پنبه کار ها در راه پاستور!

مهدی فقیه: «خروج » روایتگر یک مسأله اجتماعی روز مملکت است

پنبه کار ها در راه پاستور!

روز گذشته عكسی از فرامرز قریبیان در فیلم «خروج» ابراهیم حاتمی‌كیا منتشر شد كه برخی رسانه‌ها عنوان كردند این اولین تصویر از این فیلم است كه رونمایی می‌شود. درحالی كه این عكس درواقع اولین تصویر رسمی خروج است و پیشتر دو تصویر از فرامرز قریبیان و آتش تقی‌پور به طور غیررسمی منتشر شده بود. فارغ از این كه تصویر اخیر فرامرز قریبیان، چندمین عكس خروج است، این تازه ترین فیلم ابراهیم حاتمی‌كیا این روزها مراحل پایانی فنی خود را سپری می‌كند و نخستین نمایش رسمی آن در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر خواهد بود. قصه بیستمین فیلم سینمایی ابراهیم حاتمی كیا درباره گروهی پنبه كار شهرستانی است كه محصولشان بر اثر بارش شدید باران آسیب دیده و وعده‌هایی كه به آنها داده شده هم عملی نشده است، برای همین این پنبه‌كاران معترض راهی هیات دولت در نهاد ریاست جمهوری تهران می‌شوند.


خروج که محصول سازمان هنری رسانه ای اوج است و تهیه کنندگی آن را حبیب والی نژاد به عهده دارد، از حضور بازیگران نام آشنا و تقریبا هم نسلی در بازیگری بهره می برد؛ از فرامرز قریبیان که با چهره ای متفاوت، نخستین بار با حاتمی کیا همکاری کرد گرفته تا بازیگران دیگری چون جهانگیر الماسی، مهدی فقیه، محمد فیلی، آتش تقی پور، اکبر رحمتی، پانته آ پناهی ها، محمدرضا شریفی نیا، رامین پورایمان و کامبیز دیرباز از دیگر بازیگران نام آشنای این فیلم هستند. حمید ابراهیمی، محسن صادقی نسب، گیتی قاسمی، مسعود رحیم پور، علیرضا مهران و سام قریبیان هم در خروج
بازی می کنند.
از زاپاتا تا خروج
خط اصلی قصه، پنبه کاران معترض که برای احقاق حق و رساندن صدای گلایه خود، دست به دامن دولت و رئیس جمهور می شوند، تا حدی یادآور فیلم مشهور زنده باد زاپاتا ساخته الیا کازان محصول سال 1952 است؛ فیلمی که داستان دهقانانی روستایی را روایت  می کرد که داد زمین داران زورگو و اوضاع بد اقتصادی و معیشتی خود را به رئیس جمهور می برند.
بازی های مارلون براندو به نقش امیلیانو زاپاتا، انقلابی نامدار مکزیکی، آنتونی کویین و جین پیترز از مهم ترین امتیازات فیلم است. یکی از نکات قابل اشاره فیلم، حضور جان اشتاین بک به عنوان فیلمنامه نویس کار است که فیلمنامه را براساس کتاب زاپاتای شکست ناپذیر اثر اجکامب پینچون نوشت.  اما نکته جالب تر این که اشتاین بک سال ها پیش از این رمان پرآوازه ای نوشت به نام خوشه های خشم که همچون زنده باد زاپاتا، تمی اعتراضی درباره وضع بد معیشتی و اقتصادی مردم در آمریکا در دوران رکود اقتصادی داشت، اثری که جان فورد فیلمی تماشایی و درخشان براساس آن ساخت و بازی های همدلی برانگیز هنری فاندا و جین دارول، به شدت در مانایی آن موثر بود.
 چشم هایش
تصویر تازه ای که از فرامرز قریبیان در خروج منتشر شده، مخاطب را کنجکاو تماشای بازی او و خود فیلم می کند. چشمان قریبیان که اتفاقا در کارنامه سینمایی اش فیلمی به نام چشم هایش نیز به چشم می خورد که هم در آن بازی کرده و هم کارگردانی آن را به عهده داشته، ما را به یاد نقش های عمیق و تاثیرگذار او می اندازد.
همان شخصیت هایی که او عصاره درد و رنج و اعتراضش را در نگاهش متمرکز می کرد و فریادهایش را با چشم هایش به سمع و نظر تماشاگر می رساند. این عکس قریبیان و حالت چهره اش، نقش هایی از او را تداعی می کند که مبتنی بر بازی درونی و بازی در سکوت است و پی بردن به لایه های شخصیتی و نیت کاراکتر، به تامل و رمزگشایی ظاهر ساکت و مبهم او از سوی مخاطب نیاز دارد. شاید از این نظر  باید انتظار بازی هایی نظیر رقص در غبار و شهر زیبا (هر دو به کارگردانی اصغر فرهادی) را ولی در فضا و قصه ای متفاوت داشته باشیم.


خیلی دلم می خواست با حاتمی کیا کار کنم
مهدی فقیه یکی از بازیگران نام آشنای خروج است و یکی از نقش های اصلی فیلم را بازی می کند. بازی او به نقش باباعقیل در «هور در آتش» ساخته عزیزا... حمیدنژاد یکی از ماندگارترین
 نقش آفرینی های اوست. وقتی از این بازیگر می پرسیم آیا در خروج، با گریمی خاص و متفاوت - مثلا شبیه چهره و نقش ویژه اش در ملک سلیمان که او را برنده سیمرغ بلورین بهترین نقش مکمل مرد جشنواره فیلم فجر کرد- خواهیم دید یا نه، به جام جم گفت: نه، من در فیلم خروج نقش یک آدم مومن و روستایی را بازی می کنم که اهالی روستا پشت سرش نماز جماعت می خوانند. به لحاظ چهره، تقریبا تماشاگر همان شکل و شمایل خودم را می بیند.
این بازیگر در پاسخ به این پرسش که آیا خروج، شباهت هایی با زنده باد زاپاتا دارد یا نه  نیز توضیح داد: نه به آن صورت، خروج یک مساله اجتماعی روز مملکت را مطرح می کند. ضمن این که بحث مختص منطقه به خصوصی نیست نام هم برده نمی شود که این اتفاقات در چه محیطی می افتد. حتی من در این فیلم آن لهجه شیرازی خودم را هم ندارم. به عبارت دیگر با یک مقوله اجتماعی جامع
روبه رو هستیم.
فقیه درباره همکاری با برخی بازیگران هم نسل خود نیز گفت: یکی از نکات خوب کار برای من همکاری با این دوستان بود، مخصوصا آقای فرامرز قریبیان که ما بیش از 20 سال قبل در فیلمی به نام «یاغی» (محصول سال 76) هم با یکدیگر همکاری کرده بودیم. خروج، دومین فیلمی بود که من افتخار داشتم در خدمت ایشان باشم.  این بازیگر درباره همکاری با ابراهیم حاتمی کیا نیز بیان کرد: آقای حاتمی کیا واقعا از کارگردانان خوب ما هستند. همان طور که بیشترین کار ایشان در حوزه سینمای دفاع مقدس بود، من هم بیشتر در این گونه سینمایی به عنوان بازیگر فعالیت کرده ام. اما هیچ گاه طی این سال ها پیش نیامده بود با هم همکاری کنیم و خیلی دلم می خواست با ایشان کار کنم. اصولا هر بازیگری دلش می خواهد با کارگردانی مثل آقای حاتمی کیا کار کند. خب، این اتفاق در خروج افتاد. آقای حاتمی کیا انسانی شریف و بسیار والامقام است و خوشحالم در خدمتشان بودم.
فقیه در پایان گفت: خروج خیلی کار پرزحمتی بود و امیدوارم نتیجه این زحمات به بار بنشیند و شاهد فیلم خوبی در جشنواره فیلم فجر باشیم. همچنین امیدوارم کارهای خوب دیگری از کارگردانان خوب دیگرمان هم در این موقعیت ببینیم. هنرمند نمی تواند از این مسائل که اتفاق می افتد، دور باشد. ان شاءا... حقایق و مسائل موجود از زبان هنرمندان ما گفته شود.