وزارت دفاع جمهوری آذربایجان اخیرا در بیانیه‌ای اعلام کرد که نیروی دریایی آذربایجان از 11 تا 13اکتبر تمرینات فرماندهی و ستادی را در دریای خزر انجام می‌دهد.این وزارتخانه افزود: از 11 اکتبر، تمرینات ستادی فرماندهی نیروهای دریایی در بخش آذربایجان دریای خزر برگزار می‌شود. این تمرینات با مشارکت کشتی‌های جنگی و نیروهای ویژه دریایی انجام می‌شود، آنها وظایفی را برای حفاظت از زیرساخت‌های انرژی در بخش آذربایجان دریای خزر انجام می‌دهند. وزارت دفاع جمهوری آذربایجان اعلام کرده تشکیل یگان‌های جدید همراه با آموزش پرسنل مناسب و خرید کشتی و قایق را در این زمینه مد نظر دارد. وزیر دفاع جمهوری آذربایجان چندی قبل اعلام کرد این کشور در حال تقویت نیروی دریایی خود در دریای خزر است. باکو در حالی که نیم‌نگاهی به ارمنستان دارد، در هفته‌های اخیر رزمایش‌های متعددی را با ترکیه، پاکستان و گرجستان برگزار کرده است.
 برادری متزلزل
در این معادله نمی‌توان نقش خاص آنکارا را نادیده انگاشت! طی روزهای گذشته، ترکیه و جمهوری آذربایجان در حالی رزمایش مشترک خود در نخجوان را ادامه می‌دهند که دو کشور روابط نظامی و امنیتی خود را در پی نبرد سال گذشته منطقه مورد مناقشه قره‌باغ گسترش داده‌اند. مانور نظامی مشترک با عنوان برادری تزلزل‌ناپذیر از 5 تا 8 اکتبر سال جاری میلادی و در بحبوحه افزایش تنش‌ها در منطقه انجام شد. با این حال، زمانی که پای افزایش آسیب‌پذیری حکومت علی‌اف یا به خطرافتادن منافع اردوغان در میان باشد، این برادری تزلزل‌ناپذیر تبدیل به دشمنی برادران پوشالی خواهد شد! اردوغان و علی‌اف هر دو نشان داده‌اند که بر خلاف ادعای خود در خصوص پیوند محکم با یکدیگر، در بسیاری از معاملات امنیتی پشت پرده با ناتو، تل‌آویو و حتی دیگر بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، به‌راحتی اسرار و اطلاعات یکدیگر را در اختیار آنها قرار داده‌اند. به عبارت بهتر، بر خلاف شعارهایی که اخیرا به تیتر رسانه‌های وابسته به جریان‌های پان‌ترکیستی در آنکارا و باکو تبدیل شده است، حکومت‌های باکو و آنکارا در زمان مقتضی، خنجرهای زیادی را به پشت
یکدیگر زده‌اند.
 علی‌اف بر دیوار تل‌آویو یادگاری می‌نویسد
در این معادله، الهام علی‌اف فریب قدرت پهپادهای رژیم صهیونیستی در جنگ قره‌باغ را خورده است. با این حال رئیس جمهور آذربایجان فراموش کرده که تل‌آویو در طول 15 سال اخیر (از زمان جنگ 33 روزه تا به امروز) چگونه در پنج‌نبرد مستقیم و ده‌ها نبرد غیرمستقیم در برابر حزب‌ا... و حماس شکست‌خورده و پهپادهای آن نیز بارها توسط گروه‌های مقاومت شکار شده‌اند. از سوی دیگر، نگاه معامله‌گرایانه و فریبکارانه صهیونیست‌ها نسبت به سیاستمداران و بازیگرانی کم‌خرد و بی‌درایت منطقه، محرز و آشکار است. بهتر است الهام علی‌اف قبل از آن که بر پهپادهای اسرائیل و وعده‌های تل‌آویو در خصوص حمایت نظامی و استراتژیک از آذربایجان تکیه کند، ماجرای عادی‌سازی روابط امارات و تل‌آویو را در ذهن آشفته خود مرور کند.
خاندان حاکم بر امارات در این روند، قربانی قمار دوسرباختی شدند که ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا و نتانیاهو، نخست‌وزیر پیشین اسرائیل به ابوظبی تحمیل کردند. اماراتی‌ها پس از اعلام عادی‌سازی روابط خود با رژیم اشغالگر قدس، ملغی ‌شدن الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری به سرزمین‌های اشغالی را نخستین مزیت و اثر این معامله ننگین دانستند تا در خیال خام خود، منتی نیز بر سر فلسطینیان بگذارند. اما نتانیاهو و دیگر سران رژیم صهیونیستی پازل بازی اماراتی‌های نگون‌بخت را در عرض چند دقیقه برهم ریختند. آنها تأکید کردند حاضر به عقب‌نشینی از اشغال کرانه باختری نیستند. فراتر از آن، نوع مواجهه تل‌آویو با خرید جنگنده‌های اف -35 آمریکایی از سوی امارات و در نهایت، محدود کردن خرید این جنگ‌افزارها و مشروط کردن این معامله به نظارت دائمی صهیونیست‌ها بر جنگ‌افزارهای اماراتی، نشان می‌دهد که با وجود بازی مطلق ابوظبی در زمین تل‌آویو، رژیم صهیونیستی هنوز از پذیرش خاندان وابسته و بی‌اراده بن‌زاید به‌عنوان یک «شریک راهبردی در منطقه» اجتناب می‌کند. فراتر از آن، مقامات رژیم اشغالگر قدس نسبت به آینده تحولات کشورهایی که قصد عادی‌سازی روابط با صهیونیست‌ها یا کشورهایی مانند آذربایجان که کشورشان را به زمین بازی تل‌آویو تبدیل کرده‌اند، اطمینان خاطر ندارند. به عبارت بهتر، سران این کشورها استقلال خود و سرزمین‌شان را قربانی یک بازی خطرناک می‌سازند! علی‌اف باید این حقیقت را به‌خوبی بداند که وی نیز به مانند دیگر مهره‌های تل‌آویو در منطقه، تاریخ مصرف دائمی و طولانی‌مدتی برای صهیونیست‌ها نخواهد داشت.
 زمان برای بازگشت ترکیه و آذربایجان محدود است
اردوغان نباید فراموش کند که با توجه به پیوستگی مستقیم دوحوزه سیاست خارجی و داخلی در ترکیه (این پیوستگی به صورت سنتی در آنکارا وجود دارد)، هر گونه رفتار وی در قبال منطقه بر تحولات داخلی این کشور تاثیرگذار خواهد بود. به نظر می‌رسد اردوغان هنوز متوجه پیچیدگی‌های شرایط منطقه و داخل کشور خود نیست. در جریان تحولات سال‌های اخیر در منطقه، شاهد بودیم که ناتو و شورای امنیت سازمان ملل متحد هیچ‌یک حمایت‌های لازم و مورد انتظار اردوغان را از وی صورت ندادند. کشورهای فرانسه، آلمان، یونان و برخی دیگر از کشورهای ناتو نسبت به سیاست‌های اردوغان در منطقه و هزینه‌سازی‌های وی برای ناتو هشدار دادند. حتی یک‌بار رئیس‌جمهور جمهوری چک صراحتا عنوان کرد که اردوغان به جای آن‌که شریک ناتو باشد شریک داعش محسوب می‌شود. این مواضع نشان می‌دهد برخلاف ادعا و انتظار اردوغان، ترکیه عضو مؤثری در ناتو که مورد حمایت مطلق اعضا باشد نیست! در جریان سرنگونی هواپیمای نظامی سوخوی روسی در سال 2015 و توسط ترکیه، مشاهده کردیم که چگونه اعضای ناتو، به مفاد پیمان سنتی آتلانتیک شمالی بی‌توجهی کرده و اردوغان را در مقابل کاخ کرملین تنها گذاشت! در نهایت، رئیس‌جمهور ترکیه با حقارتی تمام‌عیار، مجبور شد از ادعاها و مواضع اولیه خود در تایید اقدام نیروی پدافند هوایی کشورش در قبال جنگنده سوخوی روسی عقب‌نشینی کند و از پوتین بخواهد تا او را ببخشد.
اکنون، فرجام و سرنوشت بازی مشترک باکو، تل‌آویو و آنکارا نیز آسیای مرکزی، قفقاز و دریای خزر نیز مشخص است! اکنون زمان اندکی برای بازگشت از این بازی پرمخاطره برای آذربایجان و ترکیه باقی مانده است... .


در جریان انتخابات سراسری ترکیه در سال 2018 میلادی، حزب عدالت و توسعه تنها توانست 42 درصد آرا را به دست بیاورد و به لطف ائتلاف با حزب ملی‌گرای ترکیه به رهبری دولت باغچه‌لی، توانست دولتی ائتلافی را تشکیل دهد. اردوغان در چنین شرایط سختی در مسند قدرت باقی ماند. اکنون، موقعیت اردوغان نسبت به سال 2018 نیز متزلزل‌تر شده است. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد اگر امروز انتخابات سراسری ترکیه برگزار شود، اردوغان به دلیل عملکرد ضعیف اقتصادی و ناکامی در اقناع شهروندان ترکیه‌ای درخصوص رویکرد سیاسی خود، نمی‌تواند باردیگر در مسند قدرت قرار گیرد. ضمن آن‌که برخی از اعضای حزب عدالت و توسعه (حزب متبوع اردوغان) نیز ترجیح داده‌اند از این حزب جدا شده و از نامزدی افرادی ناراضی مانند عبدا... گل یا احمد داووداوغلو در انتخابات سال 2023 حمایت کنند. فراتر از آن، احتمال دارد باتوجه به نارضایتی‌های گسترده‌ای که در ترکیه از عملکرد اردوغان به وجود آمده، شاهد برگزاری انتخابات زودهنگام در این کشور باشیم. در چنین شرایطی اردوغان، الهام علی‌اف و ترویج مؤلفه‌های قومیت‌گرایانه افراطی را به دستمایه‌ای برای احیای موقعیت از‌دست‌رفته خود در آنکارا و دیگر شهرهای ترکیه تبدیل کرده است. رئیس جمهوری آذربایجان نیز بدون درنظر گرفتن منافع ملی کشور خود، به بازی در زمین رئیس‌جمهور ترکیه ادامه می‌دهد. فراتر از آن، باکو هنوز در جریان هزینه‌های سخت و هنگفت ناشی از حمایت مشترک خود و آنکارا از تروریسم تکفیری و جبهه النصره قرار نگرفته است. متاسفانه ترکیه طی سال‌های اخیر به ضلع سوم مثلث حمایت از تکفیری‌ها و گروه‌های تروریستی تبدیل شده است. قرار گرفتن نام ترکیه در کنار نام‌های تل‌آویو و ریاض، منجر به تنزل موقعیت آنکارا نزد افکار عمومی منطقه و جهان اسلام شده است. رفت و آمد آزادانه تروریست‌ها از مرز ترکیه به سوی سوریه و عراق، موضوعی است که حتی اردوغان نیز قدرت انکار آن را ندارد. علاوه‌بر آنچه ذکر شد، اردوغان قصد دارد از شکاف میان دولت بغداد و اقلیم کردستان به سود اهداف توسعه‌طلبانه خود در منطقه استفاده کند.