نگاهی به مهمترین ماموریتهای اكتشافی منظومه شمسی كه تا یك سال آینده راهی فضا خواهند شد
کلکل فضایی در 2020
سازمانهای فضایی بزرگ جهان هرسال ماموریتهای مختلفی را در نقاط گوناگون منظومه شمسی طراحی و اجرا میكنند، ماموریتهایی كه سالها برای عملی شدنشان برنامهریزی شده است. در یک سال پیش رو که مریخ در موقعیت مداری نزدیک با زمین قرار میگیرد، رقابت فضایی شرق و غرب برای اکتشاف در سیاره سرخ شدت بیشتری میگیرد. جالب اینکه امسال امارات متحده عربی نیز وارد این رقابت میشود.در پی پرتاب موفقیتآمیز مدارگرد سولار اربیتر بهعنوان یكی از مهمترین ماموریتهای فضایی پیش رو در 20 بهمن و انتشار اخباری درباره پرتاب مریخنورد مارس 2020 در سال آینده، به طور خلاصه به بررسی برخی از مهمترین اهداف برنامههای فضایی اكتشافی منظومه شمسی تا یك سال آینده خواهیم پرداخت. منابع: Universetoday, TechnologyReview, Space
سمیرا كیانپور
ناسا اعلام كرده است كه میخواهد تا سال 1403/ 2024 دوباره فضانوردانی را به ماه بفرستد. این در حالی است كه از حدود 50 سال پیش كه یوجین سرنان فضانورد آمریكایی در ماموریت آپولو17 به سطح ماه رفت تا به امروز هیچ انسانی پا بر سطح ماه نگذاشته است. نام این سری از ماموریتها همچون ماموریتهای آپولو از اساطیر یونان باستان گرفته شده و چون هدف این ماموریت مانند آپولو رفتن به ماه است، نام خواهر دوقلوی آپولو، یعنی آرتمیس (ایزدبانوی ماه) را برای آن انتخاب كردهاند. این ماموریت در سه بخش برنامهریزی شده است. درماموریت آرتمیس-1 كه برای سال 1399/ 2020 برنامهریزی شده، ناسا به آزمایش پرتابگر اسالاس
(SLS سرواژه Space Launch System) و كپسول فضایی اوریون (Orion) بدون حضور سرنشین خواهد پرداخت. ناسا از این پرتابگر یك بار مصرف كه قرار است اولین پرتاب خود را انجام دهد به عنوان قویترین نوع خود در جهان یاد میكند.
كارشناسان این ماموریت معتقدند اطلاعات زیادی هست كه هنوز درباره ماه نمیدانیم. آنها این بار قصد دارند فضانوردان و رباتها را به قطب جنوب ماه بفرستند؛ جایی كه تحقیقات نشان میدهد در آن یخ وجود دارد و همچنین از مناطق كاوششده در مجموعه ماموریتهای آپولو فاصله بسیاری دارد. جیم برایدنستاین مسؤول ارشد ناسا میگوید: هدف بلندمدت این برنامه ایجاد «حضور پایدار» در ماه است كه زمینه را برای زندگی و كار در پایگاههای انسانی در مكانهایی غیر از زمین فراهم میكند و ما را برای اولین مأموریت مریخ در آینده آماده میسازد. ماموریت آرتمیس-1 كه برای آبان 1399/ نوامبر2020 برنامهریزی شده است، به گفته یكی از مسؤولان ممكن است با تاخیر و در سال 1400/2021 اجرایی شود.
«سولار اربیتر» راهی مدار خورشید شد
مأموریت سولار اربیتر (Solar Orbiterبه معنی مدارگرد خورشیدی) حاصل كار آژانس فضایی اروپا با حمایت ناسا است كه در 20 بهمن 1398/ 9 فوریه 2020 از فلوریدا به سوی مدار خورشید پرتاب شد. این مدارگرد حدود 5/2 سال طول میكشد تا به مدارش به دور خورشید برسد و بعد از جایگیری در مدار مورد نظر ماموریت پنجسالهاش آغاز میشود.
این مدارگرد كه برای پاسخ به برخی از بزرگترین سؤالات علمی در مورد خورشید طراحی شده است قرار است با كسب اطلاعاتی دقیق از هورسپهر (هلیوسفر) داخلی و بررسی قطبهای خورشید كه از زمین امكانپذیر نیست به این پرسش پاسخ دهد كه خورشید چگونه هلیوسفر (حباب بزرگی از پلاسما كه كل منظومه شمسی را احاطه كرده) را تولید و كنترل میكند.
این مدارگرد در نزدیكترین حالت خود تا خورشید در مدار عطارد قرار میگیرد و به فاصلهای حدود 42 میلیون كیلومتر از خورشید خواهد رسید. بهاین ترتیب قسمتهای روبه خورشید آن، دمایی معادل 520 درجه سانتیگراد را تحمل خواهد كرد.
4 کاوشگر راهی مریخ میشوند
زمین و مریخ كه هریك در مدار خود حركت میكنند گاهی بسیار از هم دور شده و گاهی به هم نزدیك میشوند. در تیرماه 1399 / جولای 2020 با كم شدن فاصله مریخ از زمین، دو سیاره موقعیت ایدهآلی برای پرتابهای فضایی به مقصد مریخ فراهم میآورند، به همین دلیل امسال شاهد پرتاب چهار فضاپیما به این سیاره سرخ خواهیم بود.
مریخ نورد مارس2020
ناسا در ادامه برنامههایش برای اكتشاف در سیاره سرخ، كاوشگر مارس 2020 را در سال 99 به این سیاره میفرستد. این ربات، دنبالهای برای ماموریت كاوشگر كیوراسیتی (Curiosityبه معنی كنجكاوی) خواهد بود. اهداف اصلی آن جمعآوری شواهدی از گذشته مریخ و جستوجوی نشانههایی از حیات در گذشته و امروز است. از دیگر اهداف این ماموریت آزمایش روش جدیدی برای تولید اكسیژن از جو مریخ است كه میتواند راه را برای ماموریتهای بعدی بشر به مریخ هموار كند. این مریخنورد به تعدادی ابزار علمی جدید نیز مجهز است، ازجمله یك مته حفاری كه برای استخراج و نمونهبرداری از سنگها طراحی شده است. این سنگها قرار است در ماموریتهای آینده به زمین برگردانده شود. برای این كاوشگر همچنین بالگرد كوچكی طراحی شده است كه به پرواز و جستوجو در آسمان مریخ خواهد پرداخت. پرتاب برنامهریزی شده در تیر1399 / ژانویه 2020 انجام میشود و تا بهمن1399/ فوریه 2021 به مریخ میرسد و در دهانه جزرو (Jezero) فرود میآید؛ منطقهای غنی از خاك رس و مواد معدنی كه تصور میشود مكان محتملی برای یافتن بقایای فسیلی از حیات در گذشته این سیاره باشد.
امید امارات در مدار مریخ
امسال امارات متحده عربی به عنوان كشوری نوظهور در عرصه فضا نیز ماهواره بینسیارهای هوپ (Hope) به معنی امید را به مریخ میفرستد. امارات اولین كشور عربی خواهد بود كه به مدار مریخ ماهواره میفرستد. در این ماموریت قرار است جو مریخ مورد مطالعه قرار گیرد و جزئیات مربوط به آب و هوای روزانه، ماهیت جو آن در مكانهای مختلف، چرخههای فصلی و رویدادهای مهم مثل توفان گرد و غبار بررسی شود. درنهایت، این ماموریت قصد دارد تا به سؤالات قدیمی كه در مورد جو مریخ وجود دارد پاسخ دهد، مانند اینكه این سیاره چگونه هیدروژن و اكسیژن را به فضا میدهد و چرا در گذشته، این سیاره تغییرات جوی شدیدی را تجربه كرده است. این ماهواره قرار است از ژاپن به سوی مریخ پرتاب شود.
مریخنورد رزالین فرانكلین
آژانس فضایی اروپا به همراه روسیه نیز در تیر1399/ جولای2020 مریخنورد رزالین فرانكلین را به مریخ میفرستند. رزالین فرانكلین یك شیمیدان انگلیسی بود كه تحقیقاتش باعث درك ما در مورد ساختار مولكولها، ویروسها و نحوه عملكرد مولكولهای زیستی دیانای و آرانای شد.
این مریخنورد وقتی كه به سطح مریخ برسد ماموریت شش ماههاش را با نگاه خاص به محیطهایی كه در آن آب میتوانسته جریان داشته باشد برای جستوجوی آثار حیات در گذشته این سیاره آغاز میكند.
بعد از آنكه در طول سالهای گذشته مریخنورد كیوریاسیتی شواهدی از وجود مولكولهای آلی در مریخ پیدا كرد (مولكولهای كربنداری كه میتوانند نشانگر وجود حیات باشند) تمایل دانشمندان به جستوجوی بیشتر برای یافتن آثار حیات در این سیاره بیشتر شد. از این رو برای این كاوشگر متهای طراحی شده كه میتواند تا دو متر به زیر سطح نفوذ و از آن نمونهبرداری كند. بهدلیل اینكه سطوح زیرین مریخ از تشعشعات كیهانی و باد در امان است، بیشتر احتمال میرود نمونههایی كه از آن جمعآوری میشوند دارای مولكولهای زیستی باشد.
سفرای اژدهای زرد در سیاره سرخ
چین نیز امسال یك مدارگرد و یك كاوشگر كوچك به نام اچایكس-1 (HX-1) به مریخ میفرستد. این ماموریت به منظور بررسی جو، سطح، ویژگیهای زمینشناختی و مغناطیسی سیاره سرخ طراحی شده است كه میتواند سرنخهایی برای یافتن منشا و سیر تكامل مریخ و منظومه شمسی پیدا كند. اگر ماموریت طبق برنامه پیش برود این اولین بار خواهد بود كه یك كشور توانسته به سه هدف در یك ماموریت دست یابد.
مسابقه میان اسپیسایكس وبویینگ
از وقتی كه شاتلهای فضایی آمریكا در سال 1390/2011 بازنشسته شدند، تنها امكانی كه در سالهای اخیر فضانوردان ناسا از طریق آن توانستهاند به ایستگاه فضایی بینالمللی بروند فضاپیمای روسی سایوز بوده است. بنابراین ناسا به شركتهای خصوصی اسپیسایكس و بویینگ مأموریت داد كه فضاپیمای جدیدی را طراحی كنند تا فضانوردان را به ایستگاه فضایی ببرد. هر دو شركت كه سال 1399/ 2020 را به عنوان تاریخ ماموریتهای آزمایشی سرنشیندار خود اعلام كردهاند، امیدوارند بعد از سالها اولین شركتی باشند كه فضانوردان را از خاك آمریكا به فضا میبرند. باید منتظر ماند و دید كدامیك برنده این رقابت خواهد بود، فضاپیمای دراگون از شركت اسپیس ایكس یا استارلاینر شركت بویینگ؟!
اوضاع توسعه گردشگری فضایی در یك سال آینده
ویرجین گالاكتیك یك شركت فضایی خصوصی است كه با رویكرد ارائه خدمات در حوزه پرتابهای زیرمداری برای مقاصد علمی و گردشگری فضایی فعالیت میكند. از اهداف این شركت این است تا به همه این فرصت را بدهد تا فضانوردی را تجربه كنند و بستر لازم را برای پژوهشگران حوزه فضا به صورت خصوصی ارائه دهد.
«ویاساسیونیتی» نام سفینه فضایی این شركت است که امسال (سال 2019) اولین پرتاب با سرنشین آزمایشی را انجام داد. پیشبینی میشود شركت ویرجین گالاكتیك در سال 1399/ 2020 با فروش بلیت به مسافران، اولین سری از پروازهای گردشگری فضایی را آغاز كند. گفته میشود بلیت این فضاپیما كه ظرفیت هشت نفر را دارد (دو نفر خلبان و شش نفر سرنشین) برای هرنفر حدود 250هزار دلار باشد.
بلو اوریجین هم از دیگر شركتهای خصوصی فعال در زمینه فضاست كه جف بزوس میلیاردر نامآشنای پایگاه آمازون موسس آن است. نیوشپرد فضاپیمای ساخت این شركت بوده و نامش را وامدار اولین فضانورد آمریكایی آلن شپرد است. این فضاپیمای زیرمداری به گونهای طراحی شده كه چند بار قابل استفاده است و با ظرفیت شش نفر یا معادل وزنی آن تجهیزات را به خط كارمن میبرد؛ خطی كه از دیدگاه هوانوردی، نشاندهنده مرز میان اتمسفر زمین و فضای بیرونی آن است و در ارتفاع صد كیلومتری از سطح دریاهای آزاد زمین قرار دارد. نیوشپرد كه آخرین پروازهای آزمایشیاش را امسال (سال2019میلادی) انجام داده، انتظار میرود در سال 1399/2020 وارد مرحله پروازهای سرنشیندار شود، گرچه به گفته مدیر این پروژه تعداد بیشتری پرتاب نیاز است تا این مهم ممكن شود.
این در حالی است كه این فضاپیما تاكنون12 پرواز آزمایشی را پشت سرگذاشته است. بلو اوریجین هنوز قیمت بلیت را برای مسافران آیندهاش اعلام نكرده است.
-
روزهای رایزنی برای رای
-
چله چلچلهها
-
کلکل فضایی در 2020
-
شکوه شوکت سلیمانی
-
به افتخار نرگس آبیار
-
مصائب کتاببازی!
-
اسمهای دنبالهدار
-
150 هزار میلیارد تومان قاچاق در بازار ایران
-
خطر هجوم سگها
-
رقابت زیر خط اخلاق
-
خدمات متقابل تلویزیون و هنرمندان
-
لطفا نماینده «ما» باشید
-
روحانی: باید از دوقطبی کردن فضای جامعه بپرهیزیم
-
منشاء دوقطبیها چیست؟