اگرچه در حال‌حاضر تعداد زیادی از معادن موجود در کشور در حال فعالیت هستند اما بخش قابل توجهی از معادن شناسایی شده در کشور غیرفعال بوده و عملا رها شده‌اند. وجود پدیده‌ای تحت عنوان معادن غیرفعال در کشور می‌تواند چند دلیل عمده داشته‌باشد.
در ابتدا باید بدانیم بسیاری از معادن روزگاری جزو معادن فعال بوده‌اند اما به دلیل شرایط بد بازار و چالش‌هایی چون مسائل مربوط به محیط زیست، منابع طبیعی، معارضین محلی و... موجب شده اند عملا معادن کشور در شرایط فعلی قرار گیرند. بخش بزرگی از این معادن برای احیا با مشکلات و چالش‌های قانونی روبه‌رو هستند، به این مفهوم که در حال حاضر متقاضیانی از بخش خصوصی وجود دارند که اگرچه توانایی فعال کردن این معادن را دارند، اما قانون اجازه نمی‌دهد این معادن مستقیما به آنها واگذار شود؛ لذا معادن غیرفعال باید در چارچوب مقررات و قوانینی که برای بخش معدن وجود دارد، فعال شوند.
این در حالی است که این معادن عمدتا در اختیار متولی بخش معدن در کشور قراردارد. شورای عالی معادن معتقد است ما باید راهکارهایی را بیابیم که این معادن به هر نحوی، سریعا در چرخه تولید قرار گیرند تا بتوانند بخشی از سرمایه‌های سرگردان را به خود جذب کنند. این در حالی است که در واقعیت اگر به فرض این معادن همین امروز مجددا به چرخه تولید بازگردند اما راهکارها و ساز و کارهای لازم برای بازارهای آنها دیده نشود، باز شرایط موجود - یعنی غیرفعال شدن این معادن- تکرار خواهدشد.
برای مثال بخش بزرگی از این معادن در ردیف سنگ‌های ساختمانی قرار دارند، این در حالی است که تنها مصرف‌کنننده محصولات این معادن، بازارهای خارجی هستند. زمانی که ما نمی‌توانیم به دلیل تصمیماتی چون عوارض تعیین شده برای صادرات، این محصولات را صادر کنیم و از طرفی نیز این محصول مطلقا مصرف داخلی ندارند، طبیعی است برخی از این معادن در شرایط نامطلوب قرار گیرند و تعطیل می‌شوند.
 در گروه‌های یک تا 6 بخش معادن که از شن و ماسه شروع شده و تا ردیف فلزها ادامه دارد معادن غیرفعال زیادی در کشور وجود دارد که عمده این معادن با چالش‌هایی چون نبود زیرساخت‌های مناسب مواجه هستند.
از طرفی در بعضی مواقع به دلیل نبود صرفه اقتصادی نمی‌توان زیرساخت‌ها را برای برخی معادن فراهم و شرایطی را ایجاد کرد تا این معادن فعال شوند؛ چرا که معدن یک مجموعه اقتصادی است و طبیعتا زمانی که نتوانیم چارچوب‌ها و زیرساخت‌های مورد نیاز را برای آن فراهم کنیم، آنها نیز نمی‌توانند اقتصادی شوند. چرا که قاعدتا ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز در بخشی مانند معدن در تمام دنیا به عهده دولت‌هاست و یک سرمایه‌گذار به تنهایی نمی‌تواند زیرساخت‌های مورد نیاز برای یک معدن کوچک را مهیا کند.