آنها ساكت بودهاند استفاده میكنند و روایت خود را شكل میدهند و جهان تازهای از یك حادثه را پیش چشمان خواننده خلق میكنند. هرچند عبارت داستان یا رمان تاریخی عبارتی مناقشهبرانگیز است و موافقان و مخالفان بسیاری دارد ولی با این حال در یك تعریف ساده باید آثاری را كه با هدف روایت یك بخش از تاریخ خلق شدهاند اثری تاریخی نامید هرچند كه پایبند به متن تاریخ نباشند. انقلاب مشروطه به عنوان یكی از بزرگترین اتفاقات تاریخ معاصر از آن اتفاقاتی است كه آثار بسیاری درباره آن خلق شده كه داستاننویسان نیز در آن سهم داشتهاند و به همین خاطر مخاطبان در روبهرو شدن با این مقطع مهم تاریخ معاصر میتوانند با زوایای تازهای از منظر یك داستاننویس روبهرو شوند، هرچند كم نیستند آثار داستانی كه در این عرصه تنها به روایت تاریخ اكتفا كردهاند و با داستانپردازی و قصهگویی فاصله زیادی دارند. به مناسبت سالگرد انقلاب مشروطه كه به عنوان فصل تازهای در تاریخ ایران باید از آن یاد كرد برخی از رمانهایی را كه در حال و هوای مشروطه نفس میكشند، معرفی كردهایم.
محمدرضا شرفی خبوشان یكی از نویسندگانی است كه به مناسبتهای مختلف در این ضمیمه از او نام برده شده است. او در رمان «بیكتابی» سراغ مشروطه رفته و بخشی از روایت بیكتابی خود را در این مقطع تاریخی به خواننده نشان میدهد و برای او قصه تعریف میكند. نویسنده در این اثر تلاش میكند، با نشاندن شخصیتها در موقعیتی حساس مانند ماجرای به توپ بستن مجلس، خواننده را در بطن حادثه قرار دهد تا عواقب بیكتابی را به او نشان دهد. به عبارتی شرفی خبوشان با بهره گرفتن از بستر تاریخی، قصه انسانها و سرگذشت بیكتابی آنها را برای خواننده روایت میكند. كتابی كه زبان در آن نقش مهمی دارد و خواننده علاوه بر این با ساخت اجتماعی روزگار قاجار و روزهای ملتهب تهران نیز روبهرو میشود. این رمان را نشر شهرستان ادب منتشر كرده است.
ظلمت سفید
این كتاب اولین تجربه بلند سجاد خالقی است كه در دو بازه زمانی قاجار و پهلوی روایت میشود. اثری كه رفت و برگشتهای زمانی آن سبب میشود خواننده خود را با نوجوانی كه در بحبوحه مشروطیت حضور دارد همپا ببیند و جست و خیزهای او را لمس كند. این اثر نیز در روز به توپ بستن مجلس اتفاق میافتد و روایت نوجوانی است كه در سن بلوغ با این حادثه روبهرو شده و شاهد این ظلم بیگانه با همراهی دستهای داخلی است. این رمان را كه نشر كتابستان معرفت منتشر كرده باید اثری نوجوانانه دانست كه مخاطب بزرگسال را نیز میتواند با خود همراه كند.
پریدخت
حامد عسكری هم كه او را این روزها با یادداشتهایش از سفر حج در روزنامه جامجم دنبال میكنید و بیش از این یك شاعر شناخته شده، در اولین تجربه نثرنویسی سراغ دوره قاجار رفته و كتابی با عنوان «پریدخت» را به مخاطبان عرضه كرده است؛ اثری كه در قالب نامهنگاری نوشته شده و حاوی نامههای پریدخت و سیدمحمود بین طهران و پاریس است. این رمان نیز در برهه مشروطیت روی میدهد و شخصیت
سیدمحمود همراه با مشروطهخواهان تبریز - ستارخان و باقرخان - قدم در این راه میگذارد كه برای جلوگیری از لو رفتن قصه پیشنهاد میكنم آن را بخوانید؛ اثری كه نشر قبسات آن را منتشر كرده و با اقبال گسترده مخاطبان روبهرو شده است.
رژیسور
سعید تشكری را بارها به مناسبتهای مختلف در قفسه معرفی كردهایم. نویسنده مشهدی كه تمام آثارش در مشهد اتفاق میافتد و هر اثرش تكهای از پازل ادبی خراسان محسوب میشود. در این كتاب نیز او از مشهد بیرون نرفته بلكه مخالفان مشروطه را تا مشهد آورده و آنجا روایتی جذاب را به خواننده ارائه كرده است. یكی از اتفاقات مهم در ماجرای مشروطه به توپ بستن مجلس بود كه محمدعلی شاه دستور آن را صادر كرد و اجنبی آتش بهپا كرد. همانها راهی مشهد شدند و گنبد و بارگاه امام رضا(ع) را به توپ بستند و دل عاشقان و شیفتگان امام هشتم را خون كردند. تشكری در بستر این اتفاق روایتی عاشقانه را آماده كرده تا خواننده را شیدای شخصیتهای دوستداشتنی كتاب خود كند. «رژیسور» را سوره مهر منتشر كرده است.
آوای تار یحیی
كیوان امجدیان هم احتمالا معرف حضورتان هست! در همین شماره و شماره قبل روایت او از تاریخ داستاننویسی در ایران را منتشر كردهایم؛ یك رمان با محوریت انقلاب مشروطه دارد كه در آن با استفاده از سرگذشت زندگی تارساز افسانهای میرزا یحیی نقبی به تاریخ زده و تار را دستمایه خلق اثری در بستر تاریخ قرار داده است؛ رمانی كه نویسنده در آن روایتی جذاب از تاریخ را ارائه كرده هرچند منتقدان درباره برخی شخصیتهای تاریخی مورد اشاره در اثر، نقدهایی بر آن وارد كرده بودند، اما از منظر داستانی با اثری مبتنی بر یك شی روبهرو هستیم كه تاریخ را برای خواننده بازگو كرده است.
سوءقصد به ذات همایونی
رضا جولایی در این رمان خواننده را درگیر قصه میكند. او با روایت ترور محمدعلی شاه قاجار قصهاش را آغاز میكند و خیلی زود تكلیف خوانندهاش را با تاریخ روشن میكند ولی این پایان رمان جولایی نیست، بلكه آغازی است كه خواننده را به زندگی شخصیتهای دخیل در این عمل و زمینه اجتماعی موثر بر این ترور میكشاند. رمان چیزی جز سرك كشیدن به پشت و پسلههای شخصیت افراد نیست و نمایاندن انگیزه شخصیتهای داستان اصلیترین كاری است كه یك نویسنده باید انجام دهد و در این رمان كه قرار است شاهد ترور یكی از شخصیتهای تاریخی باشیم، نویسنده با چیرهدستی تمام، روایتی از انگیزههای عوامل ترور را به خواننده عرضه كرده است.
-
مشروطهچیهایی که داستان شدند
-
شكرگزار نعمت ازدواج باشید
-
محکمههای امید آفرین
-
مرگ بر آمریکا!
-
از سنجرخان تا حافظ و سعدی
-
آقای کیمیایی اشتباه کرده!
-
خالق سنگ سرویس ناصری دقیقا كجایی؟
-
همه شبكهها از مردم بگویند
-
الماسی در سیما
-
قیمتهای فکاهی
-
آتشی كه با بیل خاموش نمیشود!
-
پرواز هدهدها از کوهرنگ تا سرزمین 12 هزار ساله
-
هشدار دستگاههای اطلاعاتی آمریکا
-
شكرگزار نعمت ازدواج باشید
-
پیوستن انگلیس به ائتلاف دریایی تحت رهبری آمریکا
-
مسکو: 3 راکت به سمت پایگاه حمیمیم شلیک شد